به گزارش شفقنا از تسنیم، از نخستین برداشت کشت اول برنج توسط کشاورزان مازندرانی بیش از 150 روز و برداشت کشت دوم و رتون نیز بیش از 100 روز می‌گذرد و حالا همهمه گرانی برنج شوک عجیبی به تولیدکنندگانی وارد کرده که در میان دلالی‌های بازار برنج محصور شده‌اند.

کشاورز در همان روزهای گرم تولید برنج و کشمکش‌ها برای قیمت نهایی برنج حاصل دسترنج خود را از کیلویی 78 هزار تومان و نهایت 90 هزار تومان آن هم اواخر آبان ماه به فروش رساند و اکنون که فصل سرد سال و زمستان را پشت‌سر می‌گذرانیم گرمای قیمتی در بازار برنج شوک به تولیدکننده و مصرف کننده وارد کرده است.

این برنجکار مازندرانی در انبارهای کارخانه‌های شالیکوبی و نه در پشت‌بام‌های خانه خود برنجی ندارند و خود را هم آهسته آهسته آماده برای کشت زراعی جدید می‌کند؛  فصلی که سازمان جهاد کشاورزی این استان دستور توزیع کود شیمیایی سهمیه‌ای را داده و بگذریم از اینکه کشاورز برای دریافت سهمیه خود تن به اجرای طرحی جدید و ثبت‌نام کردن سامانه جهت دریافت می‌دهد که این امر خود گذراندن هفت خان رستم و افزودن بار و رنج برای این کشاورز بی‌حامی و پشتوانه را در بردارد.

بماند که سه سالی با راه‌اندازی سامانه سوخت و ثبت‌نام کردن کشاورزان در این سامانه، آن دسته از برنجکارانی که سواد ندارند و یا گوشی همراه ندارند با چه مشکلاتی مواجه می‌شوند تا آن چه به‌عنوان سوخت سهمیه‌ای دولت و حمایتی تعریف می‌شود را بی‌خیال شوند و به خرید آزاد سوخت و نهاده‌های زراعی بپردازند تا بتوانند از زمین‌های شالیزاری خود رزق و روزی بگیرند.

اما در کنار همه این مشکلات و گفتنی‌های بس بسیار، کشاورزان زحمتکش این روزها به گوششان گران شدن قیمت برنج می‌رسد که برایشان آه و افسوس باقی می‌گذارد چرا که اکنون برنجی ندارند تا با این قیمت بالا عرضه کنند و گره معیشتی آنان رفع شود، اما به راستی بازار برنج شمال دست چه کسانی است؟ و مافیای برنج از تنش‌های قیمتی بازار چه سودی می‌برند؟

همیشه جای سئوال دارد که چطور قیمت برنجی که در زمان تولید قیمت آن نرخی داده می‌شود، در زمان فروش برنج توسط کشاورزان قیمت آن سر به فلک می‌کشد و از طرف دیگر مصرف‌کننده برنج هم قادر به خرید این قیمت برنج هم نیست؟

در این زمینه حرف و حدیث‌های بسیاری مبنی بر وجود محتکران، دلالان، سودجویان، تاجران برنج، کارخانه‌داران، بنکداران و حتی برخی آقازاده‌ها تاثیرگذار بر افزایش نجومی قیمت برنج در گفت‌وگو با تسنیم مطرح شده است و جالب‌تر آن‌که مسئولان امری که پشت تریبون رسانه‌ها قرار می‌گیرند و به بیان وجود این متاثران می‌پردازند نظارتی بر جلوگیری و یا دستگیری  افراد را تسریع نمی‌کنند و سال‌هاست در این چرخه دلالان صاحبان اصلی سود پرفروش برنج به عنوان دومین محصول استراتژیک سفره مردم شده‌اند.

جمیل علیزاده شایق رئیس انجمن برنج ایران در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره وضعیت برنج در ایران به‌طور مفصل توضیح داد که چه عواملی بر این نوسانات بازار برنج تاثیرگذار است و تلاطم این روزهای بازار می‌تواند متاثر از چه عواملی باشد؟

قطعه قطعه شدن اراضی کشاورزی 

وی یکی از موضوعات مهم  در این زمینه را به قطعه شدن اراضی کشاورزی مربوط دانست و اظهار داشت: اراضی کشاورزی مرتب کوچک‌تر می‌شوند؛ یعنی اگر زمانی به‌طور متوسط کشاورزان دو هکتار بهره‌برداری داشت الان به 0.6 یا نیم هکتار رسیده است، یعنی زمانی که یک کشاورز به‌طور متوسط واحد بهره‌برداری را هم اگر ما به طور متوسط بگیریم بالای دو هکتار بود طبیعی است که شما برنج زیادی از زمین استحصال می‌کنید و پول زیادی به دستتان می‌رسد و می‌توانید این شالی‌ها را نگه دارید و به مرور زمان به کارخانه ببرید تا تبدیل برنج بکنند، بعد بفروشید و زندگی کنید.

علیزاده شایق افزود: ولی الان دیگر اینطور نیست یعنی به طور متوسط واحد بهره‌برداری نیم هکتار رسیده است.

مخالفت مجلس و اجرای قانون ارث

رئیس انجمن برنج ایران دلیل دیگر در این امر را هم اینطور بیان کرد: متاسفانه در قانون ارث بارها و بارها ما این را از مجلس خواستیم که این مسئله را به روشنی تصویب کند ولی آن را تصویب نکرده و گفتند این غیر شرعی است و آن این بود که ما گفتیم همان‌طوری که وقتی یک ماشین از پدر به فرزندانش ارث می‌رسد بچه‌ها نمی‌آیند ماشین را با اره تیکه تیکه کنند و بین خودشان تقسیم کنند؛ شما بیایید بگویید در قانون ارث اراضی را هم نمی‌شود تقسیم کرد مثل خیلی از کشورهای اروپایی؛ در خیلی از این کشورهای اروپایی وقتی که پدر فوت می‌کند زمین به فرزند ارشد می‌رسد حالا اگر آن فرزند ارشد شغل دیگری داشت نمی‌خواهد کشاورزی کند به نفر بعدی و نفر بعدی می‌دهد و آن کسی که این زمین به وی رسیده موظف است که از سودی که در این زمین به‌دست می‌آید به بقیه بچه‌ها هم سهم بدهد و زمین را تقسیم نمی‌کند.

وی یادآور شد: حالا در ایران یک زمانی اولاد زیاد بود و پدری پنج تا بچه داشت فرض کنید یک هکتار زمین داشت وقتی که فوت می‌کرد این یک هکتار بین پنج تا بچه تقسیم می‌شد که به هر کدام 200 متر می‌رسید. به  دیگری 2 هزار متر می‌رسید با این 2 هزار متر هر کاری نمی‌توانست بکند بعد این پسر هم فوت می‌کرد و آن دو هزار متر هم دوباره تقسیم می‌شد یعنی زمین آنقدر تقسیم می‌شد که به نفرات سوم یا چهارم وقتی می‌رسید سودآور نبود ولی چون شغل پدری بود افراد آن حرفه کشاورزی را حفظ می‌کرد.

عدم حمایت تعاونی روستایی از کشاورزان مازندرانی

 

علیزاده شایق با بیان اینکه همواره کشاورز وضعش طوری نبود که بتواند محصولی را که برمی‌دارد به تدریج ماهیانه یک مقدارش را به کارخانه ببرد و تبدیل کند و سپس  بفروشد بنابراین مجبور است در همان اول فصل این برنج هایی را که تولید می‌کند رد کند برود.

وی افزود: اما از طرف دیگر ما واقعا برخلاف آن‌چه که می‌ببینیم حمایت آنچنانی از کشاورز نکردیم اصلا سازمان تعاون روستایی تشکیل شد برای حمایت از کشاورز به این معنا که بیاید مثلا در شروع فصل کشت به کشاورز وام و نهاده بدهد، کمکش کند که کشاورز بتواند سرپا بماند و کشتش را انجام بدهد و بعد بدهکار سازمان تعاون روستایی و بانک کشاورزی شود و این دو نهاد برای همین به وجود آمدند؛ اکنون هر دو نهاد هدفشان را گم کردند یعنی الان کشاورز نه امیدی به کمک سازمان تعاون روستایی دارد نه بانک کشاورزی کمکش می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه بانک کشاورزی که فقط باید در خدمت کشاورزان بود الان می‌گوید که به فلان کارخانه‌دار اگر وام بدهم من مطمئنم که وامم را برمی‌گرداند و هم بهره خوبی به من می‌دهد، کشاورز رها شده است و کشاورز هم که ندارد بیاید ضمانت بکند و خود به خود کشاورز از چرخه بانک کشاورزی بیرون رفت.

وی با تشریح دیگر ابعاد تاثیرگذار بر روند کشت و کار و قیمت برنج گفت: کشاورز دیگر زیر پوشش حمایتی سازمان تعاون نیست و یک رستم بی‌اسلحه شد و مجبور هست که روی پای خودش و به فکر خودش باشد و برای ایستادگی روی پای خود، وقتی که می‌خواهد کشت را شروع کند از این و آن قرض بگیرد تا بتواند نهاده‌های خودش را بخرد.

دلال عاملی بر گرانی برنج

این مسئول با اشاره به اینکه یک عده‌ای که متاسفانه خیلی هم مورد حمایت قرار می‌گیرند و کسی هم با آن‌ها برخورد تندی نمی‌کند می‌آید و به سراغ کشاورز بدبختی که الان می‌خواهد برای خرید نهاده‌هایی وام بگیرد، به وی نزول می‌دهد و می‌گویند وام بگیر و در واقع تولیدشان را پیش خرید می‌کنند، تصریح کرد: یعنی کشاورز می‌داند که وقتی رفت روی زمین و دارد برنجش را کشت می‌کند همه نهاده‌هایش را با کمک مثلا فلان دلال تهیه کرده، پس برنج تولیدی‌‌اش برای آن دلال است و دیگر به خودش چیزی نمی‌رسد و آن هم به حداقل قیمت از وی می‌خرد؛ یعنی درست در شروع فصل برداشت از کشاورز برنجش را به حداقل قیمت می‌خرد و چون ریش کشاورز گرو این دلال هست مجبور به فروش محصول خود به آن فرد است و آن دلال آدم ثروتمندی است که توانسته از راه‌های اکثرا خلاف، یک مالی را جمع کند دیگر نیاز ندارد این برنجش را همین الان به بازار بدهد و آن شالی را نگه می‌دارد.

تاکنون کاری برای کشاورز صورت نگرفت

علیزاده شایق با اعلام اینکه خوشبختانه وضعیت برنج با گندم و بقیه محصولات فرق می‌کند خاطرنشان کرد: آن پوسته‌ای که روی برنج هست برنج را محکم نگه می‌دارد و اگر شما شالی‌تان را به برنج تبدیل نکنید می‌توانید مدت‌ها آن را نگه دارید و به برنج که تبدیل می‌شود، شکننده می‌شود بنابراین این شالی را این دلال نگه می‌دارد و هر وقت که لازم شد سری به سری به بازار می‌دهد نتیجه این می‌شود که برنجی که هنگام برداشت 60 ، 70 هزار تومان بود وقتی به ماه‌های دی، بهمن و اسفند می‌رسد یک دفعه‌ قیمتش بالا می‌کشد و کشاورز از دور فقط نگاه می‌کند و آه می‌کشد، اشک می‌ریزد و کاری هم از دستش بر نمی‌آید.

وی با تاکید بر اینکه اگر یک کشاورز هم ثروتمند و پولدار بود و یک زمین داشت از نظر درآمد نه سلامت مثل همین دلال می‌شد، اظهار داشت: ما هم به داد کشاورز نمی‌رسیم، حرف می‌زنیم، شعار می‌دهیم، در مجلس سینه چاک می‌دهیم، ولی در واقع چیزی برای کشاورز در این قضیه حاصل نمی‌شود.

رئیس انجمن برنج ایران با اشاره به موضوع بعدی در این زمینه عنوان کرد: یک زمانی کارخانه‌های شالیکوبی کارشان فقط این بود که شالی را از کشاورز می‌گرفتند و تبدیل به برنج می‌کردند و یک دستمزدی و حق‌الزحمه‌ای می‌گرفتند برنج را دوباره به خود کشاورز می‌دادند.

وی با تاکید بر اینکه الان متاسفانه شالیکوبی های ما تجارت هم می‌کنند یعنی یک بخشی از فعالیت کارخانه‌های شالیکوبی تبدیل به تجارتخانه شده است، تصریح کرد: وقتی کشاورز شالی خود را به کارخانه می‌دهد، کارخانه‌دار زمین را اصلا شالی را از کشاورز می‌خرد، چون دیگر کار تجارت هم انجام می‌دهد و شالی را هم می‌خرد و تبدیل به برنج می‌کند و بعد همین برنج را خودش می‌فروشد.

کارخانه‌دار یا تاجر

وی اضافه کرد: حالا از خود این کارخانه‌دار که بپرسی می‌گوید که نه من گوشه زمین کارخانه‌ام یک زمین بی‌مصرفی افتاده بود، پسر من بیکار بود، آن‌جا یک دکانی برای سرگرمی برای خود باز کرد و برنج می‌فروشد.

علیزاده شایق گفت: کارخانه‌داران ما تاجر هم شدند و این باعث می‌شود که دو مشکل پیش بیاید که یک مشکل از دید همه پنهان شده و کسی متوجه عیب دوم نمی‌شود؛ یکی اینکه کشاورز برنجش را می‌دهد و بیرون می‌آید و پولش را می‌گیرد و دوم اینکه وقتی که این کشاورز می‌آید برنج و شالی خود را به کارخانه‌دار می‌دهد و برنج خودش را نمی‌گیرد شالی‌های مختلف توی کارخانه یقینا در آن‌ها اختلاط ایجاد می‌شود یعنی خیلی هنر می‌خواهد که یک کارخانه‌دار انبارش را طوری تقسیم کند که بگوید که این شالی برای فلانی است و یا آن طارم هاشمی، این یکی طارم عسکری و یا آن یکی نداست و این دقت را نمی‌کنند.

رئیس انجمن برنج ایران با بیان اینکه این اختلاط هم مزید بر علت شده و دو  اشکال پیش آمده است، یادآور شد: یکی اینکه کنترل قیمت دیگر دست کارخانه‌دار است و دوم اینکه در اختلاطش هم خیلی دقت نمی‌کند.

وی در ادامه به این نکته اشاره کرد: شما وقتی که برنج را برمی‌دارید در واقع یک بار می‌توانید برنج را برداشت کنید هر چی جلوتر می‌روید دیگر برنج جدیدی که به بازار نمی‌آید همان برنج‌هایی که در مرداد و شهریور برداشت کردید به بازار می‌آید، خود به خود عرضه ثابت می‌ماند و حتی عرضه کم می‌شود ولی مصرف کماکان وجود دارد یعنی فردی اگر روزی 100 گرم برنج مصرف می‌کند از شهریور، مهر، آبان و آذر تا دی این فرد مصرف برنج خودش را کم نمی‌کند ولی در بازار دیگر شروع به کم شدن برنج می‌شود و خود به خود قانون عرضه و تقاضا باعث می‌شود که وقتی به دی و بهمن می‌رسیم خود به خود قیمت برنج بالا می‌رود.

کم شدن عرضه برنج در بازار علتی بر افزایش قیمت

علیزاده شایق ادامه داد: حالا صرف‌نظر از آن بحث اول اگر شرایط نرمال هم بود و از کشاورز هم حمایت می‌شد این افزایش قیمت را ما تا عید داریم یعنی عید دیگر در پیک قیمت برنج است؛ بیشترین قیمت برنج در بازار چه کشاورز پولدار، چه بی‌پول باشد، چه بتواند برنجش را به بازار بدهد و چه نتواند خودبه‌خود فروردین ماه این قیمت بالا می‌رود تا اینکه استارت کشت سال بعد زده می‌شود.

این مسئول با اشاره به اینکه به محض اینکه کشاورز در زمین کشت سال بعد را  شروع می‌کند، یواش یواش قیمت برنج پایین می‌آید تا به فصل برداشت نمی‌رسد، اظهار کرد: در فصل برداشت ما معمولا پائین‌ترین قیمت را در برنج داریم؛ باز دوباره این سیر همینطور ادامه پیدا می‌کنند.

وی گفت:  این منحنی همیشه یک منحنی نرمالی دارد، مهر یه قیمتی دارد، به دی که می‌رسد بالاتر می‌رود، به فروردین بالاتر می‌رسد ولی الان این نرمال نیست یعنی شیبش تند شده به همان دلیل که گفتم کشاورز مجبور است که برنجش را به محض برداشت به کسی که ازش قرض یا وام گرفته، بدهد.

اکنون افزایش قیمت برنج نرمال نیست

علیزاده شایق تاکید کرد: اگر سازمانی پشت کشاورز باشد، سازمان تعاون روستایی برای این کار تشکیل شد از هدفش دور شد، بانک کشاورزی برای این کار تشکیل شد از هدفش دور شد، اگر ما واقعا پشت‌سر کشاورز بایستیم، از نظر مالی در زمان شروع کشت کمک و حمایتش کنیم، نهاده‌ها را در اختیارش بگذاریم مجبور نیست سلف‌فروشی کند، به هر دلالی که از راه می‌رسد برنجش را پیش فروش نمی‌کند.

دامن زدن شایعه‌، علتی بر گرانی برنج

رئیس انجمن برنج ایران گرانی‌های این روزهای برنج را دامن زدن یک عده‌ای بر این آتش قیمت بیان کرد و گفت: مثالی بزنم که خودم هفته‌ای گذشته یک برنج مرغوب و غیرموجود در بازار را برای الک بیرون دادم که با دو الکی که انجام شد خورده آن به دو و سه درصد رسیده بود، عطر این برنج واقعا همه را گیج می‌کند از طرف دیگر کیفیت پختش عالی هست این برنج را 110 تومان خریدم؛ این فروشنده‌ها خودشان به این شایعات دامن می‌زنند یعنی نرخ کاذب را ایجاد می‌کنند، مثل این می‌ماند که شما بگویید که فلان جنس را که مثلا پنج تومان بود را امروز ده تومان خریدم و این به اون یکی می‌گوید 12 تومان خریدم یواش یواش این عدد جا می‌افتد.

وی خاطرنشان کرد: در واقعیت این نیست، یعنی کم کم ذهن را خراب می‌کنند و این باعث می‌شود که یواش یواش شایعه‌ای که پخش شده، رنگ حقیقت به‌خودش بگیرد.

محتکران و دلالان به‌دنبال ارز ترجیحی برنج

در ادامه این گزارش رضا حاجی‌پور عضو کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به این گرانی‌ها از وجود عده‌ای محتکران و دلالان برنج خبر داد و گفت: این محتکران در زمان فروش، برنج از کشاورزان خریداری و در انبارهای خود دپو کردند و الان به خاطر اینکه ارز ترجیحی برخوردار نشدند می‌گویند برنج وجود ندارد.

وی با تاکید بر اینکه دلالان برای ورود این برنج خواستار دریافت ارز ترجیحی هستند تا این واردات تحقق یابد، افزود: در صورتی که ما اگر همین ارز را در اختیار کشاورزان و خودمان، در خصوص مکانیزه کردن، زهکشی و یکپارچه سازی اراضی قرار بگیرد مثل گندم به خودکفایی می‌رسیم.

نماینده مردم آمل در مجلس با اعلام  اینکه امروز تولید گندم از هشت یا نه میلیون تن به دوازده میلیون تن گندم رسیدیم، یادآور شد: در امر برنج نیز به سرعت می‌توانیم به خودکفایی برسیم.

تشویق کشاورزان مازندرانی به تولید برنج پرمحصول 

حاجی‌پور با بیان اینکه با این قیمت‌گذاری برنج، از همه کشاورزان دعوت می‌کنم به تولید برنج پرمحصول بپردازند، بیان کرد: دولت موظف شد برنج پرمحصول ما را مثل برنج تیسا، ندا و برنج های پر محصول با کیفیت را خریداری کند.

وی با اشاره به اینکه در راستای رسیدن خودکفایی به تولید این نوع برنج‌ها بپردازیم، تصریح کرد: در گذشته برای تولید برنج آمل دو و آمل سه، همین ابزارهای تشویقی را برای کشاورزان گذاشته بودیم که بلافاصله به خودکفایی رسیده بودیم آن هم زمانی هم بود که دوران جنگ نیاز نداشتیم برنج وارد بکنیم.

وی با اشاره به اینکه الان در کمیسیون و شورای قیمت‌گذاری در کنار کشاورزان قرار گرفتیم و این نهادها را همراه کردیم، مطرح کرد: امروز احساس می‌کنم قیمت برنج، یک قیمت مناسبی است و نباید با افزایش قیمت به مردم فشار بیاوریم.

سرانه مصرفی برنج برای ایرانیان کافی است

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی این برنج را قوت یومیه ایرانیان بیان و عنوان کرد: یک عده‌ای آمدند آن را احتکار کردند و برنج های خارجی را هم از آن‌طرف دنبالش هستند تا وارد کنند که به‌نوعی دنبال اهداف خودشان هستند.

حاجی‌پور با تاکید بر اینکه در حال حاضر کمبود برنج در کشور نداریم، اظهار داشت: سرانه مصرف یک فرد ایرانی 100 گرم در روز است و این را برای 70 میلیون در نظر بگیرید و 20 میلیون مصرف برنج نداشته باشند، با کنار هم قرار دادن این ارقام سرانه مصرف ما طوری است که ما به 600 یا 700 هزار تن برنج وارداتی نیاز داریم آن‌هم درصورتی که دچار بحران شویم در غیر این صورت با همین برداشت برنج، تامین برنج داریم.

به گزارش تسنیم، با توجه به این وضعیت و به‌نوعی بحرانی بر افزایش قیمت برنج در کشور، نیاز نظارت اساسی و حیاتی در این زمینه احساس می‌شود تا نسبت به قیمت‌گذاری ثابت نرخ برنج چه برای تولیدکنندگان و چه برای مصرف‌کنندگان برنامه ریزی شود و این مهم در دستور کار قرار گیرد و حتی لازم شد تیمی برای جلوگیری از هرگونه ورود تاثیرگذاران، دلالان و محتکران و یا حتی تاجران و کارخانه‌داران نسبت به افزایش بی‌رویه این حاصل دسترنج کشاورزان زحمتکش از سوی وزارتخانه‌های کشور همانن، جهاد کشاورزی و صمت تشکیل شود تا باعث ناامیدی کشاورزان نشوند که مجبور به فروختن اراضی کشاورزی خود شوند.

انتهای پیام/