به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، داده‌های منتشر شده توسط اداره کل گمرک چین نشان می‌دهد که پکن موقعیت خود را به عنوان بازیگر غالب اقتصادی در آسیای مرکزی که در مرز غربی چین قرار دارد، تحکیم کرده و در سال ۲۰۲۴، رشد تقریبا پنج درصدی را در مبادلات تجاری ثبت کرده است. چین، روسیه را کنار زده و به بزرگترین شریک تجاری این منطقه تبدیل شده است.

این آمار نشان می‌دهد که توازن تجارت ۲۰۲۴، به شدت به نفع چین بوده است. حجم کلی مبادلات تجاری با آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۴، به ۹۴.۸ میلیارد دلار در مقایسه با ۸۹.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسید. ارزش صادرات کالاها و خدمات چین به آسیای مرکزی، به ۶۴.۲ میلیارد دلار رسید که بیش از دو سوم این تجارت بود. عمده ۳۰.۶ میلیارد دلاری که چین طی سال میلادی گذشته، از آسیای مرکزی وارد کرد، شامل منابع طبیعی نظیر نفت، گاز طبیعی، عناصر خاکی نادر، فلزات ارزشمند و مواد معدنی بود. یک کالای وارداتی مهم دیگر، میوه و مواد غذایی بود.

قزاقستان، بزرگترین شریک تجاری چین در این منطقه مانده و حجم مبادلات تجاری دو جانبه، به ۴۳.۸ میلیارد دلار رسیده است که حدود هفت درصد افزایش نسبت به کل حجم سال قبل نشان می‌دهد. قزاقستان، کالاها و خدماتی به ارزش ۲۸ میلیارد دلار وارد کرد و مجموعا، ۱۵.۹ میلیارد دلار کالا صادر کرد.

قرقیزستان هم بزرگترین رشد درصدی سال به سال تجارت را با چین داشت و حجم مبادلات دو جانبه، به میزان حدود ۱۵ درصد رشد کرد وبه ۲۲.۷ میلیارد دلار رسید. قابل توجه‌ترین جنبه این تجارت این بوده که قرقیزستان، حجم صادرات خود به چین را از رقم ناچیز ۸۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳، به میزان خیره‌کننده ۳۲۷۰ درصد افزایش داد و به ۲.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ رساند. با این حال، قزقیزستان کسری تجاری عظیمی با چین در سال ۲۰۲۴ داشت، زیرا وارداتش از این کشور، به ۱۹.۹ میلیارد دلار بالغ شد.

تجارت با ترکمنستان که سومین شریک تجاری بزرگ چین در آسیای مرکزی است، ثابت بود و در ۱۰.۶ میلیارد دلار ایستاد. اما ترکمنستان، تنها کشوری در این منطقه است که مازاد تجاری با چین داشت. صادرات عشق آباد، به ۹.۶ میلیارد دلار رسید و در مقابل، وارداتش، اندکی بیش از یک میلیارد دلار بود. مازاد تجاری ترکمنستان، کاملا دور از نابهنجاری است. قدمت تراز تجاری این کشور با چین، به سال ۲۰۱۴ بازمی‌گردد.

ازبکستان افت اندک تجارت با چین را تجربه کرد که به میزان حدود دو درصد کاهش یافت و به ۱۳.۸ میلیارد دلار رسید و صادرات به چین، دو میلیارد دلار و وارداتش، ۱۱.۸ میلیارد دلار بود.

تاجیکستان هم شاهد کاهش حجم مبادلات تجاری دو جانبه بود که با حدود دو درصد کاهش، به حدود ۳.۹ میلیارد دلار رسید. هر چند صادرات دوشنبه به چین، حدود ۴۰ درصد بر مبنای سال به سال افزایش یافت و به ۳۵۰ میلیون دلار رسید، اما واردات تاجیکستان، بیش از ۳.۵ میلیارد دلار بود.

در همین حال، نفوذ اقتصادی چین در قفقاز نیز در حال افزایش است، به طوری که حجم مبادلات تجاری با سه کشور این منطقه در سال ۲۰۲۴، به ۶.۵ میلیارد دلار رسید که نسبت به رقم ۵.۴ میلیارد دلار در سال قبل، ۲۲ درصد افزایش داشت. درست مانند آسیای مرکزی، تراز تجاری به نفع چین بود؛ واردات کشورهای قفقاز، ۵.۳ میلیارد دلار بود، در حالی که صادرات این کشورها، به ۱.۱ میلیارد دلار رسید.

جمهوری آذربایجان، بیشترین سهم از گردش تجاری منطقه را به میزان نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار به خود اختصاص داده و با رشد بیش از ۴۳ درصد نسبت به سال قبل، بیشترین رشد را داشته است. اما این رشد منحصرا تحت تاثیر واردات از چین بود که با ۵۵ درصد افزایش، به ۲.۴ میلیارد دلار رسید، در حالی که مجموع صادرات باکو، ۶۴ درصد کاهش یافت و به رقم ناچیز ۶۱ میلیون دلار رسید.

تجارت گرجستان با چین، حدود ۱۰ درصد رشد کرد و به ۲.۳ میلیارد دلار رسید. واردات تا حد زیادی ثابت و در حدود ۲ میلیارد دلار باقی ماند و در حالیکه صادرات حدود ۱۴۲ درصد رشد کرد، کل آن، رقم اندک ۲۷۶ میلیون دلار بود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، مبادلات تجاری دوجانبه ارمنستان، به میزان ۱۵ درصد افزایش یافت و به ۱.۸ میلیارد دلار رسید. اما، مانند جمهوری آذربایجان، این جریان گسترده کالا از چین بود که تقریبا همه این رشد را به خود اختصاص داد. واردات به چین، با بیش از ۷۵ درصد افزایش، به بیش از یک میلیارد دلار رسید، در حالی که صادرات، با حدود ۲۲ درصد کاهش، به ۷۶۸ میلیون دلار رسید. قبل از سال ۲۰۲۴، ارمنستان تراز تجاری مثبتی با چین داشت که قدمت آن حداقل به سال ۲۰۱۴ برمی‌گردد. تلاش‌های ایروان برای کاهش چشمگیر وابستگی اقتصادی خود به روسیه، احتمالا باعث شد تراز تجاری این کشور با پکن منفی شود.