به گزارش اقتصادنیوز، بازگشت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا به کاخ سفید، از ماه نوامبر در حالی که عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر و حلقه نزدیکش با پیامدهای دولت دوم ترامپ دست و پنجه نرم میکنند، موجی از نگرانی را در قاهره ایجاد کرده است. در حالی که دوره اول ترامپ با دوستی ظاهری سیسی و رئیس جمهوری آمریکا مشخص شد - ترامپ به قول معروف رهبر مصر را "دیکتاتور مورد علاقه خود" نامید - واقعیت روابط آنها بسیار پیچیدهتر و گاهی اوقات برای منافع سیسی مضر بود.فارین پالسی در باب روابط مصر و ترامپ یادداشتی را منتشر کرده و اقتصادنیوز این یادداشت را در دو بخش ترجمه کرده است که بخش نخست با عنوان «مصر قربانی وحدت شکننده کشورهای حاشیه خلیج فارس می شود؛ ایده تخلیه غزه؛ ایا قاهره شبه جزیره سینا را تسلیم ترامپ خواهد کرد؟/ هزینه های عقب نشینی ژئوپلتیکی السیسی در دریای سرخ؛ آیا ترامپ پروژه انتقال تیران و صنافیر را کلید می زند؟» منتشر شده و در ادامه بخش دوم و نهایی آمده است.
استراتژی قاهره در سینا
در شرایط کنونی مصر در برابر ایده تخلیه غزه موضع محکم تری اتخاذ کرده و وزیر امور خارجه این کشور بیانیه جداگانه ای را در محکومیت هرگونه راه حلی برای مسئله فلسطین که حول محور آوارگی اجباری تعریف می شود، منتشر کرد. با این حال، اگر ترامپ فشار بر این بازیگر را تشدید کند، این همبستگی ممکن است زودگذر باشد و سیسی ناچار شود تا یک چالش ژئوپلیتیک مخاطره آمیز دیگر را پشت سر بگذارد.در مواجهه با چنین سناریویی، سیسی سال گذشته را برای سناریو سازی جهت رهایی از تله احتمالی صرف کرد. برای مصر، وظیفه روشن است: یافتن راهی برای زنده ماندن از جاه طلبی های ترامپ بدون قربانی کردن ثبات یا حاکمیت این کشور.در حوزه استراتژی ژئوپلیتیک، مصر مدتهاست به دکترین انسداد حسابشده پایبند بوده – مراد به تعویق انداختن، پیچیدهکردن یا خارج کردن ابتکارات برای گرفتن امتیازات است. با این همه امروز، این دکترین با یک آزمون سه مرحله ای روبرو است: مانع تراشی در برابر طرح سینای ترامپ، تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای احترام به حاکمیت مصر در بحبوحه تنشهای مرزی فزاینده، و هم صدایی با یک متحد منطقهای غیر اسرائیلی برای مقابله با نفوذ خلیج فارس. مصر برای گذر از این سه مرحله، کارزار چندجانبه ای با تکیه بر موضع گیری نظامی و تنظیم مجدد استراتژیک آغاز کرده است.
گزارشهای سال گذشته - که قاهره آن را به شدت تکذیب کرد - به تشریح تجمع تدریجی اما عمدی ارتش مصر در سینا میپردازد که احتمالاً بستر را برای عبور از توافقنامه کمپ دیوید فراهم خواهد کرد.اگرچه استقرار در منطقه سینا در ابتدا با موافقت اسرائیل هماهنگ شد، اما پس از درگیری نیروهای مصری و اسرائیلی در نزدیکی مرز غزه در جریان بمباران این منطقه توسط اسرائیل در ماه مه 2024، استقرار این منطقه مورد مناقشه قرار گرفت.نشانههای گزارششده از این تجمع نظامیان شامل گسترش پایگاههای هوایی در برداویل و العریش، تونلهای زیرزمینی در زیر کانال سوئز برای تحرکات سریع نیروها، و انبارهای تسلیحات پیشرفته است. در حالی که مصر قصد جنگ با اسرائیل را ندارد، پیام واضح است: قاهره با متهم کردن اسرائیل به نقض کمپ دیوید، گفتگو را از طرح اسکان جنجالی ترامپ مبنی بر استقرار فلسطینی ها در سینا به نقض معاهده منحرف می کند.
هم صدایی قاهره و آنکارا
استقرار فلسطینی ها در سینا خشم عمومی نسبت به اسرائیل را برانگیخته و کشورهای حاشیه خلیج فارس را واداشته که از نظر سیاسی در کنار مصر در برابر تحریکات احتمالی اسرائیل قرار گیرند، پویاییهای منطقهای را پیچیده و اهرم سیسی را ژذیرا باشند.همزمان، مصر به برای تعریف وزنه تعادل استراتژیک به ترکیه روی آورده است. نشست سران آنکارا در سپتامبر 2024 که سه سال تلاش های عادی سازی را به اوج رساند، شراکتی را که ریشه در مخالفت مشترک با سیاست های اسرائیل دارد، مستحکم کرد. تصمیم ترکیه برای محدود کردن تجارت با اسرائیل - که باعث درخواست متقابل تل آویو برای تحریم شد - این کشور را به شریک ایده آل مصر برای نشان دادن سرپیچی از خواسته های آمریکا تبدیل کرد.در پشت صحنه، همکاری نظامی نیز عمیقتر شده است: از سال 2023، نمایندگان مصری با آژانس صنایع دفاعی ترکیه درباره خرید هواپیماهای بدون سرنشین و موشکهای پیشرفته مذاکره کردهاند و از حفرههای موجود در محدودیتهای کمپ دیوید استفاده میکنند.
این اتحاد همچنین به مصر این توانایی را میدهد که بازیگر اصلی شاخ آفریقا باشد، زیرا احتمالاً قصد دارد با اعمال نفوذ ترکیه در اتیوپی، متحد در باب اختلافات آب نیل، که پس از حل و فصل مناقشه اخیر بر سر سومالیلند تقویت شده، امارات را تحت فشار قرار دهد.برای کشورهای حاشیه خلیج فارس، چشم انداز تقویت محور ترکیه-مصر - متحد شدن دو رقیب تاریخی - یک کابوس است، چرا که تسلط منطقه ای کشورهای عربی را بی ثبات می کند و انگیزه ای برای خویشتن داری در رویارویی با سیسی ایجاد می نماید.با این حال، این مانورها خطراتی را به همراه دارند. اسرائیل نسبت به نظامیسازی سینا مصر محتاط شده است، در حالی که کشورهای حاشیه خلیج فارس ردپای رو به گسترش ترکیه را ناخوشایند میدانند – گزاره ای که احیای حکومت عثمانی را برای عربستان به کابوس تبدیل خواهد کرد.با این حال، از منظر سیسی، محاسبات روشن است: انسداد و هرج و مرج ابزار بقا هستند. سیسی در گذشته با گل آلود کردن آب، مصر را از یک درخواست کننده به یک خرابکار تبدیل کرده و دشمنان را مجبور به مذاکره بر اساس شرایطش کرده است.
با این حال، چند هفته اول ریاست جمهوری ترامپ نشان داده که رئیس جمهوری آمریکا به تنهایی استاد هرج و مرج است – غیرقابل پیش بینی، بی امان و اغلب در باب هنجارهای دیپلماتیک متعارف بی اعتنا رفتار می کند. اتکای سیسی به اختلال حساب شده ممکن است یک شمشیر دولبه باشد، زیرا تمایل ترامپ به غیرقابل پیش بینی بودن رئیس جمهوری آمریکا می تواند به راحتی شرایط را تغییر دهد و قاهره را به تکاپو واداشته تا خود را با بازی سازگار کند که در آن قوانین هر روز بازنویسی می شوند.در حالی که دولت دوم ترامپ تثبیت می شود، دولت سیسی با مخاطره آمیزترین لحظه خود روبرو می شود - بازی پرمخاطره ای که در آن گام های اشتباه می تواند چندین دهه تعادل دقیق را برهم بزند.اینکه آیا بازی السیسی موفقیت آمیز است یا نه به یک سوال بستگی دارد: آیا مانع تراشی رئیس جمهوری مصر می تواند از جاه طلبی ترامپ بیشتر باشد؟
∎