الناز عباسیان-روزنامه‌نگار

زاده سال 1331شمیران است، اما 27سال از عمرش را در انگلستان و آمریکا گذرانده است. زندگی و تحصیل در خارج از کشور او را اقناع نکرده به سرزمین مادری‌‌اش ایران آمده تا برگ دیگری از دفتر زندگی‌‌اش ورق بخورد. نقش‌های شیرین و کمیک او از «مکس» و «ماشاء‌الله‌خان» در سینما گرفته تا «مش‌رحمت» و «حشمت‌خان» در تلویزیون، گرچه به‌یادماندنی هستند، اما از هنرنمایی او در نقش‌های جدی همچون «پرده‌نشین» و «هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند» نباید غافل شد. فرهاد آئیش، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان، امسال در چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «موسی کلیم‌الله» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل مرد شد. به همین انگیزه سراغ این هنرمند خوش‌صحبت و شوخ‌طبع رفتیم.

در همین ابتدا برایمان از فیلم موسی‌کلیم‌الله و تجربه همکاری با ابراهیم حاتمی‌کیا بگویید. یک جایی گفته بودید زمان دیدن موسی یادم رفته بود خودم بازیگر فیلم هستم. از جذابیت و کشش فیلم تاریخی با تکنولوژی ‌روز این گروه بگویید.
بله، من به‌عنوان یک مخاطب از دیدن فیلم موسی لذت بردم؛ چون هر سکانس این فیلم به‌صورت سیال و بدون پرگویی، سر اصل مطلب می‌رفت و شما را با خود جلو می‌برد. حرف فیلم پشت دیالوگ‌ها و صحنه‌های آن پنهان بود و به همین دلیل آدم به‌راحتی می‌توانست آن را جذب و هضم کند. به هر حال این داستانی است که در کتاب‌های مذهبی و دینی ازجمله تورات، انجیل و قرآن‌کریم آمده است و حالا آن را به یک قصه سینمایی که درام، اوج و فرود و جذابیت برای مخاطب داشته باشد، تبدیل کرده‌اند. این به‌نظر من چالش بسیار خوبی بود که کارگردان و نویسنده انجام دادند و درواقع کل تیم و عوامل تولید هم به نحو احسن به آنها کمک کردند.

برویم سراغ نقش‌تان در این فیلم. همانطور که خودتان هم اشاره کردید در این فیلم 2نقش کاملا متفاوت شر مطلق و خیر مطلق را با خوشحالی بازی کرده‌اید که این کار، شما را به چالش کشیده است. درباره این نقش بیشتر برایمان توضیح دهید.
پیشنهاد 2نقش خیر و شر برای هر بازیگری جذاب است؛ زیرا تفاوت‌ها را می‌تواند نشان دهد و خودش را به چالش بکشد، ولی در عین حال مثل 2نقش مختلف در 2فیلم متفاوت است؛ یعنی صرف اینکه شما در یک فیلم، 2نقش متفاوت را بازی کنی، طبیعت این موضوع، خیلی چالش‌برانگیز نیست. اما در مورد چالش نقش، درباره شخصیت آنیبوس یا به قول شما شر مطلق، بیش از حد معمول از نقش‌هایی که مقابل دوربین در گذشته بازی کرده بودم، برای من چالش‌برانگیز بود؛ شخصیتی که درواقع با قدرت‌های مافوق انسانی و اجنه ارتباط برقرار می‌کند، نابیناست و در فیلمنامه نوشته شده که صدای او نه زنانه است و نه مردانه. همه اینها باعث می‌شد که نقش بسیار چالش‌برانگیز شود.
با اینکه کارگردان خیلی مراقب بود که هیچ‌چیز در فیلم غلو نشود، اما خب این شخصیت به‌شدت غلوآمیز است. اینکه این شخصیت غلوآمیز را من بازیگر بتوانم به‌صورت نرمال و طبیعی ارائه دهم، مستلزم این بود که آن را باور کنم. باور من در این نقش این بود که جن‌ها با من صحبت می‌کنند و این حرف‌ها از دهان و ذهن من تراوش نمی‌کند و درواقع از جای دیگری گویی به من الهام می‌شود. این به‌نظر من دشوارترین بخش نقشم بود.
چقدر احتمال دریافت این سیمرغ را می‌دادید و اساسا برای دریافت این جایزه، در این چند دهه کار هنری چقدر انتظار کشیدید؟
در ابتدا من اصلا در این فضا نبودم، اما اطرافیان و کسانی که همبازی و همکارم بودند به شوخی و جدی این مسئله را مطرح می‌کردند، اما من سعی می‌کردم خیلی روی این مسئله تکیه نکنم؛ چون این مقوله خطرناکی است. فکر کردن به این موضوع، چه قبل از کار و چه بعد از کار و حتی بعد از گرفتن جایزه، سلامت روح هنری آدم را به خطر می‌اندازد، اگرچه طبیعت انسان این است که از گرفتن یک جایزه خوشحال شود و واقعا هم خوشحال بودم.
در پاسخ به بخش دیگر سؤال هم در این چندین سال گذشته من هیچ‌وقت به آن فکر نکرده بودم؛ به‌خاطر اینکه هیچ‌کدام از نقش‌هایی که به من پیشنهاد شده بود، پتانسیل اینگونه دیده شدن در جشنواره را نداشت.

برخی معتقدند گرفتن جایزه هنری، خواسته یا ناخواسته در پذیرش نقش‌های بعدی و ادامه بازیگری بار سنگینی را بر دوش بازیگر می‌گذارد. برای شما هم اینطور است؟
به هر حال تا حدودی تأثیر می‌گذارد، اما من دیگر در سن و موقعیتی هستم که خیلی روی من تأثیری نمی‌گذارد؛ چون من همیشه هر نقشی را که دوست داشته باشم قبول می‌کنم و هر نقشی را که دوست نداشته باشم بازی نمی‌کنم. سال‌هاست که اینگونه بوده‌ام و بعد از دریافت سیمرغ هم همین‌گونه خواهم بود. همانطور که در جواب سؤال قبلی هم اشاره کردم این مقوله می‌تواند ذهن و روح انسان را ناسالم کند. آدم باید فلسفه خودش را در زندگی ادامه دهد و این چیزها خیلی روی او تأثیر نگذارد.

درباره جشنواره فجر امسال نکته یا صحبتی دارید؟
من چون این ایام خیلی فرصت نداشتم که فیلم‌ها را ببینم و دقت نکردم نمی‌توانم جواب بدهم.

از جشنواره فجر فاصله بگیریم و برویم سراغ فعالیت فعلی شما. الان مشغول چه کاری هستید؟
فعلا برنامه یک سفر طولانی را در سر دارم تا یک مقدار کارهای نوشتنی تئاتری انجام دهم.

در ماه‌های جاری منتظر تماشای چه هنرنمایی‌هایی از شما باشیم؟
سال‌ها پیش همسرم (مائده طهماسبی) نمایش «گزارشی برای یک آکادمی» به نویسندگی فرانتس کافکا را کارگردانی کرده بود که در حال حاضر آن را دوباره تمرین می‌کنیم تا اگر فرصت شد. بعد از عید و در اردیبهشت‌ماه آن را اجرا کنیم، ولی هنوز جدی نیست، اما چون شما پرسیدید، مجبور شدم جواب بدهم. (با خنده) باید سکوت می‌کردم که نکردم. تشکر.