خبرگزاری حوزه/ این بیان صریح حضرت امام(ره) است که جمهوری اسلامی معنایش همین است که عدالت برقرار باشد و البته خلف صالح ایشان رهبر معظم انقلاب نیز در رهنمودهای حکیمانه خویش تأکید می فرمایند که در نظام اسلامی، عدالت مبنای همه تصمیم گیری های اجرایی است و همه مسئولان نظام باید به جد و جهد و بـا همه اخلاص، درصدد اجرای عدالت در جامعه باشند.

در واقع باید بر این نکته تأکید کرد در نگاه و اندیشه امامین انقلاب، از جمله مهم ترین شاخصه ها و مؤلفه های انقلاب اسلامی، مساله عدالت ورزی و تلاش در مسیر عدالت گستری است.

چرایی اهمیت عدالت در گفتمان انقلاب اسلامی

به اعتقاد حجت الاسلام و المسلمین محسن مهاجرنیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفتمان انقلاب اسلامی یک نقطه مرکزی به نام «اسلام ناب» دارد و یک سری مفاهیم و آموزه‌های پیرامونی به عنوان «دال های شناور» که تحقق بخش دال مرکزی هستند. «آزادی» و «عدالت» از آن مفاهیم و دال‌های شناور مهم است.

وی با بیان این که قرار دادن آزادی در مقابل عدالت، خطای تاریخی و ناشیانه جریان‌های سیاسی در جامعه ما بوده است، افزود: جناح‌های سیاسی با مسئولیت نشناسی هم آزادی و هم عدالت را دچار کج فهمی کردند، یک جناح به آزادی آویزان شد و جناح دیگر به عدالت چسبید. آنقدر با هم دعوا کردند که شعارهای یکدیگر را زیر سوال بردند. کاستی‌ها این جناح به اسم «عدالت» ثبت شد و کاستی آن جناح به اسم «آزادی» در حالی که به تعبیر مقام معظم رهبری، آزادی و عدالت دو شعار فطری و جهانی هستند که بار انقلاب اسلامی بر دوش آنها قرار دارد.

اراده مردم عدالت طلب ایران در انقلاب ۵۷

مصطفی گودرزی، فعال رسانه ای و پژوهشگر حوزوی نیز با بیان این که عدالت طلبی در سرشت و خوی ایرانیانِ مسلمان و حق طلب در طول تاریخ وجود داشته است، ابراز داشت: اراده مردم مسلمان ایران در انقلاب سال ۵۷ بر این تعلق گرفت که در راستای پیروی تعالیم و آموزه های خمینی کبیر به یکی از مطالبات جدی خود که بحث عدالت در کنار مقوله استقلال و آزادی بوده، جامه عمل بپوشاند.

وی با بیان این که جامعه انسانی یک جامعه فاعل مختار است، به همین خاطر نیز همواره در معرض تغییر و تحول قرار دارد، افزود: بر اساس آیه شریفه "إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ"، اساساً انسان، توانایی این را دارد که سرنوشت خود را تغییر بدهد و البته این تغییر الزاماً همیشه متعالی و رشید نیست، به این معنا که گاهی رشید است و گاهی رو به سقوط است، بلکه مهم آن است که همه این ها با اختیار خود انسان صورت می گیرد.

کلامی راهگشا از شهید مطهری(ره)

وی با اشاره به فرازی از نوشته های شهید مطهری در باب عدالت اجتماعی که آن را به عنوان یکی از ارکان سه گانه (عدالت اجتماعی، استقلال و آزادی، معنویت) اصلی بقاء و تداوم انقلاب اسلامی مطرح نموده اند، گفت: توجه به این مساله گویای اهمیت این امر در انقلاب اسلامی است، کما این که استاد مطهری در کتاب"پیرامون انقلاب اسلامی" در همین زمینه تأکید می کنند؛ "در مورد وضع آینده انقلاب اسلامی خودمان یکی از اساسی ترین مسائل، همین مساله عدالت اجتماعی است ...انقلاب اسلامی ما اگر می خواهد با موفقیت به راه خود ادامه دهد راهی به جز بسط روش های عدالت جویانه و عدالت خواهانه در پیش ندارد. "

این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: انقلاب اسلامی در طول حیات پربرکت خویش تلاش کرده تا زمینه عدالت اجتماعی را فراهم کند و در این راستا اقدامات شایسته ای نیز انجام داده که باید به درستی تبیین و تشریح شود، اما در عین حال ایجاد عدالت اجتماعی و ساختن جامعه ای این چنین نیازمند تلاش و کوشش بیشتر و بی وقفه مسئولان نظام است و هنوز تا تحقق جامعه ای کاملا اسلامی که عدالت اجتماعی بر تارک آن بدرخشد و به عنوان الگویی برای سایر جوامع و کشورها مطرح گردد فاصله زیادی وجود دارد اما آنچه در این راستا دارای اهمیت است این است که انقلاب اسلامی این راه را آغاز نموده و با جدیت پیگیری و دنبال می کند و لذا اگر ضعف و نقص هایی نیز وجود دارد باید با جدیت در مسیر رفع آن ها بر مبنای گفتمان و اهداف والای انقلاب اسلامی کوشید چرا که عدالت گستری از جمله کلیدی ترین خواسته ها و مطالبات مردم بوده است.

وی همچنین خاطرنشان کرد: از سوی دیگر یکی از مهم ترین تأکیدات حضرت آقا تلاش در راستای تئوریزه کردن پایه های معرفتی عدالت در سطح جامعه است که در این زمینه هم نخبگان حوزه و دانشگاه و هم رسانه ها و تریبون داران نقش مهمی برعهده دارند. کما این که مطالبه جدی مقام معظم رهبری از دانشجویان و طلاب نیز تلاش در جهت تبدیل کردن مساله عدالت به گفتمانی ملی است.

رهنمودهای امامین انقلاب را به درستی تبیین کنیم

حجت الاسلام حبیب بابایی، فعال فرهنگی و طلبه جهادگر نیز با بیان این که دهه مبارک فجر بهترین فرصت جهت بازخوانی رهنمودها و فرمایشات امام (ره) و رهبری درباره ضرورت های توجه به مقوله عدالت است، اظهار داشت: حضرت امام خمینی(ره) در یکی از سخنرانی های خویش تأکید می کنند که "همۀ زحمت انبیا برای این بوده که یک عدالت اجتماعی درست بکنند برای بشر در اجتماع، و یک عدالت باطنی درست کنند برای انسان در انفراد"

وی افزود: البته اگر ما به آموزه های دینی و قرآنی خود نیز نگاهی بیندازیم به خوبی متوجه می شویم که عدالت خواهی به عنوان یک امر کمالی، مطلوب و مقصود بشر است و انسان به طور فطری گرایش به آن دارد و از ظلم و بی عدالتی می گریزد، به این خاطر که اساساً کمال خواهی آدمی باعث می شود تا به عدالت به عنوان مهم ترین سازوکار رشد و تعالی و کمال بنگرد و تحقق و اجرای آن را مطالبه کند و لذا انقلاب اسلامی نیز به عنوان یک انقلاب دینی و متناسب با فطرت حقیقت طلب بشر، همین رویه را دنبال کرده و می کند.

ناامیدی از ادامه راه ممنوع است

حجت الاسلام بابایی همچنین با اشاره به اهمیت مطالبه گری درست در خصوص مقوله عدالت در جامعه گفت: البته این که ما در برخی عرصه ها نتوانسته ایم آن طور که باید و شاید حق مطلب را در باب عدالت ادا کنیم نباید باعث شود که چشم خود را بر تلاش های نظام جمهوری اسلامی و مسئولان انقلابی آن در راستای عدالت گستری ببندیم چرا که وجود ضعف ها ما را باید هوشیار کند که به رفع آن ها بپردازیم نه این که خدای ناکرده از ادامه مسیر حق طلبی و عدالت طلبی مأیوس و ناامید شویم.

گزارش از: سید محمدمهدی موسوی