محمدمحسن فایضی کارشناس مسائل فلسطین نوشت: «چگونه باید عمل کنیم تا سنوار 2 در میان زندانیان آزاد شده ظاهر نشود» این تیتر مطلب روزنامه یدیعوت آحارونوت پس از 3 تبادل در مرحله اول آتش‌بس است. در این سه تبادل، 233 فلسطینی محکوم به حبس ابد به ازای آزاد شدن 10 اسیر اسرائیلی مبادله شده‌اند.
زندانیان آزاد شده یک چالش امنیتی جدید برای سرویس‌های امنیتی اسرائیل خواهند بود. داستان از اینجا شروع می‌شود که نیم‌نگاهی به گذشته نشان می‌دهد، زندانی شدن فلسطینی‌ها هیچ بازدارندگی‌ای برای اسرائیلی‌ها ایجاد نکرده است.
بخش بزرگی از زندانیان آزاد شده در مبادله‌های قبلی به فعالیت‌های مسلحانه مقاومت بازگشته‌اند. در ژوئن 2023، دادستان نظامی سابق در کرانه باختری در ارتش اسرائیل فاش کرد که 55 تا 60 درصد از زندانیان آزاد شده به فعالیت مسلحانه بازگشته‌اند. اما در این مورد، ماه گذشته «رونن بار» رئیس شاباک، درصد نگران‌کننده‌تری برای صهیونیست‌ها به وزرای کابینه امنیتی ارائه کرده و گفته بود 82 درصد از زندانیان آزاد شده در مبادله مشهور شالیت در سال 2011 به فعالیت مسلحانه بازگشته‌اند!
یدیعوت آحارونوت در این یادداشت تأکید می‌کند، حتی مواردی از زندانیان سابق وجود دارد که رهبران برجسته گروه‌های مقاومت مسلحانه شده‌اند که مشخصاً بارزترین نمونه آن شهید یحیی سنوار است که در توافق شالیت آزاد شد و مدت کوتاهی پس از آزادی به رهبر اول حماس در نوار غزه تبدیل شد و تل‌آویو او را طراح اول طوفان‌الاقصی می‌داند.
یدیعوت آحارونوت این نکته را هم اضافه می‌کند که برخی از این افراد در دوران زندان و اسارت به شهرت و قدرت رسیدند و اکنون تازه آماده بازگشت به عملیات‌های مسلحانه می‌شوند و این را تأکید می‌کند، 47 نفر از زندانیانی که در این مرحله آزاد شده‌اند، پیش از این در معامله شالیت آزاد شده بودند، اما دوباره به فعالیت مسلحانه بازگشتند و دوباره دستگیر شدند.
به باور این روزنامه عبری، دلیل این مسأله این است که فلسطینی‌ها از یک ایدئولوژی ریشه‌دار و اعتقادات مذهبی عمیق هدایت می‌شوند، زیرا معتقدند این کار، یعنی بازگشت به اقدامات مسلحانه کار درستی است. زندان اعتقادات آنها را تغییر نمی‌دهد و آنها همچنان وجود اسرائیل را اشتباهی می‌دانند که باید اصلاح شود.
اشاره یدیعوت آحارونوت به اقدامات حماس و جهاد اسلامی در زندان‌هاست؛ این دو جنبش به نوعی زندگی اسرا در زندان‌ها را کاملاً هدایت و در مسیرهای مختلف تربیتی طرح‌ریزی می‌کنند. کتابخوانی، دوره‌های عقیدتی و... مختلفی با حضور کمیته‌های مختلف شکل گرفته، مدیریت می‌شوند و اسرا پس از دو یا سه دهه اسارت، پس از آزادی، آماده بازگشت به مقاومت هستند.
یک مسأله دیگر که صهیونیست‌ها در مقابل آزادی اسرا با آن مواجهه‌اند، محل تبعید اسرا پس از آزادی است. در کجا رها می‌شوند؟ آیا تبعید اقدام مؤثری است؟ چگونه می‌توان فعالیت‌های آنها را پس از آزادی پیگیری و کنترل کرد؟ اینها سؤالاتی است که پاسخ واضحی برای آنها وجود ندارد.
هریس یکی از مقامات سابق شاباک که به عنوان رئیس منطقه قدس و کرانه باختری و همچنین رئیس بخش سایبری آژانس مسئولیت داشته در مقابل پیشنهاد تبعید اسرا به غزه می‌گوید:
«اسرائیل اشتباه انتقال زندانیان از کرانه باختری به غزه را نباید تکرار کند. در جریان معامله شالیت، باور غالب این بود که انتقال زندانیان کرانه باختری به غزه محاصره‌شده‌ای که تحت کنترل حماس است، خطر آنان را (نسبت به حضورشان در کرانه باختری) کاهش می‌دهد. اما این ایده صفحه جدیدی را آغاز کرد و در نهایت در چهره ما منفجر شد.»
این مقام امنیتی برای مثال به اتفاق سال 2014 و ربایش 3 اسرائیلی به داخل غزه اشاره می‌کند و می‌گوید: «این اتفاق در یک روز رخ نداد، اما فردی که بودجه ربودن و کشتن این سه پسر را در سال 2014 تأمین کرد، یک فلسطینی اهل الخلیل کرانه باختری بود که در معامله شالیت به غزه تبعید شده بود. رهبری حماس در غزه آنها (اسرای تبعیدی) را عناصر جدی می‌دید. آنها با یحیی سنوار، محمد ضیف و مروان عیسی تماس گرفتند و شروع به سازماندهی عملیات در کرانه باختری کردند. همچنین آنها با گروه‌هایی در نابلس، رام‌الله و جنین در تماس بودند و سعی کردند اعضای بیشتری را جذب کنند. زمانی که ما در مورد خطر آنها هشدار دادیم، هیچ مجوزی برای اقدام علیه آنها در داخل نوار غزه وجود نداشت، از ترس اینکه این امر منجر به تشدید تنش شود.»
از سوی دیگر کارشناسان امنیتی صهیونیستی هم معتقدند، انتقال اسرای غزه به کرانه یا بازگشت برخی از اسرای سابقه‌دار به کرانه باختری خطرناک‌ترین کار ممکن است. حتی تشکیلات خودگردان فلسطین هم این را نمی‌خواهد، زیرا می‌ترسد که این اقدام به محبوبیت حماس و جهاد اسلامی در کرانه باختری منجر شود. ایده نهایی آنها اخراج به خارج از سرزمین فلسطین است؛ ایده‌ای که در مذاکرات چندان پیش نرفت و جز تعداد اندکی مورد پذیرش حماس واقع نشد و مخالفان امنیتی داخلی زیادی داشت که معتقدند خروج آنها از دسترس، کنترل آنها را دچار چالش خواهد کرد. مثال این تبعید، شیخ صالح العاروری است که به خارج تبعید و به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات رژیم در لبنان تبدیل شد.
روزنامه ایران