بر اساس مصوبه دولت ، یک میلیارد دلار استقراض از صندوق توسعه ملی صرف پرداخت کالابرگ ۵۰۰ هزار تومانی به ۳ دهک کم‌درآمد و کالابرگ ۳۵۰ هزار تومانی به ۴ دهک متوسط خواهد شد.
به طور کلی کالابرگ نوعی ساز و کار حمایتی دولت از مردم برای بهبود معیشت در دوران خاص محسوب می‌شود. در دهه ۶۰ و ۷۰ به دلیل شرایط جنگ و تا دهه ۸۰ کوپن خرید اقلام اساسی خانوار با قیمت‌های پایین‌تر به مردم عرضه می‌شد. این سازوکار به نوعی این امکان را به دولت‌ها داده که بخشی از «حداقل‌های معیشتی» را به صورت یارانه‌ای تأمین کنند.
البته به مانند دیگر بازارها، خرید و فروش کالابرگ یا همان کوپن نیز در زمان اجرا زیاد دیده شده است. منتقدان می‌گویند کالای کوپنی به صورت یارانه‌ای عرضه می‌شود، اما به دلیل جیره‌بندی خاصی که دارد؛ ممکن است فضای واسطه گری برای کالابرگ را هم ایجاد کند.
کالابرگ الکترونیکی چگونه کلید خورد
کوپن یا همان کالابرگ کاغذی در میانه دهه ۸۰ برچیده شد و در اواخر همین دهه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها که بخشی از طرح تحول اقتصادی بود، کلید خورد که بر اساس این طرح به ازای هر ایرانی مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شد که منتقدان و موافقانی داشت.
در اواخر دهه ۹۰ بالا گرفتن شرایط تورمی، قوه مقننه را بر آن داشت تا بخشی از یارانه نقدی را به شکل کالابرگ الکترونیکی در اختیار مردم قرار دهد. از این جهت طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» از اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت و به گونه‌ای اجرا شد که خانوار‌های مشمول سه دهک اول مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا نهم نیز مبلغ ۳۰۰ هزار تومان یارانه دریافت کنند. در واقع همان طرح هدفمندی یارانه‌ها با مبلغ بالاتری به حساب مردم واریز می‌شد. البته دولت تا زمان معینی اجازه اجرای این طرح را داده و قرار بود این یارانه نقدی به تدریج به کالابرگ الکترونیکی تبدیل شود.
پس از گذشت یک سال از اجرای این طرح، یعنی از خردادماه سال ۱۴۰۲ طرح «کالابرگ الکترونیک» در راستای افزایش رفاه و حفظ سفره غذایی مردم از تورم کلید خورد و به دنبال آن، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد گوساله، برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر UF، ماست کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر با تأیید انستیتوی تغذیه ایران جهت تأمین امنیت غذایی مردم در سبد غذایی تعریف شد و به دنبال آن، طی چند فاز اجرایی و با گسترش اجرای کالابرگ الکترونیک، هفت دهک درآمدی در صورتی که ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری می‌کردند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می‌شدند.
بهمن سال گذشته و در راستای حمایت غذایی از خانوار‌های یارانه‌بگیر با اولویت خانوار دهک‌های یک تا ۷ به لحاظ درآمد، اتفاق دیگری رخ داد. دولت از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه (تا ۱۸ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳) مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد که در فاز جدید این طرح «شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه» حذف و اعتبار تشویقی از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافت.
در این طرح، یک سبد ۱۱ قلمی برای تأمین حداقل نیاز‌های اساسی مردم با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب و مابه التفاوت قیمت سبد مبنای سال ۱۴۰۱ با قیمت روز یعنی ۱۴۰۲ از محل یارانه جدید دولت تأمین شد، به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم، ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بود که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت می‌کردند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تأمین می‌شد، اما با وجود وعده‌های اولیه برای ادامه طرح در سال ۱۴۰۳، اجرای آن متوقف شد و بودجه‌ای برای آن در قانون بودجه ۱۴۰۳ تخصیص نیافت.
در واقع یکی از مهم‌ترین موانع تداوم این طرح، تأمین منابع مالی بود. دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ پیشنهاد افزایش نرخ ارز ترجیحی کالا‌های اساسی از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸۵۰۰ تومان را مطرح کرد؛ اما این پیشنهاد به دلیل نگرانی از بالا رفتن قیمت کالای اساسی و افزایش تورم، با مخالفت مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد؛ حتی احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت چهاردهم در حاشیه برنامه‌ای در پاسخ به سؤال خبرنگاران درخصوص اجرای این طرح اعلام کرد که اعتباری برای اجرای طرح کالابرگ در بودجه سال ۱۴۰۳ دیده نشده است. اما اکنون اجرای این طرح در قالب جدید، در قانون بودجه سال آینده دیده شده است.
کالابرگ دو مرحله‌ای
حالا با دستور رئیس‌جمهوری، بحث کالابرگ الکترونیکی برای ۱۵ قلم کالای اساسی در دو مرحله تا پیش از عید دوباره مطرح شده است. این طرح با هدف کمک به مردم در تأمین نیاز‌های روزمره آنها مطرح و دولت مکلف شده افزایش قیمت‌های کالا‌های اساسی را با کالابرگ الکترونیک جبران کند و قرار است به گفته رئیس‌جمهوری در آستانه نوروز و ماه رمضان اجرای این مهم کلید خورده و در نهایت نیز دائمی شود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز اعلام کرده که «در حال تدارک برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی است و امیدوار است که این طرح پیش از ماه رمضان به مرحله اجرایی برسد.» همچنین محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، تأکید کرد که «اجرای کالابرگ برای دهک‌های پایین جامعه ضروری است و این طرح برای تأمین اقلام ضروری و مواد غذایی برای ۷ دهک پایین جامعه به سرعت آغاز خواهد شد.»
تلفن گویای سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها راه اندازی شد
رئیس سازمان هدفمندی یارانه ها از راه اندازی ۶۰ خط گویا برای پاسخگویی به سوالات و مشاوره به مردم خبر داد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان هدفمندی یارانه ها، ۶۰ خط گویا برای پاسخگویی به سوالات و مشاوره به مردم راه اندازی شد.
امید حاجتی، مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌های کشور در خصوص این خبر گفت: با توجه به شرایط کرونایی حاکم بر جامعه و لزوم انجام پاسخگویی به سوالات و مشاوره‌های مردم در سراسر کشور در حوزه یارانه ها، هموطنان می‌توانند به صورت غیرحضوری و از طریق تماس با تلفن گویا سازمان هدفمندسازی یارانه‌های کشور پاسخ پرسش‌ها و راهنمایی‌های خود را دریافت کنند.
وی با اشاره به ارایه خدمت رسانی بهتر به آحاد مردم در سریع‌ترین زمان ممکن، افزود: در راستای تکریم ارباب رجوع و اجرای دولت الکترونیک و همچنین رعایت حقوق و رفاه حال شهروندان، ۶۰ خط تلفن گویا برای ارتباط گیری مستقیم مردم با سازمان راه اندازی شد تا کارشناسان این بخش، پاسخگوی سوالات و رفع ابهامات در این زمینه باشند.
حاجتی اضافه کرد: هموطنان گرامی می‌توانند در تهران از طریق تماس با شماره تلفن ۴۳۸۵۷ و در شهرستان‌ها با شماره تماس ۴۳۸۵۷-۰۲۱ در ۲۴ ساعت شبانه روز اطلاعات خود را کسب نمایند. همچنین در ساعات اداری نیز به طور مستقیم با کارشناسان واحد پاسخگویی مشکل خود را مطرح و پیگیری نمایند و یا در صورت نیاز به سازمان‌های مربوطه و دفاتر همکار معرفی شوند.
وی به ایجاد مکانیسم‌های الکترونیکی برای ثبت سوالات مردم و پیگیری آن در حوزه یارانه‌ها اشاره کرد و افزود: هموطنان گرامی برای دسترسی بیشتر با اداره کل روابط عمومی و ارتباطات مردمی و همچنین دریافت پاسخ پرسش‌های خود و سایر خدمات الکترونیکی سازمان می‌توانند به آدرس پایگاه اطلاع رسانی سازمان هدفمندسازی یارانه‌های کشور به آدرس www.hadafmandi.ir مراجعه کنند.