دامپزشک مرکز حیات‌وحش پارک پردیسان تهران روز چهارشنبه، ۱۷ بهمن، از مرگ یک پلنگ خبر داد، نمونه‌ای دیگر از مرگ حیوانات در حال انقراض به‌دلیل کمبود تجهیزات تخصصی و امکانات پزشکی.
پلنگ زنده‌گیری‌شده در نزدیکی روستای مغانک در شهرستان دماوند، هفتمین پلنگی است که طی سال‌های اخیر هنگام درمان در مراکز سازمان حفاظت محیط زیست ایران جانش را از دست می‌دهد.
این درحالی است که حیوانات وحشی در معرض خطر، به‌ويژه پلنگ و یوزپلنگ، در ایران عموما با خطر کشته‌شدن به دست شکارچیان غیرمجاز مواجه‌اند و از طرف دیگر کمبود غذا و کاهش مساحت زیست‌بوم آنان و همچنین برخورد با خودروهای عبوری در جاده‌ها نیز از تعداد آنان می‌کاهد.
دی‌ماه امسال روستاییان ساکن دماوند به سازمان حفاظت محیط زیست خبر دادند که یک پلنگ نر بالغ پنج شش ساله را مشاهده کرده‌اند. این پلنگ در وضعیتی نامساعد و ناتوان دیده شده بود و درباره سلامت و احتمال حمله به دام‌های محلی نگرانی ایجاد می‌کرد. در ادامه ویدیویی که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، نشان داد نیرو‌های یگان حفاظت محیط زیست پس از چند ساعت تلاش موفق شدند با اسلحه بی‌هوش‌کننده این حیوان را بیهوش کنند و آن را به مرکز بازپروری حیات‌وحش پارک پردیسان ببرند.
براساس اعلام سازمان محیط زیست، آزمایش‌های اولیه و تکمیلی وجود ویروس کرونای ویژه گربه‌سانان را در خون این پلنگ نشان داد و سپس روشی درمانی با دوره‌ای ۸۴ روزه آغاز شد، اما در نهایت درمان‌ها جواب نداد و پلنگ از دست رفت.
وب‌سایت رویداد۲۴ درباره این ماجرا نوشت: «وضعیت وخیم حفاظت از پلنگ دماوند، نمونه‌ای از مشکلات جدی در حفاظت از گونه‌های نادر حیات‌وحش، ازجمله کمبود تجهیزات تخصصی و امکانات پزشکی برای درمان حیات‌وحش در ایران است. فارغ از اینکه ایران فاقد مراکز پیشرفته و مجهز برای درمان گونه‌های در معرض خطر است، رشته‌ای به نام دامپزشکی حیات‌وحش نیز در ایران وجود ندارد که این موضوع سبب شده تا تقریبا اکثر افرادی که به پروسه درمان این گونه‌ها رسیدگی می‌کنند، در حقیقت در حال یادگیری و کسب تجربه هستند. بابت همین معضل که تاکنون اقدامات توانمندسازی خاصی در سازمان حفاظت محیط زیست در این رابطه به چشم نمی‌خورد، تا‌به‌حال حیوانات زیادی از دست رفته‌اند.»
در ادامه این گزارش آمده است که بسیاری از حیوانات وحشی که دچار آسیب یا بیماری می‌شوند، به دلیل مشکلات اساسی موجود در حوزه دانش و تجربه و تخصص دامپزشکی حیات‌وحش، کمبود تجهیزات مناسب، فقدان امکانات نگهداری و تیمار در اکثریت استان‌ها، نبود وسایل استاندارد برای جا‌به‌جایی‌های حیوان بدحال و همچنین ارزش‌گذاری سلیقه‌ای گونه‌ها از سوی نیرو‌های دامپزشکی که برخی حیوانات را فاقد اهمیت برای درمان تشخیص می‌دهند، جانشان را از دست داده‌اند.
همزمان نبود پایگاه‌های استاندارد برای نگهداری و تیمار و رهاسازی حیوان‌ها در هر منطقه وضعیت را وخیم‌تر کرده است، چرا که همه آنها باید به تهران منتقل شوند. حتی گفته شده است که مرکز بازپروری حیات‌وحش در پارک پردیسان تهران هم با کمبود اساسی نیروی متخصص مواجه است.
این در شرایطی است که نظارت کافی بر زیستگاه‌های طبیعی وجود ندارد و با تخریب گسترده این زیستگاه‌ها، کاهش منابع غذایی و دست‌اندازی پیوسته انسان به منابع مورد نیاز پلنگ و دیگر گونه‌ها، بسیاری از پلنگ‌ها برای یافتن طعمه به مناطقی که برای آنها امن نیست رانده می‌شوند. همین مسئله نیز احتمال درگیری حیوانات با دام‌های ساکنان محلی، انتقال بیماری‌های مختلف و خطر زنده‌گیری غیراستاندارد و تلف‌شدن آنان را افزایش می‌دهد؛ به حدی که در سال‌های اخیر، دست‌کم شش مورد مرگ پلنگ زنده‌گیری‌شده ثبت شده است که، با توجه به نام محل کشف آنان، به پرونده پلنگ ارس، پلنگ ماوی، پلنگ قائم‌شهر، پلنگ تندوره، پلنگ ایلامی و در نهایت پلنگ دماوند شهرت یافته‌اند.
استان مازندران زیستگاه اصلی پلنگ ایرانی محسوب می‌شود، اما تکه‌تکه شدن جنگل‌های هیرکانی و کاهش چشم‌گیر مساحت این جنگل‌های باستانی در دهه‌های اخیر، در کنار شکار گسترده گرازها، که غذای اصلی پلنگ محسوب می‌شوند، پیوسته از تعداد این گونه در معرض خطر انقراض کاسته است.
پلنگ ایرانی یا پرشین لئوپارد، بزرگ‌ترین زیرگونه پلنگ است که بومی غرب آسیا محسوب می‌شود. ایران جزو ۲۰ کشور نخست جهان به لحاظ تنوع زیستی و دارای یک‌هزار و ۱۶۳ گونه جانوران مهره‌دار است. محیط زیست ایران تا پیش از انقلاب اسلامی میزبان ۱۰ گونه از گربه‌سانان بود، اما حدود ۴۰ سال قبل دو گونه ببر مازندران و شیر ایرانی منقرض شدند.