گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم- فاطمه کریمی: اواخر سال گذشته ماده واحده‌ای با عنوان، "تعیین اصول حاکم بر بازنگری آییننامه ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی پژوهشی و فناوری" در شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که طی آن قرار شد آییننامه ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی پژوهشی و فناوری بازنگری شود. بر اساس این مصوبه مقرر شد آییننامه جدید در سه فصل مستقل؛ 1- حوزه علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر، 2- حوزه علوم پزشکی و 3- حوزه سایر علوم (علوم پایه، فنی- مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی، دامپزشکی و…) و یک فصل مشترک تدوین شود.
بر این اساس، تهیه فصل مربوط به علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر این آییننامه به شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی شورایعالی انقلاب فرهنگی واگذار شد. شورای تحول از فروردین سال جاری، عملیات تدوین این بخش از آییننامه را بر عهده گرفت و با همراهی مرکز سیاست‌های علمی کشور آن را دنبال کرد.
در حال حاضر 95 درصد کار تدوین پیش‌نویس آییننامه علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر پیش رفته و طی روزهای آینده بخش‌های باقیمانده نیز انجام خواهد شد. این پیش‌نویس پس از تلفیق با دو بخش دیگر (حوزه علوم‌پزشکی و سایر علوم) و بررسی در شورای معین در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی نهایی شده و به عنوان آییننامه ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی به دانشگاهها ابلاغ می‌شود.
در گفت‌وگو با رضا داوودی، معاون برنامه‌ریزی و سیاستگذاری شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی شورایعالی انقلاب فرهنگی، فرآیند صورت گرفته در بازنگری این آییننامه، موارد جدید و کارهای باقی مانده در بخش علوم‌انسانی را جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: به عنوان سوال اول، چرا شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی دست به تغییر آییننامه ارتقای اعضای هئیت علمی زد؟ دلیل اینکه شورای تحول آییننامه ارتقاء در حوزه علوم‌انسانی، علوم اجتماعی و هنر چنین آیین‌نامه‌ای را تدوین کرد، چه بود؟
داودی: در ابتدا لازم است تاریخچه این موضوع را بیان کنم. اواخر سال قبل (1402) ماده واحده‌ای با عنوان "تعیین اصول حاکم بربازنگری آییننامه ارتقا مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی پژوهشی و فناوری" که در شورای معین شورایعالی انقلاب فرهنگی (بنا به پیشنهاد شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور)، به تصویب رسیده بود طی دو جلسه (894 و 895) دی‌ماه و بهمن‌ماه سال گذشته در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب می‌رسد.
بر اساس تبصره 1 این ماده واحده مقرر می‌شود؛ آییننامه واحدی با عنوان "آییننامه ارتقا مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی پژوهشی و فناوری" مشتمل بر سه فصل اختصاصی مستقل؛ 1 حوزه علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر، 2 حوزه علوم پزشکی و 3 حوزه سایر علوم (علوم پایه، فنی- مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی، دامپزشکی و…) و یک فصل مشترک تدوین شود. بر اساس تبصره 2 این ماده واحده، تهیه فصل مربوط به علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر به شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی شورایعالی انقلاب فرهنگی واگذار شد.
11 اصل و 4 رویکرد در بازنگری آییننامه ارتقاء علوم‌انسانی
بر اساس این ماده واحده، یازده اصل به عنوان اصول حاکم در بازنگری آییننامه ارتقا مشخص شد از جمله: تنوع بخشی به مسیرهای ارتقاء مرتبه، متناسب‌سازی شیوه ارتقاء با ماهیت گروه‌های علمی، متناسب‌سازی شیوه ارتقاء با مأموریت دانشگاهها و مؤسسات، متناسب‌سازی شیوه ارتقاء با زیرنظام‌های آموزش عالی، توجه ویژه به شأن و نقش آموزشی - تربیتی و فرهنگی اعضای هیئت علمی، تقویت جریان ملی دانش و نقش جوامع علمی و نظامات ارزیابی داخلی، ضرورت اثبات و استمرار شایستگی و صلاحیت علمی و کیفیت و اثربخشی فعالیتهای عضو هیئت علمی، توجه ویژه به نقش اعضای هیئت علمی در تقویت دیپلماسی فعال و الهام بخش علمی - آموزشی - تربیتی در راستای مرجعیت علمی، توجه ویژه به خدمات، پاسخگویی و مسئولیت‌های اجتماعی عضو هیئت علمی، توجه ویژه به اثربخشی علوم انسانی، اجتماعی و هنر مبتنی بر ساحت‌های تحول علوم انسانی با رویکرد اسلامی، تقویت خردورزی، روحیه نقد علمی و نظریهپردازی و تولید علم نافع با تأکید بر همکاری حوزه و دانشگاه و متناسب‌سازی شیوه ارتقاء با رعایت اصل خانواده محوری، اقتضائات نقش‌های خانوادگی اعضای هیئت علمی و توجه به عدالت جنسیتی.
در کنار این 11 اصل، شورای تحول نیز چهار موضع و رویکرد برای خود تعریف کرد. توجه به نگاه، اندیشه و رویکرد اسلامی در همه بندهای آییننامه با الهام گرفتن از اسلام در حوزه هایی که جنبه تجویزی پیدا می‌کند (مصادیق اسلامی سازی)، توجه به مسائل بومی و ملی و ارتباط با بازار کار (مصادیق بومی سازی)، پررنگ شدن نقش و جایگاه نوآوری اجتماعی، مسئولیت اجتماعی و توجه به اثرگذاری علوم انسانی و اجتماعی در جریان پیشرفت و حل مسائل کشور (مصادیق کارآمدی) و مدرن‌شدن آیین نامه متناسب با فناوری‌های جدید در آموزش و پژوهش و توسعه مرزهای دانش در علوم انسانی، اجتماعی و هنر (مصادیق روزآمدی)
این 11 اصل و 4 موضع، مبنای تهیه پیش‌نویس آیین نامه جدید در شورای تحول بوده است.
تسنیم: فرآیند تهیه این پیش‌نویس و مسیری که تاکنون طی شده را بیان می‌کنید؟
داوودی: برای اینکه آییننامه به شکل علمی و دقیق و مطابق با این اصول و مواضع بازنگری شود، مقرر شد کار اجرایی طرح به صورت متمرکز به یکی از مراکز و مؤسسات توانمند پژوهشی کشور واگذار شود. دقیقا به خاطر دارم، روز پنجم فروردین‌ماه امسال که هوا بارانی بود، جلسه‌ای با دکتر قاضی‌نوری،(رئیس مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور) برگزار کردیم و دکتر عاملی(رئیس شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی) نیز به صورت برخط در جلسه حضور داشتند. پس از طرح موضوع و مذاکراتی که در جلسه انجام شد، مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور به عنوان مجری این طرح انتخاب شد. با توجه به اصول تعیین شده و خط مشی‌های شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی، دوستان در مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور، چارچوب و فرایند کار را در قالب یک طرح پژوهشی، طراحی و اجزای آن را استخراج کردند.
4 سناریو پیشنهادی برای تحول در نظام ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی
در ابتدا 4 سناریو تحول‌آفرین نظام ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی 1- استفاده از ظرفیت آیین‌نامه‌های فعلی 2- اصلاح آییننامه فعلی 3- اصلاح اصول حاکم و متنوع‌سازی مسیرهای ارتقای رتبه و 4- تغییر در فلسفه وجودی دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و حکمرانی نظام آموزش عالی (سناریوی شگفتی‌ساز) تعیین شد که نهایتا سناریو سوم یعنی «اصلاح اصول حاکم و متنوع‌سازی مسیرهای ارتقای رتبه» در شورای تحول، تایید و مبنای ادامه کار قرار گرفت.
سپس گام‌های اجرایی و پژوهشی طرح، توسط مؤسسه طراحی شد که این گام‌ها عبارت بودند از: تحلیل اسناد فرادستی، شناسایی آسیب‌ها و چالش‌های آییننامه ارتقاء موجود و قبلی، سفارش چند طرح پژوهشی در خصوص مطالعات تطبیقی نحوه ارتقاء اعضای هیئت علمی برخی از دانشگاههای معتبر خارجی، فراخوان ویژه‌نامه در نشریه رهیافت، برگزاری نشست‌های تخصصی و راهبردی، برگزاری جلسات مصاحبه با صاحبنظران، جمع سپاری پرسشنامه اکتشافی تهیه شده جهت استفاده از نظرات اعضای هیئت علمی دانشگاهها و همچنین مکاتبه با رؤسای دانشگاههای کشور از طریق معاونت آموزشی وزارت علوم جهت اخذ نظرات و پیشنهادهای آنها و در نهایت جمع‌بندی همه نظریات و پیشنهادها در کارگروه اصلی. سه کمیته تخصصی برای گروه علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر ذیل کارگروه اصلی تشکیل شد.
مدیریت دانش در این طرح به خوبی رعایت شد و محتوای تمامی جلسات، مصاحبه‌ها، گزارش‌ها، رویدادها، پیاده و مستندسازی شده و در قالب اسناد پشتیبان، تهیه و چاپ شده است.
مستند سازی تمامی فرایندهای صورت گرفته در بازنگری/ پیشرفت 95 درصدی بازنگری
این را هم باید عرض کنم که از ابتدای اجرای طرح تاکنون که 95 درصد کار پیشرفته، علاوه بر ارتباط مستمر بین شورای تحول و مجری طرح ( مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور) از طریق مکاتبات صورت گرفته (ارسال نظرات و پیشنهادهای کارگروههای تخصصی و یا بازخورد دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور)، چندین جلسه نیز با حضور دکتر عاملی برگزار و در هر مرحله گزارش پیشرفت و روند کار توسط مجری طرح ارائه و مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و نظرات یا اصلاحات لازم، به مجری منتقل شده است.
تسنیم: همه این اقدامات امسال صورت گرفت؟
داودی: بله.از ابتدای سال. این کار عملا از اواخر فروردین امسال شروع شد. نامه ابلاغ ماموریت رئیس مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور از طرف شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی در تاریخ بیست و یکم فروردین‌ماه امسال زده شده است.
تسنیم: تا چه اندازه در این طرح رویکرد مشارکتی مد نظر شما بوده است؟
داوودی: از ابتدای کار تاکنون سعی شده مشارکت حداکثری اعضای هیئت علمی ذینفع و مرتبط با رشتههای مختلف علوم‌انسانی، اجتماعی و هنر فراهم شود و نظرات و پیشنهادها به اشکال مختلف به خصوص از طریق برگزاری جلسات متعدد با صاحبنظران هر سه حوزه علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر در قالب کمیته‌های تخصصی و یا مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با افراد به صورت تکی، اخذ و محتواها، پیاده‌سازی شود. به همه دانشگاهها و پژوهشگاههای مرتبط با علوم انسانی و اجتماعی و هنر اطلاع‌رسانی شده و پرسشنامه اکتشافی ناظر به وضع موجود، نیز به آنها ارسال شده حتی از طریق سامانه جمع‌سپاری شورایعالی انقلاب فرهنگی امکان مشارکت اعضای هیئت علمی سراسر کشور نیز وجود داشت.
تسنیم: در تدوین آییننامه جدید در حوزه علوم‌انسانی با چه محدودیتها و چالش‌هایی روبرو بودید؟
داوودی: همانطور که پیش از این عرض شد آییننامه جدید باید با رعایت اصول 11 گانه و مواضع شورای تحول تنظیم شود. لذا تدوین آیین‌نامه‌ای که این اصول و مواضع به صورت حداکثری در بندها و تبصره‌های آن دیده شده باشد، قطعا کار سخت و دشواری بود که خوشبختانه نمودار توزیع تغییرات پیشنهادی درمواد مختلف آییننامه مبتنی بر اصول ماده واحده و مواضع شورا، حاکی از دقت نظر و رعایت این موضوع توسط مجری طرح است.
تنوع رشته‌ها مهمترین چالش کارگروهها در تدوین آییننامه جدید
چالش مهم بعدی برجسته‌سازی وجوه تمایز و ویژگی های خاص آییننامه علوم انسانی، اجتماعی و هنر با آییننامه در حال تدوین در وزارت علوم بود که هر کسی این آییننامه را ببیند به طور ویژه احساس کند که برای حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر تنظیم شده است.
علاوه بر دو مورد ذکر شده، پرهیز از پیچیدگی آییننامه و توجه به شفافیت، ساده‌سازی و بروکراسی زدایی از فرآیندهای ارزیابی، می‌بایست مورد توجه قرار می‌گرفت و آییننامه باید به گونه‌ای تنظیم می‌شد که در عین سادگی و پرهیز از پیچیدگی و ابهام، فرایند ممیزی را نیز دشوار نکرده و منجر به تفسیر رای نگردد. ضرورت سرعت‌بخشی به امور به دلیل محدودیت زمانی تدوین آییننامه هم به سختی‌های کار اضافه کنید.
گلایه اهالی هنر از آییننامه موجود/ بازنشستگی بسیاری از اساتید هنر با مرتبه استادیاری
همچنین باید به این موضوع توجه می‌شد که در گروه علوم‌انسانی، اجتماعی و به خصوص هنر، ماهیت برخی رشته‌ها با هم متفاوت بوده و اقتضائات خاص خودش را داشتند. مثلا اقتضائات ارتقاء اساتید رشتههای معارف، فلسفه، الهیات با روانشناسی و مدیریت متفاوت است.
در گروه هنر که وضع پیچیده‌تر هم است. مثلا رشتههای موسیقی، نقاشی و سینما و ... اگر چه همه زیرگروه هنر هستند اما با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند. یک عضو هیئت علمی رشته موسیقی سالها باید زحمت بکشد تا یک قطعه موسیقی فاخر بسازد یا یک هنرمند نقاش، تابلوهای هنری بدیع خلق کند. سوال اینجاست عملکرد این افراد چگونه باید ارزیابی شود؟ وقتی پای صحبت اعضای هیئت علمی رشتههای هنری می‌نشستیم همگی از آییننامه ارتقاء موجود گله داشتند که شرایط آنها را لحاظ نکرده و بیشتر به نفع رشتههای فنی و مهندسی بوده است به طوری که اعضای هیئت علمی رشتههای هنر در فرایند ارتقاء دچار مشکل شده و حتی تعداد قابل توجهی از آنها با مرتبه استادیاری یا حتی مربی، بازنشسته شدند.
آییننامه جدید باید به گونه‌ای تنظیم می‌شد که نه فقط به گروه علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر بلکه به تنوع رشته‌ای هم در این گروه‌ها توجه کند.
تسنیم: علاوه بر موضوع ارتقاء، آیا اهداف دیگری هم در آییننامه جدید مد نظر بود؟
داوودی: بله. جهت‌گیری کلی آییننامه به گونه‌ای طراحی شده که بخشی از آن نظام ارتقاست. یعنی اساتید از طریق این آییننامه قرار است ارتقا پیدا کنند و مرتبه علمی آنها بالاتر رود اما رویکرد کلان دیگری هم مد نظر بوده است.
به عبارت دیگر اگر قرار است اساتید در برخی از حوزه‌ها جهت‌دهی شوند تا نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشند می‌بایست شرایطی که برای آنها ایجاد انگیزه کند و آنها را به آن سمت سوق دهد در آییننامه ارتقاء، به صورت خاص دیده شود.
به عنوان مثال برای انجام پژوهش‌‌ها و فعالیتهای نیازمحور، تقاضامحور و حل‌‌کنندۀ مسائل کشور چنانچه امتیاز ویژه در نظر گرفته شود که حتی مسیر ارتقاء را کوتاهتر هم کند می‌توان اساتید را به آن سمت سوق داد و از این طریق اقدام مؤثری در جهت رفع نیازها و مسائل کشور صورت داد. یکی از مسیرهای مهم تحقق تحول و ارتقاء علوم‌انسانی در کشور همین آییننامه ارتقاء است.
آییننامه ارتقا جدید به دنبال نقش‌آفرینی اساتید در حل مسائل کشور است
تسنیم: موارد جدیدی که در آییننامه اضافه شده چیست؟
داوودی: در جدول امتیازهای ماده فعالیتهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی، بندهایی از قبیل نظریهپردازی، الگوسازی، و تلاش برای عینیت بخشی به مفاد و مفاهیم بیانیه گام دوم انقلاب؛ سرآمد فرهنگی؛ نقش استاد در تربیت فرهنگی دانشجو، به همراه موضوعات مرتبط با هر بند اضافه شده است.
در جدول امتیازهای ماده آموزشی نیز بندهای جدیدی اضافه شده است که مهمترین آنها عبارتند از: سرآمدی آموزش و برخورداری از برجستگی یا شاخص بودن در امر آموزش؛ دانش‌پژوهی آموزشی (Scholarship education )؛ مجری یا مشارکت در تدوین و بازنگری برنامه آموزشی درسی؛ راه‌اندازی رشته تحصیلی جدید؛ اشاعه محتوای آموزشی؛ سرآمدی شاگردپروری (تیم‌سازی)؛ بهبود و پیشرفت مستمر در تدریس و ارتقاء نقش مربی‌گری؛ نوآوری و آموزش موضوعات تحول گرا(موضوع، روش و محتوا) و روزآمدی شامل تدریس دوره‌های بالندگی و دانش‌افزایی در خصوص روشها و فنون اثربخش تدریس.
همچنین در جدول امتیازهای ماده پژوهشی نیز مواردی از قبیل: توجه ویژه به آثاری همچون Comment و Letter ؛ اصطلاح‌نامه‌ها و دست‌نامه علمی؛ آثار هنری تولیدشده، اجراشده یا ارائه‌شده و سرآمدی پژوهش، اضافه شده است.
تسنیم: این موارد در آییننامه قبلی نبوده است؟
در آییننامه جدید برای فعالیتهای علمی اثربخش‌تر، امتیازات بالاتری در نظر گرفته شده
داوودی: بسیاری از بندهای مواد اجرایی، آموزشی و پژوهشی در آییننامه جدید، نسبت به آییننامه فعلی یا جدید است و یا بند قبلی تقویت شده است. همچنین امتیازها نیز تغییرات زیادی داشته است. البته این تغییرات به معنای سخت شدن مسیر ارتقاء نسبت به گذشته نیست بلکه برعکس هم تنوع‌بخشی مسیرهای ارتقاء زیادتر شده و هم بندها و امتیازات به گونه‌ای است که اعضای هیئت علمی به خصوص افراد جوان می‌توانند انگیزه، شوق و اشتیاق بیشتری برای حرکت در مسیرهای افتخار‌آفرین و ارزش‌آفرین در فرایند ارتقاء خود به دست آورند. به عبارت دیگر اگرچه مسیرهای معمول برای ارتقاء باز است اما در آییننامه جدید سعی شده برای فعالیتهای علمی با‌کیفیت‌تر و اثربخش‌تر، ارزش بیشتر و امتیازات بالاتری در نظر گرفته شود.
تسنیم: مسیرهای ارتقاء در آییننامه جدید چگونه تعریف شده است؟
داوودی: آیین نامه جدید دارای سه مسیر اصلی آموزشی، پژوهشی (با دو زیر مسیر لبه دانش و حل مسئله) و آموزشی-پژوهشی (با دو زیر مسیر لبه دانشی و حل مسئله) برای ارتقاء طراحی شده است که اعضای هیئت علمی بر اساس نوع مأموریت محل خدمت و یا علاقمندی خود بتوانند در هر کدام از مسیرهای ذکر شده، ارتقاء یابند.
تسنیم: آییننامه جدید در چند ماده و بند تهیه شده است؟
داوودی: مواد آییننامه جدید با همان عناوین و ترتیب آییننامه فعلی است با این تفاوت که در عناوین و محتواهای بندها و موضوعات و تبصره‌های ذیل آنها و همچنین امتیازات جداول مرتبط، تفاوت‌های زیادی کرده است. تا این لحظه در پیش‌نویس فعلی آییننامه جدید مادۀ 1 : فعالیتهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی با 15 بند (6 بند اضافه شده است)؛ ب ماده 2: فعالیتهای آموزشی با 6 بند (3 بند با موضوعات آنها اضافه شده است. همچنین بند راهنمایی و مشاوره پروژۀ کاردانی / کارشناسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد و رسالة دکتری از ماده پژوهشی در آییننامه فعلی به ماده آموزشی در آییننامه جدید انتقال یافته است)؛ ماده 3: فعالیتهای پژوهشی با 16 بند (2 بند اضافه شده و بقیه بندها نیز تقویت شده است) تنظیم شده است.
طبق مصوبه اخیر وزارت علوم، یک ماده جدید هم تحت عنوان «ماده 4: فناوری و نوآوری» به هر سه آیین‌نامه‌های ارتقاء اضافه شده که برای این آییننامه در حال تکمیل است. مادۀ 5 : فعالیتهای علمی– اجرایی هم تغییرات بسیار اندکی نسبت به آییننامه فعلی دارد. در آیین نامه جدید مادۀ 6: بایستگی‌های پژوهشی و آموزشی در مسیرهای متفاوت ارتقای مرتبه نیز اضافه شده است.
تسنیم: آیا این بندها تغییری هم خواهند داشت؟
داوودی: مواد آموزشی و پژوهشی به همراه جداول امتیازی آنها در سه جلسه مفصل شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی مطرح شده که پس از اعمال نظرات و پیشنهادهای اعضای شورا تایید شده است. سایر مواد باقیمانده از جمله ماده فناوری و نوآوری هم پس از تهیه پیش‌نویس باید در جلسه شورا طرح و تایید شود.
این مواد، بندها و امتیازات، پس از کارهای عمیق کارشناسی و اخذ نظرات صاحبنظران که قبلا به فرایندهای آن اشاره شد در جلسات کارگروه اصلی آییننامه ارتقاء، قالب‌بندی و تنظیم شده و سپس در جلسات شورای تحول با جزئیات به بحث و تبادل نظر گذاشته شده است. در این جلسات مخالفان و موافقان روی تک تک موارد بحث کرده و سعی شده با پرهیز از هر گونه نگاه خاصی و صرفا متکی بر دیدگاه‌های کارشناسی و دلایل منطقی، تصمیمات اخذ شود به گونه‌ای که آییننامه بتواند منفعت حداکثری را برای اعضای هیئت علمی و کشور، ایجاد کند.
تسنیم: اعضای هیئت علمی رشتههای تحصیلی گروه علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر چه بخشی از جامعه علمی کشورما را در برمی گیرد؟ در واقع این بخش از آییننامه شامل چند درصد از جامعه علمی می‌شود؟
جمعیت 35 درصدی جامعه علمی کشور در حوزه علوم‌انسانی، اجتماعی و هنر
داوودی: حدود 35 درصد از کل اعضای هئیت علمی کشور مربوط به رشتههای علوم‌انسانی، اجتماعی و هنر هستند. از آنجا که بخش قابل توجهی از جامعه علمی و پژوهشی در این سه حوزه فعالیت می‌کنند لذا این آییننامه جامعه آماری زیادی را می‌تواند تحت تاثیر خود قرار دهد. ان شاءالله که با زحمات و کوشش‌های صورت گرفته شرایط بهتر و مناسب‌تری پیش روی اعضای هیئت علمی رشتههای علوم‌انسانی، اجتماعی و به خصوص هنر قرار گیرد.
تسنیم: برای بخش هنر بیشتر از فرهنگستان هنر کمک گرفته شد؟
داوودی: بله. برای حوزه هنر یک کمیته اختصاصی شکل گرفت که صاحبنظران این حوزه از جمله معاون محترم پژوهشی فرهنگستان هنر در آن حضور داشتند و جلسات متعددی در خصوص تنظیم تک تک بندها، تبصره‌ها و امتیازات برگزار کردند. بنده از نزدیک شاهد فعالیت آنها بودم و زحمت زیادی کشیدند.
تسنیم: چه تعداد کارگروه و نیروی انسانی درگیر این پروژه شد؟
فعالیت 2 هزار نفر ساعت در تهیه پیش‌نویس بخش علوم‌انسانی آییننامه ارتقا
داوودی: در این طرح سه کمیته تخصصی برای علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر ذیل یک کارگروه اصلی تشکیل شد و طبق برآورد صورت گرفته بیش از 2000 نفر-ساعت در این طرح فعال بودند.
تسنیم: نسخه نهایی چه زمانی آماده می‌شود.آیا این آییننامه قرار است دوباره در صحن شورایعالی انقلاب فرهنگی بررسی شود؟
بررسی پیش‌نویس آییننامه ارتقا علوم‌انسانی در شورای معین پس از تلفیق با سایر بخش‌ها
داوودی: تصویب پیش‌نویس این آییننامه در شورای تحول و ارتقاء علوم‌انسانی به منزله تایید اولیه آن است و دیگر نیازی نیست در وزارت‌علوم و یا در ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی و تایید شود. این پیش‌نویس پس از تایید مواد باقیمانده از آن (مثل ماده فناوری و نوآوری) در شورای تحول، ان شاءالله تا قبل از اتمام سال در کمیته تلفیق با دو آییننامه وزارت علوم و وزارت بهداشت یکپارچه شده و سپس آیین نامه نهایی با سه فصل جداگانه در دستورکار شورای معین و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار خواهد گرفت.
تسنیم: چه زمانی برای اجرایی شدن به دانشگاهها ابلاغ می شود؟
داوودی: طبق آییننامه داخلی شورایعالی انقلاب فرهنگی، پیش‌نویس آیین نامه یکپارچه نهایی پس از طرح در جلسات شورای معین، در شورای عالی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و پس از تایید و تصویب نهایی توسط ریاست محترم جمهوری جهت اجرا ابلاغ خواهد شد.
تسنیم: آیا پیش نویس دو فصل دیگر آییننامه ارتقا نیز آماده شده است؟
داوودی: تا آنجا که می‌دانم آنها هم مراحل نهایی خود را طی می‌کنند و به زودی هر سه آییننامه در کمیته تلفیق یکپارچه سازی خواهد شد.
تسنیم: تشکر از پاسخگویی و وقتی که در اختیار ما قرار دادید. در پایان اگر نکته‌ای هست بفرمائید.
داوودی: همانطور که گفته شد، در این طرح سعی شده که نه تنها اشکالات آییننامه قبلی مرتبط با حوزه علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر تا حد امکان برطرف شود و فضای مناسب‌تر و با کیفیت‌تری برای ارتقاء اعضای هیئت علمی به وجود آورد بلکه زمینه تحقق تحول و ارتقاء علوم‌انسانی، اجتماعی و هنر در کشور نیز ایجاد شود. واقعا تلاش بر این بوده که نتیجه کار به گونه‌ای باشد که منفعت حداکثری برای اعضای هیئت علمی رشتههای علوم‌انسانی، علوم‌اجتماعی و هنر و جریان علم و دانش در کشور، ایجاد شود. البته ممکن است صد درصد اهداف مد نظر حاصل نشده باشد اما امیدواریم نسبت به آییننامه قبلی شرایط خیلی بهتری را ایجاد کند.
نسخه پیش‌نویس آییننامه پس از انجام فرایند کارشناسی و پژوهشی و اخذ نظرات نخبگان و صاحبنظران متعدد از طرف مجری، در چندین جلسه مفصل شورای تحول با حضور اعضای برجسته و فرهیخته آن مجددا بررسی دقیق شده و پس از انجام اصلاحات مورد نظر اعضای شورا، تایید شده است. جا دارد از سعه صدر اعضای محترم شورای تحول به خصوص دکتر خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی که در کلیه جلسات بررسی پیش‌نویس آییننامه حضور فعال داشتند، تشکر و قدردانی کنم.
از دکتر عاملی، رییس شورای تحول که از ابتدای طرح تاکنون توجه و اهتمام ویژه‌ای نسبت به تهیه آییننامه در خور شأن اعضای هیئت علمی رشتههای علوم انسانی، اجتماعی و هنر داشتند و با حساسیت و وسواس بالایی بر کلیه امور مربوط به طراحی چارچوب فرایندی طرح، روش و فرایند کار و نتایح حاصله نظارت و مدیریت داشته و رهنمودهای لازم را همواره با گشاده رویی ارائه کردند، تشکر می‌کنم.
از اعضای شورای تخصصی حوزوی به ویژه دکتر پارسانیا، رئیس این شورا که از ابتدای کار بند بند پیش‌نویس آییننامه را بررسی و نکات و پیشنهادات خوبی ارائه کردند نیز تشکر و قدردانی می‌کنم. در پایان از همراهی و همکاری صمیمانه و خالصانه دوستان مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور به خصوص آقای دکتر قاضی‌نوری، رئیس مؤسسه و سرکار دکتر کوثری، و اساتید و صاحبنظران مشارکت کننده در این طرح تشکر و سپاسگزاری می‌کنم.
انتهای پیام/
∎