چهار سناریو از تقابل ترامپ خامنه ای
مجتبی نجفی
مخالفت صریح رهبر جمهوری اسلامی با مذاکره، نمایش است. جمهوری اسلامی هم تمایل به مذاکره دارد و هم تا حدی که محورهای اساسی سیاستش ضربه نخورد حاضر به امتیازدهی است.
سخنان رهبر جمهوری اسلامی مصرف داخلی دارد. او شجاعت کافی برای نوشیدن علنی جام زهر ندارد. هم می‌خواهد چرخ خراب مملکت بچرخد هم بر اصول سیاست خارجی اش وفادار بماند. اما مسأله این است که نه در دوران برجامیم و نه حتی در دوران اول ترامپ. دولت اوباما اهل بده بستان بود.
خاورمیانه داعش زده او را برای توافق مصمم تر کرد. مذاکرات در عمان قبل از پیروزی دولت روحانی آغاز شده بود. همان زمان هم از این مخالفت‌های علنی بود اما در خفا مذاکرات تداوم داشت. در دوره نخست ترامپ قلک جمهوری اسلامی پر بود و توانستند سیاست نه جنگ نه مذاکره را به قیمت چند برابر شدن دلار و فقیر شدن جامعه عملی کنند. اما اینبار:
از قلک پر خبری نیست.
بحرانهای ایران پیچیده تر شده و حجم نارضایتی و خشم چندین برابر.
جمهوری اسلامی از عملیات هفتم اکتبر شکست منطقه ای خورده.
Please enable JavaScript to view the poll powered by Disqus.<span id="mce_marker" data-mce-type="bookmark"></span>
بحث جانشینی، مولفه قوی تری شده.
جامعه فقیرتر و دلار سربه فلک کشیده.
در این میان دولت ترامپ سه محور را در مذاکرات پیش خواهد برد: کنترل غنی سازی اورانیوم به حدی که امکان تولید بمب غیرممکن و نظارت‌ها چند برابر شود.
پایان سیاست منطقه ای ایران در حمایت نظامی از حماس و حزب الله.
محدود کردن برنامه موشکی.
دولت ترامپ ابتدا با لبخند و پس از آن با خشم بازی شطرنج را پیش خواهد برد. لبخندهای ترامپ و آرزوی موفقیت برای ایران مقدمه ای بر سیاست خفه کردن اقتصادی ایران است. زمینه این خفگی مهیاتر از هر وقتی است چون:
جمهوری اسلامی بسیاری از اهرمهای تهدیدش یا ضعیف شده یا از بین رفته (متحدان منطقه ای،اهرم نفت،...)
شکاف‌ها در وضعیت خفگی اقتصاد و احتمال وسیع شدن ناارامی ها بیشتر خواهند شد. شورش گرسنگان و ناآرامی های احتمالی در مناطق مرزی، بعید نیست. اضافه کنید اعتراضات صنفی بازنشستگان کارگران و...به علاوه لشکری از بیکاران.
از دل این وضعیت چند سناریو،شانس تحقق دارند:
۱) ایران مستهلک شده با حاکمیت ضعیف ناتوان از جلوگیری از ناآرامی ها و حتی خشونتهای احتمالی (خطر فروپاشی کشور)
۲) ظهور رضاشاه سپاهی با کودتای نظامی (خطر پوپولیسم و شکل جدیدی از استبداد با چاشنی تمام نظامی)
۳) حمله نظامی اسراییل به تأسیسات اتمی و فعال کردن گروههای مسلح (وضعیت دائمی ناامنی)
۴) تن دادن جمهوری اسلامی به خواسته های دولت ترامپ ( بهترین سناریو و آغازی بر قدرت یافتن جامعه برای تحقق مطالبات کلانتر)
سناریوی چهارم را باید مطالبه کرد.