ظاهراً مناسبات اروپا با امریکای ترامپ بیشتر از آن چیزی که تصور می‌شد، چالش‌برانگیز خواهد شد. «جیمز دیوید ونس» معاون رئیس‌جمهور امریکا نخستین سخنران کنفرانس امنیتی مونیخ بود، جایی که او با گفتن اینکه «ایالات متحده می‌خواهد روی نقطه دیگری از جهان تمرکز نظامی کند، بهتر است اروپا خودش به فکر دفاع از خود باشد» آب سردی روی جسم پرالتهاب اروپاییان ریخت. ونس گفته که این روسیه و چین نیستند که تهدید‌های اصلی اروپا هستند بلکه «خطر در درون خود اروپا است»؛ جمله‌ای که باعث شد برخی سخنرانی معاون ترامپ را شروعی بر پایان اتحاد دو سوی آتلانتیک بدانند. کایا کالاس، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است: «با گوش دادن به سخنرانی امروز جی دی ونس، معاون ترامپ، احساس می‌شد که ایالات متحده در تلاش است با ما درگیری را آغاز کند.»
جی دی ونس، معاون رئیس‌جمهور امریکا دیروز با کنار زدن یک تابوی سیاسی با آلیس وایدل، رهبر حزب راست‌گرای آلترناتیو برای آلمان (AFD) ملاقات کرد، دیداری که هرچند آلمان‌ها بیش از بقیه به آن اعتراض کردند، ولی در واقع پیامی برای همه دولت‌های اروپایی داشت؛ پیامی که ونس ساعاتی قبل آن را به صراحت هرچه تمام در کنفرانس امنیتی مونیخ به زبان آورد: «در حالی که ایالات متحده می‌خواهد روی نقطه دیگری از جهان تمرکز نظامی کند، بهتر است اروپا خودش به فکر دفاع از خود باشد.» سخنرانی ونس که ظاهراً شروع کنفرانس امنیتی مونیخ را کلید زد، شوک‌برانگیز‌ترین سخنرانی یک مقام بلندپایه امریکایی برای اروپایی‌هایی بود که به مدت چندین دهه بعد از جنگ دوم جهانی، خود را متحد ایالات متحده به حساب می‌آوردند. ونس در این سخنرانی ۲۸۵۵ کلمه‌ای خود بار‌ها به اروپایی‌ها درس دموکراسی داد و از آنها خواست که از رأی مردم خودشان هراس نداشته باشند: «ما نباید از مردم خود هراس داشته باشیم، حتی زمانی که آنها نظرات مخالف رهبری خود را بیان می‌کنند.» معاون رئیس‌جمهور امریکا روایت جاری اروپاییان از تهدید روسیه را که در جنگ اوکراین تشدید شده، زیر سؤال برد و گفت که تهدید اروپا نه روسیه و چین، بلکه خود اروپاییان هستند: «تهدیدی که من بیشتر از همه نگران اروپا در برابر آن هستم، روسیه نیست، چین نیست و هیچ بازیگر خارجی دیگری نیست. چیزی که من نگران آن هستم تهدید از درون است»؛ چیزی که ونس آن را «عقب‌نشینی اروپا از برخی از اساسی‌ترین ارزش‌هایش، ارزش‌های مشترک با ایالات متحده امریکا» نامید. معاون ترامپ به رومانی اشاره کرد، جایی که انتخابات آن به تازگی از بعد از رأی آوردن یک رهبر دست راستی منتقد ناتو و اتحادیه، ابطال شد و گفت: «دولت رومانی به تازگی کل انتخابات را باطل کرده است.» ونس هشدار داد که «اگر همه چیز طبق برنامه پیش نرود، همان اتفاق ممکن است در آلمان نیز رخ دهد». او در حالی که به نظر می‌رسید آشکارا از جریان‌های راست‌گرای اروپایی حمایت می‌کند، از مقامات اروپایی خواست که آرای رأی‌دهندگان را نادیده نگیرند و گفت که اگر از رأی‌دهندگان خود می‌ترسید، ایالات متحده به شما کمک نخواهد کرد. ونس به وضعیت آزادی بیان در سوئد، بلژیک و بریتانیا انتقاد کرد و گفت که از این نگران است که اروپاییان در حال عقب‌نشینی از ارزش «آزادی بیان» هستند، چیزی که ونس حتی درباره‌اش، از کشور خود، یعنی امریکا نیز انتقاد کرد: «گاهی اوقات بلندترین صدا‌ها برای سانسور نه از داخل اروپا، بلکه از داخل کشور خودم می‌آید، جایی که دولت قبلی شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی را تهدید و قلدری می‌کرد تا مثلاً اطلاعات غلط را سانسور کنند.» ونس همچنین بحث امنیت اروپا را پیش کشید و از رهبران اروپا که به کنفرانس امنیتی مونیخ آمده‌اند خواست بیشتر درباره «هزینه‌های دفاعی چند سال آینده» اروپا بحث کنند. او گفت: «همان‌طور که پرزیدنت ترامپ با صراحت کامل گفته، او معتقد است که دوستان اروپایی ما باید نقش بزرگ‌تری در آینده این قاره ایفا کنند.» ونس از اروپایی‌ها خواست، در حالی که «امریکا بر مناطقی از جهان که خطر بزرگی هستند تمرکز می‌کند»، خودشان امنیت خود را
تأمین کنند.
واکنش تند اروپاییان
سخنرانی تند و تیز ونس در حالی که در کلمه به کلمه آن می‌کوشید درس دموکراسی به اروپاییان بدهد، به مذاق اروپاییان خوش نیامد. در حالی که آلیس وایدل، رهبر حزب «آلترناتیو برای آلمان» سخنرانی ونس را تحسین کرد، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، حمایت ونس از راست افراطی را به عنوان «دخالت» توسط «غیرخودی» محکوم کرد و گفت که «اگر بیگانگان در دموکراسی ما، در انتخابات ما و در شکل‌گیری افکار دموکراتیک به نفع «حزب ملی‌گرای آلترناتیو برای آلمان [AfD]دخالت کنند، آن را نمی‌پذیرد.» او گفت که حمایت از حزب راست افراطی در تضاد با درس‌های این کشور از گذشته نازی است. او گفت: «ما خودمان تصمیم خواهیم گرفت که چه اتفاقی برای دموکراسی ما بیفتد.»
کایا کالاس، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفت: «با گوش دادن به سخنرانی امروز جی دی ونس، معاون ترامپ، احساس می‌شد که ایالات متحده در تلاش است با ما درگیری را آغاز کند.» الکساندر شندریوک- ژیدکوف، سناتور کالینینگراد به اسپوتنیک گفت که سخنرانی جی دی ونس، معاون رئیس‌جمهور امریکا، یک «دوش سرد» برای روس‌هراسان اروپایی بود. فلوریان فیلیپات، رئیس حزب میهن‌پرستان فرانسه، گفت که سخنرانی ونس در مونیخ گواه تمایل ترامپ برای نابودی اتحادیه اروپا است، معاون رئیس‌جمهور امریکا در سخنرانی خود «ظلم اتحادیه اروپا» را افشا کرد.
اروپاییان ونوسی، امریکایی‌های مریخی
در حالی که دونالد ترامپ از سخنان معاون خود که گفت «اکنون بزرگ‌ترین تهدید علیه قاره اروپا از درون آن است، نه از سوی قدرت‌های خارجی» استقبال و از آن تقدیر کرد، بسیاری از کارشناسان آن را آغاز یک دوره جدید در مناسبات اروپا و امریکا می‌دانند. فرانک والتر اشتاین مایر که در کنفرانس امنیتی مونیخ نیز صحبت کرد، گفت که ترامپ و متحدان او مایل به نابودی دموکراسی هستند: «واضح است که دولت جدید امریکا دارای یک جهان‌بینی است که با ما بسیار متفاوت است.» آرنو برتران، یادداشت‌نویس اروپایی، سخنرانی ونس در کنفرانس امنیتی مونیخ را با سخنرانی پوتین در سال ۲۰۰۷ در همان جایگاه مقایسه کرد و گفت که «هر دو لحظات سرنوشت‌سازی بودند که اجماع موجود را به طور اساسی تغییر دادند.» او گفته ونس «فعالانه در حال از بین بردن کل معماری صلح اروپای پس از جنگ است» و تأکید می‌کند: «سخنرانی جی‌دی ونس احتمالاً به عنوان سخنرانی‌ای به یاد خواهد ماند که آغاز پایان اتحاد غربی پس از جنگ جهانی دوم را مشخص کرد.» ماکس برگمن، مدیر برنامه اروپا، روسیه و اوراسیا و مرکز استوارت می‌گوید: «ایالات متحده و اروپا در مسیر برخوردی قرار دارند که اساساً روابط فراآتلانتیک را تغییر داده و متحول خواهد کرد.» او می‌گوید: «هسته اصلی تنش این است که اروپا و ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ اکنون دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به اتحاد فراآتلانتیک و جهان دارند.» در حالی که به گفته برگمن «اروپا امروز شدیداً می‌خواهد اتحاد را همان‌طور که در حال حاضر وجود دارد حفظ کند و تداوم جایگاه ایالات متحده را به عنوان ضامن امنیت اروپا تضمین کند» ولی نگاه امریکا با اروپا این‌گونه نیست: «برای ایالات متحده، اروپا از اهمیت کمتری برخوردار است. حتی قبل از بازگشت پرزیدنت ترامپ به قدرت، اروپا به یک فکر بعدی برای واشینگتن تبدیل شده بود.»
منبع: روزنامه جوان