گزاره مشهوری وجود دارد که می‌گوید:«اگر برای کاری زحمت نکشی، قدردان مزدت نخواهی بود.» این روزها فضای مجازی به محلی برای تبلیغ کسب درآمد با زحمت کم، با استقبال بالای کاربران مواجه شده است. تبلیغات گوناگونی که با پرداخت هزینه‌ای اندک به کانال‌ها و گروه‌های مجازی تبدیل به بخشی از محتوای پرتکرار کف مجازی شده است. آگهی‌های ناباورانه و مشکوکی که با استفاده از گزاره‌های جذاب می‌کوشند تا با کسب ثروت هنگفت از جیب کاربران و کارجویان، به مقاصد شوم خود دست یابند بی‌آنکه جامعه هدف(کارجویان) به مقصود خود دست پیدا کند. در این گزارش نگاهی داریم بر شیوه‌های این کلاهبرداران و توصیه‌هایی برای کاهش آمار این‌گونه جرایم. همچنین نگاهی داریم بر تجربه برخی مالباختگان که در ادامه می‌خوانید.
کلاهبرداری در مشاغل مجازی
کلاهبرداری در مشاغل مجازی یکی از معضلات جدی در دنیای دیجیتال است که می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند. در ادامه برخی از رایج‌ترین شیوه‌های انواع کلاهبرداری ها آمده است.
بعضی از مشاغلی که ممکن است به شما پیشنهاد دهند:
چسباندن پاکت های هدیه، کار به صورت دور کاری مانند ادمین تلگرام، تایپیست و عناوین مشابه آن، بسته بندی کالا ( این کالا باید از جای خاصی که به شما اطلاع داده می شود تهیه شده و شما خودتان مسئولیت فروش این کالا را به عهده میگیرید و باید وجه کالا را به شرکت پرداخت نمائید)، تحویل کالا و حتی استخدام افراد جوان برای شرکت در دوره‌های درآمد دلاری و استخدام پس از گذراندن مراحل مرتبط.
انواع کلاهبرداری
فیشینگ: ارسال ایمیل‌های جعلی که به نظر می‌رسد از طرف شرکت‌های معتبر هستند و از کاربران می‌خواهند اطلاعات شخصی یا مالی خود را وارد کنند.
آگهی‌های شغلی جعلی: انتشار آگهی‌های شغلی که در واقع وجود ندارند و هدف آن‌ها جمع‌آوری اطلاعات شخصی یا اخاذی از افراد است.
کلاهبرداری‌های سرمایه‌گذاری: پیشنهاد سرمایه‌گذاری در پروژه‌های غیرواقعی با وعده بازدهی بالا.
کلاهبرداری‌های مرتبط با فروش محصولات: ایجاد وب‌سایت‌های فروشگاهی جعلی که محصولات را به قیمت‌های پایین‌تر از بازار ارائه می‌دهند و پس از دریافت پول، هیچ محصولی ارسال نمی‌کنند.
کلاهبرداری‌های مرتبط با خدمات آنلاین: ارائه خدماتی مانند مشاوره یا آموزش که در واقع هیچ ارزشی ندارند.
تجربه کاربران
به این شرکت های کار مجازی برخوردین تا حالا؟ که ١٢-١٠ تا گزینه شغلی مثل تایپ و گویندگی بهتون میدن و میگن هرکدومو میتونی انجام بده پول بگیر؟ بعد از مدت ها وسوسه شدم یکیشونو تست کنم. نماد اعتماد و همه چیزش هم چک کردم و درست بود.
نازی، یکی از کاربران و مالباختگان این کانال‌های کاریابی تجربه خود را چنین روایت می‌کند:
«به من گفتن میتونی روزی دوتا فایل تایپ داشته باشی و یک تا دو روز برای تایپش زمان خواهی داشت. هزینه اولیه، ٧٠ هزار تومن دریافت کردن و قرار بود دیگه هزینه ای که نباشه هیچ، این هفتاد تومن هم با اولین دستمزد برگرده به حساب من! بعدش لینک یک سری کانال میدن برای شاخه های مختلفشون. تایپ رو انتخاب کردم. خلاصه کنم، دو تا سه روز یک بار پیامی توی کانال میذارن به همراه یک لینک حاوی فایل مورد نظر که باید تایپ شه و میگن خیالتون راحت رقابتی هم نیست! ولی... تا وقتی ٣٦ هزار تومن واریز نکنی نمیتونی فایل رو دانلود کنی! و میگن که این ٣٦ تومن با اولین دستمزد به حساب شما برمیگرده. کار اینه که ٤ صفحه پی دی اف غلط‌هاش تصحیح شه و به صورت فایل ورد ارسال شه در عرض یک ساعت و نیم. چهار صفحه توی یک ساعت اون هم فایل قابل کپی کاملا معقوله، نه؟ پول رو میدی فایل رو دانلود میکنی و می بینی چهار صفحه انقدر ریز نوشته شده که ببریش روی فونت ١٤ (که نرمالشه) حداقل ١٥ صفحه می‌شه. و فایل انقدر غلط های املایی چرت داره که الاغ هم باشه میفهمه این فایل فقط تایپ شده که بشه به هر نحوی از ادیت شده‌ش هم ایراد گرفت! در نهایت، کافیه به جای یک ساعت و نیم، یک ساعت و ٣٢ دقیقه فرستادن فایل طول بکشه. ادمین سه ساعت بعد چک می‌کنه و می‌گه دیر فرستادی شامل دستمزد نمیشه منتظر فایل بعدی باش! اگر هم زود بفرستی قطعا یه غلط ازش درمیاره. به همین سادگی از حدود ١٥٠٠ نفر ٣٦ تومن میگیرن و به ١٥ نفر ١٨٦ تومن میدن! یعنی ٥٤ میلیون ناقابل میگیرن و حدود ٢ و ٨٠٠ پس میدن... در عرض یک ساعت و نیم! و فقط از یکی از کانال‌ها! شما برای اینکه ٣٦ تومنت برگرده و دستمزدی هم بگیری، فایل بعدی رو هم میخری و... چرخه ادامه داره. دلم نیومد اطلاع رسانی نکنم، شما دیگه گول ظاهر تر و تمیز کارشون رو نخورید.»
چگونه تبلیغ جعلی و معتبر را از یکدیگر تشخیص دهیم؟
چنانچه با آگهی‌های دعوت به کار روبرو شدید که به شما وعده شغل تضمینی با حقوق بالا را می‌دهد این اولین هشدار برای شماست؛ بنابراین باید محتاط باشید و به این افراد اعتماد نکنید. بیشتر این آگهی‌ها به این صورت است که به ما وعده یک پاداش خوب با زحمت کم را می‌دهد. این آگهی‌ها آنقدر وسوسه‌انگیز است که به شما این وعده را می‌دهد که از خانه خود با یک تلفن همراه به کسب درآمد برسید. این دومین نشانه برای شما خواهد بود. اگر از آگهی به هر نحو از شما پول یا اطلاعات بانکی یا شخصی خواسته شد، با سومین نشانه کلاهبرداری روبرو شده‌اید. درصورتی‌که از شما خواستند که مبلغی پول پرداخت کنید یا پولی را کارت به کارت کنید از انجام این کار خودداری کنید.
چه باید کرد؟
به آگهی‌های استخدام و پیشنهادهای شغلی وسوسه‌انگیز مشکوک اعتماد نکنید. درصورتی‌که کاری به شما پیشنهاد شد که نیاز به تولید و فروش یک کالا یا محصول خاص دارد حتماً درباره آن تحقیق کنید. از آگهی‌هایی که آدرسی برای مراجعه کردن ندارد خودداری کنید. تحت هیچ شرایطی برای دیگران پولی را منتقل نکنید. فریب «اینماد» داشتن سایت و کانال را نخورید زیرا جعل« اینماد» برای افراد مجرم امکان پذیر است. اسکرین‌شات‌های واریزی کاملاً قابل جعل هستند همچنین بالا بودن تعداد اعضای کانال باعث اعتبار آن نمی‌شود. قبل از اقدام به استخدام یا سرمایه‌گذاری، اطلاعات دقیق‌تری درباره شرکت یا فرد مورد نظر جمع‌آوری کنید. از وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های معتبر برای جست وجوی مشاغل و فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنید. هرگز اطلاعات مالی یا شخصی خود را به راحتی در اختیار دیگران قرار ندهید. در صورت مواجهه با کلاهبرداری، موضوع را به مراجع قانونی یا پلیس گزارش دهید. با روش‌های کلاهبرداری آشنا شوید و به روز باشید تا بتوانید بهتر از خود محافظت کنید.
و در آخر...
کلاهبرداری در مشاغل مجازی یک تهدید جدی است، اما با آگاهی و احتیاط می‌توان از آن جلوگیری کرد. همواره به یاد داشته باشید که اگر چیزی در ظاهر به نظر خیلی خوب و مطمئن به‌نظر می‌رسد، ممکن است واقعاً این‌گونه نباشد.
کلاهبرداری مجازی به ارز دیجیتال هم رسید!
معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتای فراجا درباره آگهی‌های کاریابی در فضای مجازی توصیه می کند و می‌گوید: «یکی از جرایمی که در فضای مجازی وجود دارد جرایم حوزه کاریابی و استخدام است.» معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتای فراجا درباره آگهی‌های کاریابی در فضای مجازی افزود: «یکی از انواع این جرایم این است که فردی در آگهی‌ها عنوان می‌کند که روزانه یک میلیون تومان به شما سوبسید می‌دهد و تنها لازم است در صرافی‌های رمز ارزی حساب باز کنید و ما پول رو به حسابتان واریز می‌کنیم و شما باید ارز دیجیتال بخرید و برایمان بفرستید.»
وی توضیح داد و گفت: «مسئله دیگری که در حوزه کاریابی وجود دارد این است که به شما بگویند مبلغی را واریز کنید تا مواد اولیه و آموزش‌هایی را در اختیارتان قرار دهیم، اما هنگامی که مبلغ را واریز کردید هیچ کالا و آموزشی را به شما نمی‌دهند یا آنچه به شما می‌دهند با آنچه قرار بوده در اختیارتان قرار گیرد متفاوت است.» وی افزود: «اگر در حوزه کاریابی آگهی‌هایی در فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها مشاهده کردید و خواستید در آنجا مشغول شوید حتما به صورت حضوری مراجعه کنید و اعتبار آن شرکت را بسنجید و از اینکه آن کار هیچ مشکل قانونی ندارد مطمئن شوید و سپس در آن کار مشارکت کنید.»