جهان صنعت نیوز، افزایش خرید املاک توسط اتباع خارجی، به‌ویژه افغانستانی‌ها، با سوءاستفاده از خلأهای قانونی، ثبت شرکت‌های صوری، واسطه‌گری ایرانیان، قراردادهای غیررسمی و ازدواج با شهروندان ایرانی، نگرانی‌های اقتصادی و امنیتی زیادی ایجاد کرده است. این روند باعث افزایش قیمت مسکن، فرار مالیاتی، فساد اقتصادی و تغییر ترکیب جمعیتی در برخی مناطق شده است.
در سال‌های اخیر، خرید گسترده املاک توسط اتباع خارجی، به‌ویژه اتباع افغانستانی، به مسئله‌ای بحث‌برانگیز در ایران تبدیل شده است. این خریدها که عمدتاً با دور زدن قوانین و خلأهای نظارتی انجام می‌شود، نه‌تنها بر بازار مسکن تأثیر منفی گذاشته، بلکه نگرانی‌های امنیتی و اقتصادی گسترده‌ای را نیز به دنبال داشته است.
ثبت شرکت‌های صوری: بسیاری از اتباع خارجی با تأسیس شرکت‌های صوری در ایران، املاک خریداری می‌کنند. طبق آمار، بیش از ۸ هزار شرکت با مالکیت اتباع افغانستانی در کشور ثبت شده است.
واسطه‌گری ایرانیان: اتباع خارجی با همکاری بستگان یا دوستان ایرانی، سند املاک را به نام آن‌ها ثبت می‌کنند و خود مالک واقعی ملک هستند.
قراردادهای غیررسمی: برخی اتباع خارجی با استفاده از قولنامه‌های دستی و توافقات غیررسمی، املاک را خریداری کرده و از ثبت قانونی طفره می‌روند.
ازدواج با شهروندان ایرانی: اتباع خارجی با ازدواج با ایرانیان، ملک را به نام همسر خود ثبت می‌کنند، اما عملاً خود مالک آن هستند.
خرید گسترده املاک توسط اتباع خارجی باعث افزایش تقاضا و قیمت مسکن، به‌ویژه در استان‌های تهران، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان شده است. این افزایش قیمت، اقشار متوسط و ضعیف جامعه را بیشتر تحت فشار قرار داده و دسترسی به مسکن را برای بسیاری از خانوارهای ایرانی دشوار کرده است. همچنین، فرار مالیاتی، فساد اقتصادی و افزایش جرایم سازمان‌یافته از دیگر پیامدهای این روند است.
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نظارت بر ثبت شرکت‌های اتباع خارجی را افزایش داده و نهادهای امنیتی تحقیقات درباره مالکیت املاک مشکوک را آغاز کرده‌اند. همچنین، مجلس شورای اسلامی در حال بررسی طرح‌هایی برای اصلاح قوانین خرید و فروش املاک و افزایش نظارت است. اما اجرای موفق این اقدامات نیازمند شفاف‌سازی معاملات، بازنگری قوانین و همکاری بیشتر نهادهای نظارتی است.
∎