سه‌شنبه هفته گذشته شباهنگام برق بسیاری از نقاط تهران قطع شد و این خاموشی شبانه زیست شبانه پایتخت را نیز مختل کرد و بسیاری از شهروندان از این وضعیت گله‌مند بودند. نکته جالب این خاموشی هم این بود که بدون اطلاع‌رسانی قبلی انجام شد و مردم آماده این تاریکی شبانه نبودند.
مسئله ناترازی برق چندسالی است که گریبانگیر بخش‌های مختلف کشور است و اول از همه صنعت را زخمی کرد؛ اما دیری نپایید که بخش خانگی هم از ناترازی برق متضرر شد و 2 سالی است که قطعی منظم برق در زندگی شهروندان به عادت تبدیل شده است. امسال این ناترازی قوت بیشتری گرفت و تا فصل سرد و حتی زمستان نیز ادامه یافت. با تسری این بحران به فصل سرد، بسیاری علت آن را کافی نبودن ذخیره نیروگاه‌ها دانستند و اینکه دولت سیزدهم بدون فراهم کردن سوخت کافی نیروگاه‌ها، «اسب زین شده» را تحویل پزشکیان داد.
در زمستان مشکلی به نام کمبود تولید برق نداریم ولی ریشه اصلی خاموشی، نبود سوخت و گاز نیروگاه‌هاست که باعث می‌شود برق تولید نشود و برق هم که تولید نمی‌شود، خاموشی‌ها ایجاد می‌شوند که علاوه بر بخش صنعتی، به بخش خانگی نیز سرایت می‌کند
اتهام وزارت نفت به نیرو: فرافکنی نکنید!
حواشی و واکنش‌های بسیار به این خاموشی شبانه، دستگاه‌های مربوطه را به فرافکنی واداشت!
چهارشنبه 24 بهمن، وزارت نفت در اطلاعیه‌ای در پاسخ به وزارت نیرو اعلام کرد: وزارت نیرو به‌جای تمرکز بر سیاست‌گذاری صحیح و اجرای مصوبات مرتبط با مصرف سوخت مایع، تلاش دارد با فرافکنی، کمبود گاز را عامل اصلی خاموشی‌ها جلوه دهد. این در حالی است که تأمین گاز و سوخت مایع، حتی فراتر از تعهدات انجام شده و در بسیاری از روزها بیش از میزان تکلیف‌شده به نیروگاه‌ها تحویل داده شده است.
حمیدرضا صالحی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: 20 درصد برای سهم ماینرها در ناترازی برق عدد بزرگی است. اکنون خود وزارت نیرو و صمت صنعت ماینینگ را به رسمیت شناخته‌اند و به آنها برق آزاد می‌فروشند. بنابراین ماینرهای قانونی سهم زیادی در ناترازی برق ندارند اما درباره ماینرهای غیرقانونی این احتمال وجود دارد که در اختیار یک گروه صاحب قدرت باشند
در این اطلاعیه با تاکید بر اینکه نادیده گرفتن این واقعیت و چشم‌پوشی از نقش مدیریت نامناسب سوخت معادل نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه می‌تواند زمینه‌ساز چالش‌های مشابه در آینده باشد، ادعا شده: تأمین پایدار انرژی در کشور مستلزم مدیریت دقیق سبد سوخت از سوی نیروگاه‌هاست. این سبد شامل گاز طبیعی، نفت‌گاز و نفت‌کوره است که در مجموع به آن «سوخت معادل» گفته می‌شود. برنامه‌ریزی صحیح در مصرف این سوخت‌ها، نقش کلیدی در جلوگیری از مشکلات احتمالی در تولید برق دارد.
این دعوای دو وزارتخانه به صورتی شد که حتی شخص رئیس‌جمهور به آن واکنش نشان داد. مسعود پزشکیان، پنجشنبه 25 بهمن، در ادامه برنامه‌های چهارمین سفر استانی دولت وفاق ملی به مقصد بوشهر، در نشست برنامه‌ریزی و توسعه استان، با بیان اینکه در حوزه انرژی مشکل و ناترازی داریم و متاسفانه ذخیره سوختمان کم بوده و تعاد‌ل به هم خورده و ذخایر کم شده است، گفت: الان دو وزارتخانه با هم سر این موضوع دعوا دارند؛ آیا مشکل مردم برطرف می‌شود؟
ادعای نقش 20 درصدی ماینرها در ناترازی برق
با شروع نمایان شدن ناترازی برق، توانیر بارها ادعا کرده است که یکی از علل اصلی ناترازی‌های برق، فعالیت ماینرهاست. معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر با بیان اینکه علت حدود ۲۰ درصد از ناترازی‌های ما، فعالیت ماینرها است. اما برخی می‌خواهند همه مساله را نادیده بگیرند و آن را فقط به فعالیت ماینرها مرتبط بدانند، گفت: ما با کلیت ماینرها مشکل نداریم، حمایت هم می‌کنیم و در میان ماینرها، مصرف‌های مجاز هم داریم، اما متاسفانه این ۲۰ درصد غیرمجاز فعالیت می‌کنند.
محمد الله‌داد ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ مگاوات از برق تولیدی کشور به صورت غیرقانونی توسط مراکز غیرقانونی استخراج رمزارز مصرف می‌شود. هر ماینر به طور متوسط ۳.۵ تا ۴ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. در واقع، به دلیل استمرار فعالیت ماینرها در کل ساعات شبانه‌روز محاسبات نشان می‌دهد هر ماینر به اندازه نیاز برق ۱۰ خانوار برق مصرف می‌کند. با این حال حداکثر ۲۰ درصد علت ناترازی، مربوط به آنها است.
او مدعی شد: برنامه خوبی تنظیم کردیم تا ماینرهای غیرمجاز را شناسایی و جمع‌آوری کنیم. امیدواریم با کمک مردم و دستگاه‌های ذیربط بتوانیم این شرایط را تا پیک سال بعد بهتر کنیم. در دستور اخیر مدیرعامل شرکت توانیر مقرر شده است انشعاباتی که به طور غیر قانونی مبادرت به استخراج رمز ارز به ویژه منازل، فروشگاه‌ها و دامداری‌ها می‌کنند، جمع آوری و به طور دائم برچیده شود.
لازم به یادآوری است که از تابستان امسال چندین بار اعلام شده است که مردم در شناسایی ماینرهای غیرمجاز به مسئولان مربوطه کمک کنند و حتی به مردم وعده دریافت جایزه داده شده است. اما این رفتار دستگاه‌های مربوطه مقداری شبهه‌برانگیز است زیرا این سوال پیش می‌آید که آیا دستگاه‌های نظارتی، قادر به پیدا کردن این ماینرها نیستند یا ماینرها در اختیار افراد و نهادهای قدرتمندی است که هیچ مرجعی نمی‌تواند مانع آنها شود؟
خاموشی‌ها به علت نبود سوخت است
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره خاموشی شبانه سه‌شنبه هفته گذشته اظهار کرد: اینکه در زمستان هم خاموشی اتفاق می‌افتد به این دلیل است که گاز کافی به نیروگاه‌ها داده نمی‌شود.
حمیدرضا صالحی توضیح داد: شاید سال‌های گذشته هم همین وضعیت جریان داشت ولی مخازن گازوییل، یعنی سوخت دوم نیروگاه‌ها، جواب زمستان را می‌داد که بتوانند به جای گاز، گازوییل مصرف کنند اما امسال هم سوخت اول در نیروگاه کمبود دارد و هم اینکه ذخایر سوخت دوم کفایت لازم را ندارد و به همین دلیل نمی‌توانند برق تولید کنند زیرا در مواقعی هم که گاز نیست، سوخت دومی هم نیست که در مدار به جریان بیافتد تا توربین بتواند برق تولید کند.
او با تاکید بر اینکه مشکل اصلی امسال برق ناشی از سوخت گاز نیروگاه‌هاست، درباره اختلافات وزارت نفت و نیرو درباره علت خاموشی‌ها، عنوان کرد: نباید کاری به این دو دستگاه داشت که به هم چه می‌گویند؛ آن چیزی که برایمان روشن است اینست که اگر نیروگاه‌ها امروز سوخت اول و دوم داشتند، چیزی به نام خاموشی در زمستان نداشتیم.
این عضو سندیکای صنعت برق درباره اثبات تاثیر نبود سوخت در نیروگاه‌ها، گفت: در زمستان از لحاظ فنی ظرفیت خالی داریم یعنی در زمستان هیچ مشکلی به نام ناترازی برق نداریم زیرا مصرف ما پایین می‌آید مصرف برق در تابستان افزایش می‌یابد و برعکس روند گاز است، زیرا مصرف گاز در زمستان افزایش و در تابستان کاهش می‌یابد.
او تصریح کرد که در زمستان مشکلی به نام کمبود تولید برق نداریم ولی ریشه اصلی خاموشی، نبود سوخت و گاز نیروگاه‌هاست که باعث می‌شود برق تولید نشود و برق هم که تولید نمی‌شود، خاموشی‌ها ایجاد می‌شوند و علاوه بر بخش صنعتی، به بخش خانگی نیز سرایت می‌کنند.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران: اکنون تمام کنتورها هوشمند شده است و خود دولت هم بارها گفته که تمام مصارف را می‌توانیم ببینیم. بنابراین اگر در این کنتورها مصارف سال قبل و مصارف سال جدید مقایسه شوند، مشخص می‌شود کدام کنتور برق بیش از حد مصرف می‌کند که شبیه مصرف برق ماینر است و می‌توانند این برق را قطع کند
ماینرها تاثیری در ناترازی ندارند
صالحی ادعای توانیر مبنی بر نقش 20 درصدی فعالیت ماینرها در ناترازی برق را رد کرد و گفت که 20 درصد عدد بسیار بزرگی برای نقش ماینرهاست.
او توضیح داد: ماینرها در ایران رشد کردند و خود وزارت نیرو و صمت به آنها رسمیت حقوقی دادند و به آنها برق می‌فروشند و لذا از این بابت به نظر نمی‌رسد که فعالیت آنها آنقدر بالا رفته باشد که 20 درصد ناترازی برق را مصرف ماینرها تشکیل دهد بنابراین برآورد ما از سهم ماینرها در ناترازی ۲۰ درصد نیست.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره توانایی دستگاه نظارتی برای پیدا کردن ماینرها اظهار کرد: اکنون تمام کنتورها هوشمند شده است و خود دولت هم بارها گفته که تمام مصارف را می‌توانیم ببینیم. بنابراین در این کنتورها مصارف سال قبل و مصارف سال جدید می‌توانند مقایسه شوند و مشخص شود کدام کنتور برق بیش از حد مصرف می‌کند که شبیه مصرف برق ماینر است و می‌توانند این برق را قطع کنند.
صالحی افرود: فکر نکنم کشف ماینرها مسئله پیچیده‌ای باشد. حتی دولت و حکومت ماینرها را تحت نام صنعت ماینینگ به رسمیت می‌شناسند و دستگاه‌ها در داخل کشور خرید و فروش می‌شود و دیگر قاچاق محسوب نمی‌شود و دولت تعهد کرده که برق آنها را با قیمت بالا و آزاد بدهد. با این وجود ماینر نمی‌تواند عامل اصلی این وضعیت باشد و قطع برق آنها ساده است زیرا همانطور که مجوز دارند، همانطور هم می‌توانند برق آنها را قطع کنند.
او با عنوان اینکه ممکن است مسئله چیز دیگری باشد که گفتن آن ساده نیست، در پایان احتمال استفاده از ماینرهای غیرقانونی توسط یگ گروه صاحب قدرت را نیز منتفی ندانست.