خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مرکزی بزرگترین مرکز پژوهشی در حوزه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در استان با ساختار تشکیلاتی ۳ معاونت پژوهش و فناوری، آموزشی و برنامه ریزی و پشتیبانی، ۲ پردیس تحقیقاتی و آموزشی لوبیای خمین و انار ساوه، ۵ ایستگاه تحقیقاتی، ۷ آزمایشگاه تخصصی، ۷ کلکسیون بزرگ در سطح کشور شامل (انار، لوبیا، گل محمدی، گیاهان دارویی، آویشن، صنوبر، پسته وحشی) است.

همچنین با داشتن ۲۸ پژوهشگر هیئت علمی و کارشناس پژوهشی و اجرای سالیانه بیش از ۹۰ پروژه تحقیقاتی، نقش برجسته ای در توسعه کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی، اسناد بالا دستی، امنیت غذایی و نیازهای بخش کشاورزی و بهره وری در نهاده‌های کشاورزی ایفا می‌کند.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: این مرکز طی سال‌ها فعالیت خود موفق به معرفی ۱۲ رقم لوبیا چیتی، قرمز و سفید دارای تیپ بوته ایستاده (قابلیت برداشت مکانیزه)، زودرس، مقاوم به خشکی و دارای عملکرد دانه مطلوب شده است که با معرفی این ارقام متوسط عملکرد لوبیا در استان مرکزی طی ۴۰ سال اخیر ۱۱۵ درصد افزایش یافته است و از یک هزار و ۳۲۵ کیلوگرم در هکتار در سال ۱۳۶۰ به متوسط عملکرد ۲ هزار و ۸۵۰ کیلوگرم در هکتار در سال ۱۴۰۳ رسیده است و اکنون نیز معرفی ۶ رقم جدید لوبیا دستور کار است که دارای فرم بوته ایستاده، بازار پسندی خوب، زودرس و متحمل به خشکی هستند.

غلامرضا گودرزی افزود: همچنین مشارکت محققان مرکز در معرفی ۱۲ رقم گندم آبی دارای خاصیت نانوایی بالا، زودرس، متحمل به تنش خشکی و باد زدگی، مشارکت در معرفی ۷ رقم جو آبی دارای تحمل به تنش خشکی و پر محصول و مشارکت در معرفی ۲۳ رقم گندم دیم و ۷ رقم جو دیم دارای پتانسیل عملکرد بالا، متحمل به تنش خشکی و باد زدگی، مقاوم به خوابیدگی بوته و مشارکت در معرفی یک رقم کلزا از دیگر فعالیت‌های شاخص این مرکز بوده است که با معرفی این ارقام متوسط عملکرد گندم آبی در استان مرکزی طی ۴۰ سال اخیر ۱۶۸ درصد افزایش یافته است و از یک هزار و ۶۹۹ کیلوگرم در هکتار در سال ۱۳۶۰ به متوسط عملکرد چهار هزار و ۵۴۹ کیلوگرم در هکتار در سال ۱۴۰۳ رسیده است.

افزایش ۱۳۶ درصدی عملکرد گندم دیم در مرکزی

وی بیان کرد: همچنین متوسط عملکرد گندم دیم در استان مرکزی ۱۳۶ درصد افزایش یافته و از ۴۷۰ کیلوگرم در هکتار در سال ۱۳۶۰ به متوسط عملکرد یک هزار و ۱۱۰ کیلوگرم در هکتار در سال ۱۴۰۳ رسیده است.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی گفت: از دیگر فعالیت‌های شاخص محققان مرکز می‌توان به افزایش بهره‌وری در مصرف آب در کشت لوبیا اشاره کرد که با اصلاح روش‌های آبیاری و بهره‌گیری از سیستم آبیاری نوین (روش تیپ) که افزایش کارایی مصرف آب را به میزان ۴۰ درصد در پی داشت.

گودرزی ادامه داد: مقایسه میزان آب مصرفی در کشت لوبیا با ۲ روش سنتی و آبیاری قطره‌ای تیپ در شهرستان اراک نشان داده که میزان مصرف آب در روش سنتی حدود ۱۸ هزار متر مکعب و در روش آبیاری قطره‌ای تیپ حدود ۶ هزار و ۲۰۰ متر مکعب در هکتار در سال است.

شناسایی یک هزار و ۳۰۸ گونه گیاهی جدید

وی عنوان کرد: منابع ژنتیکی به عنوان بزرگترین ثروت یک کشور محسوب می‌شود و برای حفظ، احیا و یا توسعه آنها با توجه به درجه اهمیت آنها در برنامه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که در این راستا تا کنون محققان مرکز موفق به جمع آوری، شناسایی فلور و تشکیل هرباریوم استان مرکزی با یک هزار و ۳۸۰ گونه گیاهی، احداث کلکسیون گیاهان دارویی استان مرکزی با ۴۶ ژنوتیپ گل‌محمدی، ۷۶ اکسشن آویشن و بیش از ۱۰۰ گونه مختلف گیاه‌دارویی، کلکسیون بذور لوبیا با یک هزار و ۵۰۰ ژنوتیپ و کلکسیون درختان انار با ۶۳۶ ژنوتیپ شده‌اند.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به اینکه صنوبر از گونه‌های بومی و سریع الرشد است که به مراقبت کمی احتیاج دارد و درآمدزایی مناسبی برای کشاورزان را دارد، افزود: مشارکت محققان مرکز در معرفی ۲ رقم جدید صنوبر منجر به افزایش بهره وری در زراعت چوب شده است که یکی از این ارقام که با نام سالاری ثبت شده است و حدود سه برابر ارقام بومی (۴۶ متر مکعب در هکتار در سال) عملکرد دارد.

گودرزی ادامه داد: هر ساله مقادیر قابل توجهی ارز به منظور واردات بذر سبزی و صیفی از کشور خارج می‌شود که در این راستا طرح خالص سازی و تهیه بذر از فامیل‌های خواهری چغندر لبویی برای اولین بار در کشور با همکاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند کرج در مرکز اجرا شده است.

وی افزود: نتایج این طرح منتج به تولید هسته‌های اولیه بذر خالص ارقام برتر چغندر لبویی برای اولین بار در کشور می‌شود و می‌تواند گام مؤثری در جهت خودکفایی در تولید این محصول و جلوگیری از خروج ارز از کشور در این زمینه باشد.

گودرزی تاکید کرد: با هدف حمایت از حقوق کشاورزان و باغداران در استفاده هر چه بیشتر از بذر و نهال استاندارد، تولید و گواهی بذر و نهال سالم عاری از بیماری‌های ویروسی، قارچی و باکتری‌های درون زاد، تولید و گواهی بذر و نهال با اصالت و خلوص ژنتیکی رقم، کنترل و نظارت و گواهی بذر و نهال در استان توسط واحد تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال این مرکز انجام می‌شود که شامل کنترل و نظارت بر مزارع تولید بذر انواع محصولات کشاورزی به طور میانگین سالانه ۹ هزار تن بذرگندم، جو، ذرت، سیب زمینی، سبزی و صیفی در شرکت‌های بخش خصوصی، کنترل و نظارت بر تولید متوسط سالانه یک میلیون نهال در نهالستان‌های دارای مجوز (انواع نهال‌های درختان میوه در گروه‌های سردسیری و نیمه گرمسیری) بر اساس استاندارهای ملی و بین المللی در محصولات مختلف زراعی و باغی در سطح استان مرکزی است که در نهایت منجر به افزایش عملکرد و تولید پایدار محصول، افزایش درآمد کشاورزان و افزایش ضریب امنیت غذایی جامعه خواهد شد.

وی افزود: به منظور گسترش زیرساخت‌های توسعه فناوری و حمایت از فعالیت‌های دانش بنیان در بخش کشاورزی و منابع طبیعی و همچنین ایجاد بستری مناسب جهت توسعه کسب و کارهای فناورانه در بخش‌های مختلف کشاورزی، با توجه به پتانسیل‌های استان مرکزی در این بخش، مرکز رشد واحدهای فناور کشاورزی با همکاری مشترک مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی و پارک علم و فناوری استان مرکزی در سال ۱۳۹۸ تأسیس و راه اندازی شده است.

گودرزی گفت: در حال حاضر ۳۹ واحد و هسته فناور در این مرکز مستقر هستند که ۲ واحد از واحدهای مستقر موفق به اخذ مجوز دانش بنیانی نوپا شده‌اند و تا سال ۱۴۰۳ برای ۸۵ نفر ایجاد اشتغال شده است.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی عنوان کرد: در راستای بهبود و ایجاد آزمایشگاه‌های مورد نیاز مرکز رشد و شرکت‌های دانش بنیان، ساخت و تجهیز آزمایشگاه کشت بافت در سفر رئیس جمهور و هیئت محترم دولت به استان مرکزی در سال ۱۴۰۱ به تصویب رسید و در عرض یکسال ساخت و تجهیز آن به پایان رسید و مورد بهره برداری قرار گرفت.

گودرزی افزود: آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات در سطح ۲۱۰ متر مربع، اولین آزمایشگاهی است که برای تولید دانش فنی محصولات مختلف کشاورزی در استان مرکزی ایجاد شده و قابلیت فعال کردن حداقل ۱۰ شرکت دانش بنیان در استان مرکزی را دارد.

آموزش تخصصی به ۵۰ هزار نفر از بهره برداران بخش کشاورزی

وی گفت: از سال ۱۳۹۴ با ادغام مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و مرکز آموزش شهید بابایی معاونت آموزشی مرکز تشکیل شد که اجرای دوره‌های آموزشی تخصصی جهت بهره‌برداران کشاورزی، آموزش ضمن خدمت کارکنان سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های وابسته (دوره‌های آموزش‌های حضوری تخصصی و عمومی و انجام دوره‌های عمومی غیر حضوری) و نیز انجام آزمون‌های خود اظهاری در رشته‌های آموزش بزرگسالان کشاورزی تحت عنوان سنجش مهارت به این مرکز واگذار شد و تا کنون ۵۰ هزار نفر از بهره برداران بخش کشاورزی تحت آموزش‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف قرار گرفته‌اند.

گودرزی اضافه کرد: همچنین ۴۷۰ دوره آموزشی ضمن خدمت برای کارکنان سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های وابسته برگزار شده که در بخش آموزش بزرگسالان نیز تا کنون هفت هزار و ۸۰۰ نفر در چهار رشته تولید نهال و جنگل‌کاری، کشت و کار مکانیزه، تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی، ایجاد و نگهداری فضای سبز موفق به اخذ دیپلم مهارتی شده‌اند.

وی ادامه داد: همچنین در راستای هدایت تحصیلی نوجوانان روستایی و علاقه مندان به فعالیت در بخش کشاورزی و آموزش‌های متوسطه و عالی کشاورزی هنرستان کشاورزی وابسته پردیس ساوه در سال ۱۴۰۰ توسط مرکز و با همکاری اداره کل آموزش و پرورش استان تأسیس شد که در حال حاضر ۱۱۲ هنرجو در ۵ رشته کشاورزی مشغول به تحصیل می‌باشند و تاکنون ۶۰ نفر از آنها فارغ التحصیل شده‌اند و به عنوان کشاورزان آینده در خدمت بخش کشاورزی کشور هستند.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی گفت: خالص‌سازی توده پیاز محلی خمین به منظور معرفی رقم جدید پیاز به روش Selfing، تولید بذر و توسعه کشت دو گیاه دیم کاملینا و بالنگوی شهری جهت تناوب مطلوب دیمزارهای استان مرکزی، شناسایی ارقام تجاری (آتوم رویال و ترکمن ۴) جهت سرشاخه کاری باغات انگور در استان مرکزی، شناسایی ارقام تجاری (شاه‌پسند و ممتاز) جهت سرشاخه کاری باغات بارور پسته در شهرستان زرندیه، مشارکت در معرفی ۲ رقم جدید صنوبر برای افزایش بهره وری در زراعت چوب و ۲ رقم جدید آویشن و مدیریت کنترل آفات و بیماری‌های مهم محصولات زراعی و باغی استان ازجمله کرم گلوگاه انار، کرم خراط. گردو، زنجره مو، کنه تارتن دو لکه‌ای لوبیا، تریپس پیاز، بلایت لوبیا و پوسیدگی ورتیسلیومی یونجه از دیگر فعالیت‌های این مرکز پس از پیروزی انقلاب اسلامی عنوان کرد.