مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آخرین موضعگیری دو پهلو در درباره جمهوری اسلامی ایران میگوید دیگر فرصت چندانی برای احیای برجام و یا دستیابی به یک توافق هستهای تازه باقی نمانده است. در اقدامی که بیانگر نیت آژانس برای وارد کردن فشار بر ایران برای تن دادن به خواستههای غرب است، رافائل گروسی روز جمعه مدعی شد اگر اقدامی فوری و اساسی صورت نگیرد، ممکن است دستاوردهای پیشین به خطر بیفتد و یا چالشهای بیشتر و پیچیدهتری در رابطه با تهران پیش آید.
منفیبافی دوباره گروسی درباره ایران با رمز و بیان اینکه زمان توافق رو به اتمام است در شرایطی است که باید یادآور شد هنوز کشورهای اروپایی به کشاندن ایران پای میز مذاکره امید دارند. آنها باوجود مشکلات موجود، تمایل دارند از طریق دیپلماسی و مذاکرات، مسئله هستهای را حل کنند و بتوانند ایران را به انجام مذاکرات جدی و رسیدن به یک توافق جدید یا احیای برجام متقاعد کنند. در مقابل میتوان اظهارات اخیر مدیر کل آژانس را نوعی خوش خدمتی به ترامپ و برای راضی کردن وی تلقی کرد. اشاره گروسی به اینکه هنوز موفق به انجام مشورتهای سیاسی با دولت جدید ایالات متحده درباره مسئله ایران نشده است، گواه این مدعا و بیانگر بازی جدید وی است. جالب آنکه سال گذشته وقتی از مدیر کل آژانس پرسیده شد پیروزی ترامپ چگونه میتواند روابط با ایران را تغییر دهد، گفت روی کار آمدن یک دولت جدید معمولاً «تنظیمات و رویکردهای متفاوتی» را با خود به همراه دارد، من قبلاً با دولت ترامپ کار کردم و همکاری ما سازنده بود، من پیشبینی میکنم به روش مشابه ادامه یابد».
این موضع در بسیاری از موارد خلاف اصل بیطرفی و رفتار حرفهای بوده و با وظایف حقیقی دبیرکل اصلاً همخوانی ندارد. البته باید ذکر کرد دونالد ترامپ، باوجود چالشهای پیشروی آمریکا در موضوع ایران، هنوز اقدام جدی برای مدیریت یا بازسازی رویکرد در این پرونده نداشته است که این مسئله نشاندهنده فقدان یک راهبرد منسجم از سوی آمریکا برای رسیدن به توافق با جمهوری اسلامی یا حتی برای مدیریت تنشهاست. کاخ سفید اما به صراحت گفته ترامپ نمیگذارد تهران به سلاح هستهای دست پیدا کند. پیشتر نشریه هیل پس از انتخاب مارکو روبیو به عنوان وزیر خارجه آمریکا که جمهوری اسلامی را خطری بالقوه میداند، نوشته بود رئیس جمهور جدید احتمالاً به چیزی کمتر از نابودی برنامه هستهای نمیاندیشد و افرادی نظیر جِیدی ونس، معاون رئیسجمهور آمریکا و مایک والتز، مشاور امنیت ملی مشابه همین مواضع را علیه ایران داشتهاند. باید اضافه کرد فقط نابودی هستهای ایران مدنظر نیست و در کنار برنامه هستهای، ایالات متحده قصد به چالش کشیدن قدرت منطقهای ایران و بهخصوص صنعت موشکی را دارد.
باوجود آغاز مذاکرات هستهای جدید میان جمهوری اسلامی و سه کشور اروپایی از دی ماه، دولت جدید ترامپ با حضور سیاستمداران و نظامیان بهشدت ضدایرانی قطعاً موانع زیادی حتی در مسیر مذاکرات ایران و اروپا ایجاد و گروسی نیز با سیاستبازی خود مواضعی همسو با ایالات متحده اتخاذ خواهد کرد. از سوی دیگر با رد صریح پیشنهاد مذاکره با آمریکا از سوی ایران، این احتمال داده میشود ترامپ در حال بازبینی شرایط است و هنوز در این باره به نتیجه قطعی نرسیده و گروسی هم منتظر مشخص شدن این پروسه و احتمال پیوستن به آن است. بنا بر گزارش فایننشال تایمز، ترامپ میخواهد استیو ویتکاف، فرستاده ویژه این کشور در خاورمیانه را مسئول پیگیری پرونده ایران کند تا با این اقدام ابتدا فشار حداکثری دیپلماتیک بر تهران وارد کند. البته مایکل دیمینو، مسئول ارشد امور خاورمیانه در وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) از خویشتنداری در برخورد با تهران حمایت میکند. البریج کالبی، نامزد ترامپ برای معاونت وزیر دفاع در امور سیاستگذاری دفاعی نیز درباره هرگونه اقدام نظامی علیه ایران به ایالات متحده هشدار داده است.