محمدعلی مهتدی، تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه، در روزنامه اطلاعات در یادداشتی با عنوان «چه کسی در این کشور بنبستشکنی میکند؟» به اوضاع بسیار ملتهب و مخاطرهآمیز لبنان پرداخته است.
او در این زمینه نوشت: لبنان روزها و ساعات پرالتهابی را میگذراند. مدت ۶۰ روزه آتش بس در جنوب لبنان بامداد امروز یکشنبه پایان مییابد. در این مدت، ارتش صهیونیستی صدها بار با نقض آتش بس، شهرها و روستاهای نزدیک مرز را ویران کرده، خانه ها، مساجد، حسینیهها و زیرساخت منطقه را منفجر کرده، راهها را بسته، عده زیادی از ساکنان را به شهادت رسانده و عملا با جنوب لبنان همان کاری را کرده که با شمال نوار غزه انجام داده است.
در همه این مدت، مقاومت دندان روی جگر گذاشته و واکنشی از خود نشان نداده چرا که آتش بس را دولت قانونی لبنان امضا کرده و مقابله با این تعدیها مسئولیت دولت و ارتش لبنان بوده است. در واقع، مقاومت میخواسته به همه کسانی که سنگ حاکمیت دولت لبنان را به سینه میزدند و مقاومت را مخل حاکمیت میدانستند، نشان دهد که دولت لبنان چگونه میتواند، بدون مقاومت، حاکمیت خود را حفظ کند. مسئولان دولتی، ارتش لبنان، نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل (یونیفیل) و کمیته پنجگانه ناظر بر آتش بس هم فقط نظاره گر بودهاند و نتوانستهاند هیچ اقدامی برای جلوگیری از اعمال تجاوزکارانه اسرائیل انجام دهند.
اکنون با پایان آخرین ساعات مدت آتش بس، فرض بر این است که ارتش صهیونیستی از همه نقاط اشغالی عقب نشینی کرده باشد. اما این اتفاق نیافتاده و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم، اعلام کرده که ارتش همچنان تا مدتی در چند نقطه در بخش شرقی جنوب لبنان میماند. وی در این مورد موافقت آمریکا را نیز گرفته و دولت ایالات متحده موافقت خود را با این اقدام غیرقانونی اعلام کرده است.
آنچه دولت لبنان میتواند انجام دهد و تصمیمش را نیز گرفته است دست زدن به یک رشته اعتراضات و تبلیغات رسانهای، تماس با اتحادیه عرب و برخی از کشورهای مؤثر عربی و نیز شکایت به شورای امنیت است. پرواضح است که این اقدامات باعث عقب نشینی ارتش صهیونیستی نخواهد شد. از سوی دیگر، اهالی و ساکنان شهرها و روستاهای نزدیک مرز اعلام کردهاند که صبح امروز در نقاطی تجمع کرده و با پذیرش همه مخاطرات برای بازگشت به خانه هایشان هجوم خواهند برد.
احتمالا ارتش لبنان و نیروهای یونیفیل هم خواهند کوشید از این هجوم ممانعت نمایند تا بر خورد نظامی با اهالی ایجاد نشود. و، اما مقاومت اعلام کرده است که از بامداد امروز، با پایان مدت ۶۰ روزه آتش بس، حضور واحدهای ارتش صهیونیستی در خاک لبنان را اشغالگر میداند و به وظیفه خود در مقابله با اشغالگران عمل میکند. از سوی دیگر، ماموریت آقای نواف سلام، نخست وزیر جدید لبنان، در تشکیل کابینه به بن بست کشیده شده است.
هدف آمریکا و برخی از کشورهای عرب در مهندسی انتخابات اخیر در لبنان این بوده که دوگانه شیعی یعنی حزب الله و جنبش أمل را در مراکز تصمیمگیری به حاشیه برانند. اما در معادلات داخلی لبنان چنین چیزی امکان ندارد و سهمیه فرقه تشیع یعنی بزرگترین فرقه مذهبی لبنان در دولت را نمیتوان نادیده گرفت.
ظاهرا تصمیم نواف سلام برای خروج از بن بست این است که با تشکیل یک کابینه غیر حزبی به اصطلاح تکنوکرات، سهمیه فرقه تشیع را به شخصیتهای شیعی غیر وابسته به حزب الله و أمل واگذار کند. اما همه میدانند که هر شخصیت شیعی که بدون موافقت حزب الله و امل وارد کابینه شود، در واقع خود را در جامعه تشیع لبنان مطرود و منزوی کرده است. اکنون فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی برای کمک به خروج از این بن بست وارد بیروت شده است.
ولی هنوز معلوم نیست چه راه هائی برای حل این بحران پیشنهاد خواهد شد. اوضاع در لبنان بسیار ملتهب و مخاطره آمیز است. آیا جنگ از سر گرفته خواهد شد؟ مقاومت اگر به این نتیجه برسد که حذف آن از معادلات لبنان حتمی است، در واژگون کردن میز درنگ نخواهد کرد. ساعات و روزهای آینده اوضاع و مسیر تحولات را مشخص خواهد کرد.