به گزارش اقتصادآنلاین، مهرین نظری: در دهه‌های اخیر، چندین شرکت بزرگ فناوری بر اقتصاد دیجیتال جهان سلطه داشته‌اند. از گوگل و اپل گرفته تا آمازون و متا، این شرکت‌ها با ارائه خدمات متنوع، داده‌های عظیمی را کنترل کرده و سود‌های کلانی کسب کرده‌اند. اما در سال ۲۰۲۵، این سلطه ممکن است دچار اختلال شود. تغییرات در رفتار مصرف‌کنندگان، تقاضا برای حریم خصوصی بیشتر، و ظهور فناوری‌های تمرکززدا مانند بلاک‌چین، تهدیدی جدی برای مدل‌های سنتی کسب‌وکار این غول‌ها ایجاد کرده است.
تمرکززدایی؛ تهدیدی برای غول‌های فناوری
فناوری‌های غیرمتمرکز، مانند بلاک‌چین، یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌ها برای شرکت‌های بزرگ فناوری به شمار می‌آیند. این فناوری‌ها امکان تعاملات مستقیم بین کاربران را فراهم می‌کنند، بدون نیاز به واسطه‌های متمرکز. در حوزه‌هایی مانند شبکه‌های اجتماعی، ذخیره‌سازی داده‌ها و حتی سیستم‌های مالی، پلتفرم‌های غیرمتمرکز می‌توانند جایگزینی برای خدمات متمرکز شرکت‌های بزرگ باشند.
برای مثال، در سال ۲۰۲۵، پلتفرم‌های اجتماعی غیرمتمرکز مانند Mastodon و Lens Protocol که مبتنی بر بلاک‌چین فعالیت می‌کنند، توجه کاربران بیشتری را به خود جلب خواهند کرد. این پلتفرم‌ها به کاربران اجازه می‌دهند که کنترل کاملی بر داده‌های خود داشته باشند و بدون تبلیغات ناخواسته یا الگوریتم‌های محدودکننده فعالیت کنند.
افزایش تقاضا برای حریم خصوصی
حریم خصوصی یکی از دغدغه‌های اصلی مصرف‌کنندگان در دهه اخیر بوده است. پس از افشای چندین رسوایی مربوط به نقض حریم خصوصی توسط شرکت‌های بزرگ مانند متا و گوگل، کاربران به دنبال جایگزین‌هایی هستند که کنترل بیشتری بر داده‌هایشان فراهم کند.
طبق گزارش شرکت امنیت سایبری Norton، در سال ۲۰۲۴، بیش از ۶۸ درصد کاربران اعلام کردند که به دلیل نگرانی‌های مرتبط با حریم خصوصی، استفاده از خدمات دیجیتال خود را کاهش داده‌اند. انتظار می‌رود این روند در سال ۲۰۲۵ ادامه یابد، زیرا قوانین جدیدی در اروپا، آمریکا و آسیا برای حفاظت از داده‌های کاربران اجرا می‌شود.
تغییر الگو‌های سرمایه‌گذاری؛ فرصت برای تکنولوژی‌های کوچک
با توجه به تغییرات پیش‌رو، سرمایه‌گذاران نیز به دنبال فرصت‌های جدید هستند. به جای تمرکز بر شرکت‌های بزرگ فناوری، توجه به استارتاپ‌ها و تکنولوژی‌های کوچک افزایش یافته است. این استارتاپ‌ها با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و متمرکز بر نیاز‌های خاص کاربران، توانسته‌اند اعتماد بیشتری جلب کنند.
در سال ۲۰۲۵، سرمایه‌گذاری خطرپذیر در استارتاپ‌های حوزه بلاک‌چین، امنیت سایبری و فناوری‌های سبز رشد ۳۵ درصدی را تجربه خواهد کرد. این موضوع نشان‌دهنده کاهش اعتماد به شرکت‌های بزرگ و تمایل به حمایت از نوآوری‌های محلی و خاص است.
چالش‌های خاص شرکت‌های بزرگ فناوری
۱. کاهش درآمد از تبلیغات:
بخش بزرگی از درآمد غول‌های فناوری از تبلیغات دیجیتال تأمین می‌شود. اما با ظهور سیستم‌های تبلیغاتی غیرمتمرکز و افزایش استفاده از بلاک‌چین برای نظارت شفاف‌تر بر تراکنش‌ها، این مدل درآمدی ممکن است با کاهش مواجه شود.
۲. رقابت با فناوری‌های متن‌باز:
فناوری‌های متن‌باز (Open Source) که به کاربران اجازه می‌دهند نرم‌افزار‌ها را سفارشی‌سازی کنند، به رقیبی قدرتمند برای محصولات متمرکز تبدیل شده‌اند.
۳. تغییر قوانین و تنظیم‌گری‌ها:
در سال ۲۰۲۵، قوانین جدیدی در اروپا و آمریکا اجرا می‌شود که کنترل بیشتری بر روی جمع‌آوری داده‌ها، حریم خصوصی و انحصارگرایی شرکت‌های فناوری اعمال می‌کند.
مثال‌هایی از تکنولوژی‌های کوچک با تأثیر بزرگ
۱. پلتفرم‌های اجتماعی غیرمتمرکز:
پلتفرم‌هایی مانند Mastodon به کاربران اجازه می‌دهند شبکه‌های خود را ایجاد کرده و کنترل کاملی بر محتوای خود داشته باشند.
۲. کیف‌پول‌های دیجیتال محلی:
استارتاپ‌هایی که بر توسعه کیف‌پول‌های دیجیتال برای ارز‌های محلی تمرکز دارند، توانسته‌اند کاربران بیشتری را جذب کنند.
۳. ابزار‌های امنیت سایبری:
افزایش حملات سایبری باعث شده است که ابزار‌های پیشرفته امنیت سایبری، حتی از شرکت‌های کوچک، اهمیت بیشتری پیدا کنند.
آینده غول‌های فناوری؛ چگونه بقا خواهند یافت؟
برای مقابله با این چالش‌ها، شرکت‌های بزرگ باید استراتژی‌های خود را به سرعت تطبیق دهند:
سرمایه‌گذاری در فناوری‌های غیرمتمرکز: شرکت‌هایی مانند گوگل و آمازون در حال بررسی راهکار‌های بلاک‌چینی برای تطبیق با روند‌های جدید هستند.
شفافیت بیشتر در استفاده از داده‌ها: متا و اپل با اعلام سیاست‌های جدید در زمینه حریم خصوصی، تلاش می‌کنند اعتماد کاربران را بازیابی کنند.
حمایت از استارتاپ‌ها: برخی غول‌های فناوری با سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های نوآور، به دنبال حفظ نقش خود در بازار هستند.
سال ۲۰۲۵ می‌تواند نقطه عطفی در صنعت فناوری باشد. شرکت‌های بزرگ اگر نتوانند با تقاضا‌های جدید مصرف‌کنندگان و تغییرات ساختاری بازار همگام شوند، با خطر افول مواجه خواهند شد. آینده این شرکت‌ها به توانایی آنها در پذیرش تغییرات و سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های جدید بستگی دارد.