هزینه‌‌‌های جانبی خرید مسکن و دریافت وام بخش قابل‌توجهی از پس‌‌‌انداز متقاضیان خرید خانه  رادر کشور به خود اختصاص می‌دهد به‌‌‌نحوی که همین هزینه‌‌‌های جانبی می‌تواند از قدرت خرید مسکن برای خانوار بکاهد. اگرچه صرف هزینه ۲۰میلیون تومانی برای صدور سند رهنی خرید خانه نسبت به قیمت نهایی آپارتمان قابل‌توجه نیست، اما همین رقم نسبت به متوسط درآمد شاغلان در کشور قابل‌توجه است و جمع این هزینه با سایر هزینه‌‌‌های رسمی و غیررسمی خرید خانه با درنظر گرفتن دریافت وام، قابل‌توجه می‌شود.

هزینه‌‌‌ای غیرقابل پیش‌بینی

آخرین داده منتشر شده در سامانه ثبت اسناد و املاک کشور درخصوص محاسبه هزینه اسناد رهنی مربوط به سال ۱۳۹۹ می‌شود که مطابق با آن هزینه تنظیم یک سند با وام حدود ۴۰۰ میلیون تومانی و ارزش کل ۲ میلیارد تومان حدود یک میلیون تومان می‌شود. این درحالی است که در شرایط کنونی تنظیم سند رهن آپارتمان برای دریافت وام مسکن ۴۰۰ میلیونی حدود ۲۰ میلیون تومان است که در سایت ثبت اسناد و املاک کشور، اطلاع‌‌‌رسانی در این خصوص انجام نشده؛ البته قطعا این هزینه برمبنای قانونی محاسبه و دریافت می‌شود؛ اما عدم‌اطلاع‌‌‌رسانی در خصوص آن باعث می‌شود تا بخشی از متقاضیان خرید خانه و به‌خصوص خانه‌‌‌ اولی‌‌‌ها در زمان تنظیم سند با چالش پرداخت هزینه تنظیم سند رسمی مواجه شوند.

انتظار می‌رود که سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هزینه ثبت اسناد خود را به طور مستمری به‌‌‌روزرسانی کند، تا افراد در هنگام ثبت سند، غافلگیر نشوند. طی یک سال گذشته در کل کشور، حدود ۳۰ تا ۴۰‌‌‌درصد از خریداران مسکن، از وام استفاده کردند. بنابراین این بروز رسانی ضروری است.

تبخیر وام مسکن به 30‌درصد می‌‌‌رسد

«دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با عنوان «بهای گران وام مسکن» هزینه دریافت وام مسکن در شهر تهران برای یک نفر را برای متوسط 10 ماه ابتدایی امسال برابر 23‌درصد محاسبه کرد. در واقع یک نفر متقاضی دریافت وام مسکن برای دریافت سقف اسمی وام 400 میلیونی در سال‌جاری باید به طور متوسط 92 میلیون تومان اوراق خریداری کند؛ بنابراین حدود 23‌درصد از میزان دریافت وام مسکن صرف خرید امتیاز وام می‌شود که این رقم بسیار قابل‌توجه است.

 درحالی امتیاز خرید وام 400 میلیون تومانی مسکن 23‌درصد از مبلغ وام را تبخیر می‌کند که این سقف اسمی وام تطابقی با متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان در کشور ندارد و همین موضوع باعث شده تا بخش قابل‌توجهی از مردم در اقشار کم‌درآمد تا متوسط قدرت خرید خانه را از دست بدهند.

شاخص مسکن «‌دنیای‌اقتصاد» متوسط قیمت واحدهای مسکونی با عمر متوسط 15 سال ساخت در شهر تهران را برابر 81 میلیون تومان به ازای هر مترمربع برآورد کرده است. بنابراین سقف اسمی وام 400 میلیونی تنها پوشش خرید حدود 5 مترمربع خانه در شهر تهران را می‌دهد. البته با درنظر گرفتن هزینه وام و سایر هزینه‌‌‌های جانبی این سهم کمتر نیز می‌شود.

بررسی‌‌‌ها حاکی از آن است که هزینه خرید امتیاز وام، تنها هزینه تحمیلی به دریافت‌‌‌کنندگان وام مسکن نیست. در حالی که ثبت سند رسمی هزینه‌‌‌ای حدود 5 میلیون تومان(بسته به قیمت ملک) برای خریداران خانه دارد، تنظیم سند رهن بانک برای یک نفر دریافت‌‌‌کننده وام هزینه‌‌‌ای حدود 20 میلیون تومانی رقم می‌‌‌زند. این درحالی است که تنظیم سند غیررسمی خرید خانه برای یک خانه با قیمت 2 میلیارد تومان نیز حدود 10 میلیون تومان خواهد بود. به این ترتیب جمع هزینه‌‌‌های جانبی تحمیلی به خریدار خانه به 127میلیون تومان می‌‌‌رسد. این رقم معادل حدود 32‌درصد از کل ارزش وام دریافتی است.

بنابراین 32‌درصد وام دریافتی یک نفر متقاضی خرید خانه در کشور با این هزینه‌‌‌های جانبی تبخیر شده و با در نظر گرفتن متوسط قیمت 81 میلیون تومان به ازای هر مترمربع آپارتمان، وام دریافتی تنها کفاف خرید 3.4 مترمربع خانه در شهر تهران را می‌دهد. این در حالی است که در دنیا وام‌‌‌های مسکن عمدتا حدود 50تا60درصد هزینه خرید مسکن را پوشش می‌دهند.