فرارو- «جوزه پلایو» (Joze Pelayo) تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه در شورای آتلانتیک
به گزارش فرارو به نقل از پایگاه اندیشکده شورای آتلانتیک، «مارکو روبیو»، سناتور باسابقه‌ی ایالات متحده، پس از چهارده سال حضور در سنا، روز دوشنبه، تنها چند ساعت پس از ادای سوگند ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، او با تأیید قاطع مجلس سنا به عنوان هفتاد و دومین وزیر امور خارجه‌ی ایالات متحده منصوب شد.
مارکو روبیو و آینده روابط آمریکا با خاورمیانه
«مارکو روبیو» وزیر اهل میامی، در ماه‌های اخیر رویکردی متمایل به انزواگرایی نسبت به نقش آمریکا در جهان اتخاذ کرده است. به عنوان نمونه، در آوریل گذشته به لایحه‌ای که کمک ۹۵ میلیارد دلاری به اسرائیل، اوکراین و تایوان اختصاص می‌داد، رأی مخالف داد. این تغییر جهت، تلاشی برای همسویی بیشتر با پیام ترامپ مبنی بر اولویت دادن به تقویت اقتصاد داخلی هست. با این حال، یکی از مشاوران پیشین او به تازگی اعلام کرده که روبیو همچنان به سیاست خارجی فعال و مشارکتی برای آمریکا اعتقاد دارد؛ ویژگی‌ای که به گفته‌ی این مشاور نقطه‌ی قوت او محسوب می‌شود. ایالات متحده نمی‌تواند در همه جا حضور داشته باشد و باید اولویت‌های خود را بر مسائل مهم امنیت ملی به‌ویژه در خاورمیانه متمرکز کند.
با در نظر گرفتن تمایلات انزواگرایانه ترامپ در سخنانش، انتخاب «مارکو روبیو» به عنوان وزیر امور خارجه و «مایکل والتز» به عنوان مشاور امنیت ملی می‌تواند به تقویت اصول سنتی جمهوری‌خواهان در حمایت از سیاست خارجی قاطع‌تر آمریکا در خاورمیانه منجر شود. به احتمال زیاد، این سیاست با رویکردی سخت‌گیرانه‌تر نسبت به ایران، تقویت روابط با کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس و اسرائیل و گسترش نفوذ و مشارکت‌های آمریکا در منطقه همراه خواهد بود. سابقه‌ی گسترده روبیو در حمایت از اسرائیل و تأکید بر دغدغه‌های امنیتی آن که یکی از محور‌های اصلی دوران فعالیت سیاسی او محسوب می‌شود، همچنین می‌تواند برای پایگاه رأی ترامپ و هواداران جمهوری‌خواه در ایالت فلوریدا جذاب باشد.
روبیو و آینده مذاکرات هسته‌ای با ایران
«مارکو روبیو» متعهد به مهار ایران است و در جلسهٔ استماع ۱۵ ژانویه، به کنگره اطمینان داد که تحت هیچ شرایطی یک ایران دارای توانمندی هسته‌ای، همراه با منابع و قابلیت‌های نظامی کافی برای حمایت مداوم از بی‌ثباتی در منطقه، قابل پذیرش نیست. چنین مواضعی احتمالاً در هر توافق آینده‌ای میان ایالات متحده و ایران لحاظ خواهد شد؛ توافقی که روبیو بدان پایبند خواهد ماند. بااین‌حال، موضع سختگیرانهٔ او در قبال ایران ممکن است با مقاومت برخی کشور‌های خلیج فارس مواجه شود. این کشور‌ها که در دوران اول ریاست‌جمهوری ترامپ دیدگاهی متفاوت داشتند، اکنون در قبال تهران لحنی مصالحه‌آمیزتر اتخاذ کرده‌اند.
با وجود این موانع، روبیو همچنان کشور‌های حاشیهٔ خلیج فارس را برای مهار ایران ضروری می‌داند. او به احتمال زیاد روابط نزدیک ترامپ با عربستان سعودی و امارات متحده عربی در دورهٔ اول ریاست‌جمهوری را گسترش خواهد داد و تلاش خواهد کرد توافقی میان اسرائیل و عربستان سعودی برقرار کند که ایجاد یک دولت فلسطینی را نیز دربرگیرد. روبیو از چنین توافقی، به‌ویژه به دلیل مزایای امنیتی آن برای عربستان سعودی حمایت می‌کند.
تعامل با قطر؛ فشار بر حماس، گسترش حضور نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه
«مارکو روبیو» متعهد به حفظ حضور نظامی قدرتمند ایالات متحده در منطقه، احتمالاً از توافق سال ۲۰۲۴ که بر گسترش پایگاه نظامی العدید در قطر تأکید دارد، پشتیبانی خواهد کرد و انتظار می‌رود دوحه را برای ادامه سرمایه‌گذاری در تقویت حضور نظامی آمریکا تحت فشار بگذارد. در حالی که ممکن است مسائلی مانند ادامه خط مشی خبری شبکه قطری الجزیره، همچنان مورد مناقشه طرفین باشد، اما تکرار اختلافات دوره اول ترامپ با قطر دور از انتظار است. اهمیت راهبردی دوحه، به‌ویژه به دلیل توانایی‌اش در ارتباط با تمام بازیگران، از جمله مخالفان ایالات متحده مانند حماس، جایگاه این کشور را تثبیت کرده است. فشار قطر بر حماس احتمالاً به یک آتش‌بس در غزه کمک کرده و برای دولتی که به دنبال توافقات منطقه‌ای است، یک دارایی محسوب می‌شود. بااین‌حال، روبیو و دولت ترامپ احتمالاً فشار‌ها را بر دوحه برای پایان دادن به میزبانی از مقامات حماس در قطر افزایش خواهند داد.
«مارکو روبیو» در جلسهٔ تأییدیه خود تأکید کرد که اکنون فرصت‌های تاریخی و بی‌سابقه‌ای در خاورمیانه پدید آمده‌اند که تا سه ماه پیش وجود نداشتند. او با اشاره به تحولات اخیر در سوریه و پیامد‌های آن بر لبنان و نیز آینده آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، اهمیت این مقطع حساس را یادآور شد.