شفقنا – یک تیم بین‌المللی از دانشمندان کشف یک ابرزمین—سیاره‌ای بزرگ‌تر از زمین اما کوچک‌تر از غول‌های گازی—که در منطقه قابل سکونت یک ستاره شبیه به خورشید در حال گردش است را تأیید کرده‌اند.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، این سیاره، که HD 20794 d نامیده می‌شود، تنها در فاصله ۲۰ سال نوری از زمین قرار دارد و آن را به یکی از نزدیک‌ترین سیارات فراخورشیدی شبیه به زمین تبدیل کرده است.
این کشف هیجان‌انگیز که در ابتدا توسط دکتر مایکل کرتینیِر از دانشگاه آکسفورد در سال ۲۰۲۲ مطرح شد، بر اساس داده‌ها و اطلاعاتِ بیش از دو دهه به دست آمده و می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا در مورد سیارات دیگری که ممکن است از حیات پشتیبانی کنند، اطلاعات بیشتری کسب کنند.
این تحقیق در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر شده است.
سیاره‌ای که ممکن است آب مایع داشته باشد
HD 20794 d حدود شش برابر جرم زمین را دارد و در فاصله‌ای از ستاره خود گردش می‌کند که آب مایع می‌تواند وجود داشته باشد—عنصری کلیدی برای حیات. منطقه قابل سکونت، ناحیه‌ای از اطراف یک ستاره است که در آن شرایط ممکن است برای اینکه آب به شکل مایع باقی بماند و یخ نزده و یا تبخیر نشود، مناسب باشد.
با این حال، یک ویژگی غیرمعمول این سیاره، مدار بیضوی آن است—به جای حرکت در یک دایره کامل، این سیاره در مسیری کشیده حرکت می‌کند؛ این بدان معناست که بین لبه‌های بیرونی و داخلی منطقه قابل سکونت حرکت می‌کند. این تغییر در فاصله می‌تواند بر آب و هوای آن تأثیر بگذارد و تعیین اینکه آیا شرایط پایدار برای حیات دارد یا خیر را دشوارتر کند.
چگونه دانشمندان وجود این سیاره را تأیید کردند
دکتر کرتینیِر برای اولین بار در سال ۲۰۲۲ هنگام تحلیل داده‌های ابزار HARPS، یک ابزار قدرتمند در شیلی که سیارات را با اندازه‌گیری تغییرات کوچک در نور ستارگان شناسایی می‌کند، نشانه‌ای احتمالی از این سیاره را مشاهده کرد. این تغییرات زمانی رخ می‌دهند که گرانش یک سیاره به طور جزئی ستاره خود را می‌کشد و نور را به شکلی قابل پیش‌بینی جابجا می‌کند.
با این حال، این نشانه ضعیف بود و مشخص نبود که آیا توسط یک سیاره، خود ستاره یا خطای ابزاری ایجاد شده است. برای تأیید این کشف مهم، دانشمندان ۲۰ سال داده و اطلاعات از هر دو ابزار HARPS و ابزار جدیدتری به نام ESPRESSO را تحلیل کردند. پس از سال‌ها تحلیل دقیق، آنها تأیید کردند که این نشانه واقعاً از یک سیاره است.
دکتر کرتینیِر ابراز هیجان خود را اینگونه بیان کرد: وقتی که بالاخره توانستیم وجود این سیاره را تأیید کنیم، بسیار خوشحال شدیم. از آنجا که نشانه اصلی دقیقاً در لبه چیزی بود که ابزارهای ما می‌توانستند تشخیص دهند، در ابتدا مطمئن نبودیم که واقعی است یا خیر. اما اکنون، ما مطمئن هستیم.
چه چیزی در آینده قرار دارد؟
اگرچه دانشمندان هنوز نمی‌دانند که آیا HD 20794 d شرایط مناسب برای حیات را دارد یا خیر، اما موقعیت نسبتاً نزدیک آن به زمین، آن را به هدفی اصلی برای مأموریت‌های فضایی آینده تبدیل کرده است. تلسکوپ‌های آینده، مانند تلسکوپ بسیار بزرگ (Extremely Large Telescope)، رصدخانه جهان‌های قابل سکونت (Habitable Worlds Observatory) و پروژه LIFE، سیارات مانند این را با جزئیات بیشتری مطالعه خواهند کرد.
این ابزارهای پیشرفته به دنبال نشانه‌های زیستی—علائم شیمیایی حیات—با تحلیل جو سیاره خواهند گشت. اگر آنها گازهایی مانند اکسیژن یا متان را در ترکیبات مناسب تشخیص دهند، این می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت زیستی باشد.
دکتر کرتینیِر گفت: با قرار گرفتن این سیاره در منطقه قابل سکونت و نزدیکی آن به زمین، این سیاره می‌تواند برای مأموریت‌های آینده که به دنبال حیات فراتر از منظومه شمسی ما هستند، حیاتی باشد. در حالی که کار اصلی من کشف جهان‌های جدید است، هیجان‌زده هستم که ببینم دیگر دانشمندان چه چیزهایی درباره این سیاره می‌توانند یاد بگیرند، به ویژه به این دلیل که این سیاره یکی از نزدیک‌ترین سیارات شبیه به زمین است که می‌شناسیم.
کشف HD 20794 d ما را یک گام به پاسخ به یکی از بزرگ‌ترین سوالات بشر نزدیک‌تر می‌کند: آیا ما در جهان تنها هستیم؟
این خبر را اینجا ببینید.