البته وجود جذابیت و تغییرات اساسی که میتواند در زندگی مردم ایجاد کند، احتمال بروز رفتارهای هیجانی در دنیای ارزهای دیجیتال را افزایش داده؛ رفتارهایی که سبب میشوند بسیاری از کاربران سرمایه خود را از دست بدهند، البته طبق گفته تحلیلگران و کارشناسان چنین رفتارهایی بیشتر در افراد کمتجربه دیده میشود (که متأسفانه تجربه نشان داده بسیاری از افرادی که وارد این بازار میشوند معمولاً کمدانش، هیجانی و صرفاً برای چند برابر کردن سرمایهشان وارد شدهاند) نه کاربرانی که راهبرد درستی برای ورود به بازار برای خود طراحی میکنند.
در ماههای اخیر و به ویژه در یک ماه گذشته، بسیار در فضای مجازی دیدهاید که کارشناسان بازارهای مالی و یا حتی مردم عادی یکدیگر را برای ورود به بازار ارز دیجیتال دعوت میکنند و بسیار تأکید دارند «چنانچه میخواهید ارزش سرمایه خود را حفظ کنید و یا خواهان رسیدن به سودهای چند ده برابری و چند صد برابری هستید حتماً وارد این بازار شوید». همین تحلیلهای ساعت به ساعت موجب شده تب ورود به این بازار مالی حتی به محافل خانوادگی هم ورود کند.
اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته این است که نبود آگاهی و رفتارهای هیجانی در بازارهای مالی ضررهای جبرانناپذیری برای کاربران به همراه خواهد داشت. آنچه در این بازار مالی همچون دیگر بازارهای مالی باید مورد توجه قرار گیرد این است که کاربر با چه میزان سرمایه، چگونه و چه زمانی وارد این بازار و چه زمانی از بازار خارج شود.
در کنار این موارد نبود نظارت توسط دولت موجب شده عملاً شاهد نبود شفافیت در این فضا باشیم. با وجود اینکه مدتهاست سیاستگذاران و دولتمردان در این رابطه بحثهای بسیاری داشته و بر ورود به این بازار تأکید کردهاند اما در نهایت نه شاهد قانونگذاری در این ارتباط هستیم و نه نظارت؛ البته اخیراً وزیر اقتصاد از تهیه دستورالعملی در جلسه هیئت عالی بانک مرکزی برای نظارت بر ارز دیجیتال خبر داده بود اما گویا هنوز هم برای عهدهدار بودن حوزه مسئولیت این کار اختلاف است؛ اینکه باید به عهده بانک مرکزی باشد یا وزارت اقتصاد یا شورای عالی فضای مجازی؟ همه این موارد افراد بیتجربه و ناآگاه را در مواجهه با کلاهبرداریها آسیبپذیر کرده است.
طبق گفته امیر تقدسی، عضو انجمن نظام صنفی رایانهای ایران «حدود 10 تا 15 میلیون کاربر فعال در حوزه رمزارز در ایران وجود دارد» که این تعداد بالای کاربر نشان از اقبال مردم به این بازار دارد و همین امر میطلبد مسئولان مسئولانهتر به این موضوع نگاه کنند.
«ناآگاهی»؛ کلیدواژه مخاطره برای ورود به بازار رمزارز
خدایار سعید وزیری، کارشناس ارزهای دیجیتال در گفتوگو با قدس ابراز کرد: با توجه به تحولات جهانی که رخ داده بازار رمزارزها روند رو به رشدی دارد و مانند هر بازار دیگری که در مسیر رشد قرار دارد، اخبار و اطلاعاتش هم در جامعه بیشتر منتشر میشود؛ همین امر سبب میشود بسیاری به این نکته بیندیشند که ارز دیجیتال بازاری است که میتوانیم به آن ورود کنیم و سود خوبی بدست آوریم.
وی با بیان اینکه عاملی که موجب ایجاد مخاطره برای مخاطبان این بازار میشود، ناآگاهی چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ تحلیل اقتصادی نسبت به ماهیت بازار است، تصریح کرد: اینکه مخاطب نداند چه زمانی چه ارزی را خریداری کند و چه زمانی آن را بفروشد و اساساً وارد چه بازاری شود و یا اینکه نداند کدام رمزارز دارای حباب است و کدام یک سود واقعی هستند، ایجاد مخاطره میکند.
سعیدوزیری اضافه کرد: در حال حاضر میمکوینهای زیادی با اسامی مختلف ایجاد شده که بعضاً رشدهای بالایی هم داشتهاند و بخش زیادی از این رشدها حباب است. به طور مثال رمزارزی که اخیراً وارد بازار شده و مورد توجه هم قرار گرفته، نوعی میمکوین است که از یک دلار به حدود 99 دلار هم رسید هر چند که پس از آن کاهش قیمت را تجربه کرد؛ همین چند برابر شدن قیمتها پس از گذشت تنها چند روز فضا را برای ورود مردم جذاب میکند.
وی خطر اصلی در این بازار مالی را همچون بسیاری از بازارهای مالی ورود ناآگاهانه و با هدف سودهای چند صد درصدی دانست و خاطرنشان کرد: چنین اتفاقی در هیچ بازار مالی رخ نمیدهد و کریپتو هم از این قضیه مستثنا نیست، اما اگر به عنوان یک بازار مالی همچون بورس، فارکس و غیره آن را بشناسیم، میتواند سودآور باشد و حفظ ارزش کند؛ هر چند که نسبت به دیگر بازارها به دلیل وجود تلهها ریسک بیشتری دارد.
سعیدوزیری در بخش دیگری از سخنان خود به رویکرد سیاستگذاران در این شرایط اشاره و خاطرنشان کرد: در این مدت بانک مرکزی بخشنامههایی را در حوزه رمزارزها ایجاد کرده است اما نکتهای که وجود دارد این است که این فضا از نظر قانونی شفاف نیست. مجلس اصلاً ورودی به این فضا نداشته و در مقابل بخشنامههای بانک مرکزی هم نقشی را که قانون میتواند داشته باشد را ندارد و نمیتواند در حوزههای مختلف اقتصادی و جرایم، قانونگذاری کند.
این کارشناس ارز دیجیتال دور شدن از این خلأ قانونی در شرایط فعلی را بسیار بااهمیت دانست و اظهار کرد: البته ایجاد شفافیت و قانونگذاری در این بازار مالی نباید به ایجاد محدودیت و یا بستن صرافیهای ارز دیجیتال ختم شود، بلکه باید اقدام به نظامدهی کنیم تا هم راه کلاهبرداری بسته شود و هم مسیر برای سیر کردن در این بازار میسر شود.
وی ادامه داد: البته چون منشأ این رمزارزها در هیچ کشوری نیست، بنابراین قانونگذاری در بازار کریپتو اساساً در مسیر محدود کردن آن نیست، بلکه قانونگذاری به این معناست که در یک چارچوب جغرافیایی باید قوانین وضع شده رعایت شوند، بنابراین موضوع قانون؛ شهروندان، شرکت ایجادکننده توکن و صرافی موجود در آن جغرافیا هستند نه ارز دیجیتالی که در سطح جهانی معامله میشود، به صورت کلی چنانچه در این حد قانونگذاری شود بسیاری از چالشها مرتفع خواهد شد.
سعیدوزیری به وجود کلاهبرداریها در این بازار اشاره کرد و گفت: یک مدل کلاهبرداری در این بازار همچون اتفاقی که در کینگمانی رخ داد، است که فردی با یک شرکت ایرانی توکنی را بدون پشتوانه ساخته و به مردم فروخته و چون پروژهای هم پشت آن وجود ندارد، این توکن ارزشی ندارد.
خبرنگار: فرزانه زراعتی