ندا جعفری- اواخر هفته گذشته خبری مبنی بر پرداخت طرح کالابرگ دو مرحله‌ای با هدف کمک به مردم در تأمین نیازهای روزمره منتشر شد و اعلام شد که طرح کالابرگ در دستور کار دولت قرار گرفته است.
به گزارش اعتماد، احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حاشیه جلسه روز چهارشنبه هیات دولت و در جمع خبرنگاران اعلام کرد که بودجه کالابرگ‌هایی که قرار است تا پایان سال به مردم ارایه شود، در مصوبه هیات دولت تعیین خواهد شد و این کالابرگ‌ها به هفت دهک از جمعیت کشور اختصاص می‌یابد. طرح کالابرگ دو مرحله‌ای دولت برای ماه رمضان از چندین جهت مهم است: اول اینکه این طرح برای کمک به خانواده‌های کم‌درآمد طراحی شده تا بتوانند نیازهای اساسی خود را در ماه رمضان تأمین کنند. نکته بعدی اینکه با توجه به افزایش قیمت کالاهای اساسی، این طرح به کاهش فشار اقتصادی بر خانواده‌ها کمک می‌کند. همچنین توزیع کالابرگ‌ها به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهد تا محصولات داخلی را خریداری کنند، که به نوبه خود به تولیدکنندگان داخلی کمک می‌کند. این طرح می‌تواند خانواده‌ها را تشویق به خرید و مصرف مواد غذایی سالم‌تر کند، زیرا یارانه‌ها معمولا به کالاهای اساسی و ضروری اختصاص می‌یابند. این طرح به عنوان یک ابزار مهم برای حمایت از اقتصاد خانوارها و کاهش فشار اقتصادی در دوره‌های بحرانی طراحی شده است.
مبلغ کالابرگ رمضان ۱۴۰۴ چقدر تعیین شد؟
آنگونه که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده قرار است این مبلغ به سه دهک نخست، هر فرد ۵۰۰ هزار تومان و به سایر دهک‌ها ۳۵۰ هزار تومان در دو نوبت پرداخت شود که یکی از این پرداخت‌ها پیش از عید انجام می‌شود. بنابراین یک خانواده ۴ نفره سه دهک اول ۲۰ میلیون ریال در قالب کالابرگ رمضان ۱۴۰۴ دریافت خواهد گرفت.
کالابرگ الکترونیک شامل کدام اقلام ضروری است؟
در خردادماه ۱۴۰۲، مرحله جدیدی از طرح حمایت دولت برای معیشت مردم، با عنوان «کالابرگ الکترونیکی» آغاز شد که هدف آن کاهش فشار تورم بر سبد غذایی خانوارها بود. در این مرحله، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد، برنج ایرانی، حبوبات، لبنیات، مرغ، تخم‌مرغ، روغن، ماکارونی و قند و شکر در این طرح قرار گرفتند. دولت اعلام کرد که خانوارهایی که حداقل ۲۰۰ هزار تومان از یارانه خود را برای خرید این کالاها استفاده کنند، مشمول یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی خواهند شد.
بودجه اختصاص‌یافته برای کالابرگ الکترونیک چقدر است؟
دولت برای اجرای این طرح مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان (۱۵ همت) اختصاص داده است و این اعتبار قرار است در قالب بسته‌های حمایتی به خانوارهای مشمول پرداخت شود.
کالابرگ شامل چه اقلامی است؟
در مرحله قبلی این طرح، ۱۱ قلم کالای اساسی در نظر گرفته شده بود که شامل: گوشت منجمد، برنج ایرانی، حبوبات، لبنیات، مرغ، تخم‌مرغ، روغن، ماکارونی و قند و شکر بود. با اجرای فاز جدید، انتظار می‌رود که تعداد این اقلام به ۱۵ کالا افزایش یابد تا نیازهای معیشتی بیشتری را پوشش دهد.
الزام بر بازنگری و اصلاح جامعه هدف یارانه‌گیر
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در این باره معتقد است؛ نظر به تداوم تورم‌های بالا که از سال ۱۳۹۷ شروع شده است و همچنان ادامه دارد و با توجه به تشدید وضعیت تحریمی، نسبت به مهار شرایط تورمی برای سال ۱۴۰۴ نیز افق روشنی وجود ندارد، لذا ورود جدی دولت برای حمایت‌های رفاهی و کالایی کاملا احساس می‌شود و ضرورت دارد و جا دارد دولت برای حفظ معیشت حداقلی مردم برنامه گسترده‌ای طراحی و داشته باشد و از تداوم یارانه معیشت و پرداخت کالابرگ گرفته تا حمایت شبکه بانکی از پوشش بخشی از اجاره مسکن بالاخص در کلان‌شهرها اقدامات فوری داشته باشد. این کارشناس اقتصادی در ادامه به «اعتماد» گفت: البته مانع جدی برای برنامه‌های رفاهی مساله تنگنای منابع مالی دولت است. با این حال بازنگری و اصلاح جامعه هدف یارانه‌گیر و نیز اصلاح نظام یارانه‌های پنهان انرژی در کنار تغییر الگوی مصرف انرژی می‌توانند بخشی از منابع مالی برنامه رفاهی دولت را فراهم سازند.
بیش از ۲۵ میلیون نفر در طبقات کم‌درآمد قرار دارند
او تصریح کرد: با این وجود تداوم برنامه رفاهی با اصلاح نظام مالیاتی و بازتوزیع ثروت نیز امکان‌پذیر است و شرایط تشدید سهم طبقات فقیر و قرار گرفتن بیش از ۲۵ میلیون نفر در طبقات کم درآمد و فقیر اقتضا می‌کند در نظام مالیاتی و بانکی و یارانه‌ای اصلاحات جدی رخ دهد به‌طوری که پوشش دقیق و جامعی برای حمایت‌های رفاهی صورت گیرد. شقاقی شهری خاطرنشان کرد: درخصوص تداوم کالابرگ الکترونیکی نیز ضرورت احساس می‌شد و طراحی برنامه‌های دوره‌ای برای ارایه کالابرگ ضرورت دارد. بدیهی است در این شرایط سخت معیشتی و کاهش شدید قدرت خرید مردم، بدون تحریک طرف تقاضا امکان تشدید رکود نیز وجود خواهد داشت و طبق نظریه کینزی، در این شرایط اقتصادی کشور برای جلوگیری از تشدید رکود اقتصادی، افزایش تقاضای موثر مهم است، که یکی از این اقدامات همان تداوم پرداخت کالابرگ است.
حمایت از افراد آسیب‌پذیر یک ضرورت است
سید مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه اقتصاد شهید چمران اهواز در مورد این طرح کالا برگ به «اعتماد» گفت: بنده همواره تاکید کرده‌ام که وضعیت اقتصادی در شرایط عادی قرار ندارد و نمی‌توان با فرمول‌هایی که در شرایط عادی اجرا می‌شده مملکت را اداره کرد اما متاسفانه عده‌ای از اقتصادخوانده‌های طرفدار بازار آزاد زیربار این مساله نمی‌رفتند و همواره دولت را تحت فشار قرار می‌دادند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: این در حالی است که در شرایط بحرانی و جنگی که با فرار سرمایه روبه‌رو هستیم و نابرابری‌ها افزایش پیدا می‌کند و فقر هم گسترش می‌یابد و قیمت‌ها هم رشد می‌کنند حمایت از افراد آسیب‌پذیر یک ضرورت است و در تمامی کشورهای دنیا هم این طرح‌های حمایتی اعمال می‌شود و حتی باید زودتر هم این اقدامات حمایتی از سوی دولت انجام می‌گرفت.
وضعیت اقتصادی این روزها از اقتصاد زمان جنگ هم وخیم‌تر شده است
افقه خاطرنشان کرد: هرچند یارانه مدت‌هاست که از سوی دولت پرداخت می‌شود اما عملا این رقم یارانه به دلیل تورم‌های بالا بسیار ناچیز شده است. پس هرگونه طرح کالابرگ یا حتی جیره‌بندی از جمله روش‌هایی است که در همه کشورها اعمال می‌شود و روش درستی است . ضمن آنکه وضعیت اقتصادی این روزهای کشور حتی از زمان جنگ هم بدتر شده است و این مساله اقدامی ضروری است و اگر دولت بتواند این مساله را مدیریت کند و این مبلغ را به گروه‌های هدف بپردازد اقدام مهمی است. او با بیان اینکه تورم‌های کمرشکن سفره‌های مردم را کوچک‌تر کرده است، تصریح کرد: شرایط اقتصادی کشور حتی از زمان جنگ هم بدتر شده است چرا که در زمان جنگ هم تا این اندازه کشور تحریم نبود و نفت هم می‌فروختیم و کالاهای مورد نیاز کشور را وارد می‌کردیم و مراودات بانکی هم انجام می‌گرفت، این در حالی است که این روزها هیچ‌کدام از این موارد را نداریم و با بازگشت ترامپ مختصر نفتی هم که از طریق دور زدن تحریم‌ها می‌فروختیم دیگر وجود ندارد و در نتیجه خزانه دولت به‌شدت خالی خواهد شد.
هر سال بیش از پنجاه درصد از قدرت خرید شاغلین کم می‌شود
افقه ادامه داد: در طول هفت سال گذشته تعداد زیادی از افراد جامعه به دلیل سیاست‌های اشتباه دولت لطمه دیده‌اند و حال باید دولت جدید این آسیب‌ها را جبران کند ضمن آنکه این روزها در آستانه ایام نوروز و ماه رمضان هستیم و اطمینان از این موضوع که خانواده‌ها به حداقل‌های موجود دسترسی داشته باشند یک ضرورت است که یکی از این روش‌ها همین طرح کالابرگ و کمک‌های نقدی و غیرنقدی است. این اقتصاددان گفت: با توجه به میزان تورم‌های دورقمی که ظرف چند سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم که متراکم هم شده است و دولت هم هر سال کمتر از پنجاه درصد دستمزدها را افزایش داده است ما هر‌ساله شاهد آنیم که بیش از پنجاه درصد قدرت خرید شاغلین افت کرده است و اصلا این رقم واریزی از سوی دولت هم رقم قابل توجهی نیست و نمی‌تواند حداقل‌ها را هم تامین کند اما با توجه به آمدن ترامپ بعید است که دولت توان بیشتری برای پرداخت‌های یارانه‌ای داشته باشد. این اقتصاددان تصریح کرد: بودجه این طرح قاعدتا باید از بخش مالیات‌ها تامین شود اما اینکه این روزها دولت هزینه‌های زیادی دارد که فکری هم برای آن نکرده است ممکن است بودجه این طرح را با افزایش یکی- دو قلم کالای دیگر تامین کند که شاید یکی از آنها افزایش نرخ بنزین باشد.