به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ همزمان با آغازبه‌کار دونالد ترامپ در آمریکا، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به ایران توصیه کرده که با ترامپ به تفاهم هسته‌ای دست پیدا کند. درعین‌حال کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نیز گفت: عاقلانه‌ترین راه، آغاز گفت‌وگوهای لغو تحریم‌هاست. بیان این اظهارات یک روز پس از بازگشت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به کاخ سفید، گمانه‌زنی‌ها درخصوص چگونگی دستیابی طرف‌های مذاکراتی به توافق با مواضع بسیار متفاوت را در چشم‌انداز قرار داده است.
دونالد ترامپ که در دور اول ریاست‌جمهوری خود با خروج یک‌جانبه از توافق هسته‌ای برجام سیاست فشار حداکثری را علیه ایران دنبال کرد، اکنون بار دیگر وارد کاخ سفید شده است. بازگشت او به قدرت، معادلات مذاکرات هسته‌ای را با چالش‌های جدیدی مواجه کرده است.
موضع‌گیری‌های کلیدی طرفین
ترامپ متمایل به یک توافق دوجانبه است، اما ایران مسیر توافق جدید را چندجانبه و در قالب برجام می‌داند. اظهارات معاون وزارت خارجه ایران مشخصا سیگنالی به ترامپ در این قالب است. اما اینکه رویکرد ترامپ به‌ویژه با احتمال بازگرداندن فشار حداکثری چه سمت‌و‌سویی پیدا کند، با ابهام مواجه است.
نقش میانجی‌ها در کاهش تنش‌ها
با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات، نقش میانجی‌ها برای تسهیل روند دیپلماسی پررنگ‌تر شده است. عمان، که پیش‌تر نیز نقش مؤثری در مذاکرات هسته‌ای ایران داشته، بار دیگر آمادگی خود را برای میانجی‌گری اعلام کرده است. همچنین گزارش‌هایی درباره ورود یک شخصیت عراقی به‌عنوان میانجی منتشر شده است. این اقدامات نشان می‌دهد که کشورهای منطقه نیز به‌خوبی از تأثیرات مخرب یک بحران جدید در منطقه غرب آسیا آگاهند.
دیدگاه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از جمله شخصیت‌هایی است که بر ضرورت دستیابی به توافق جدید تأکید دارد. او در سخنرانی‌های اخیر خود به افزایش ظرفیت غنی‌سازی ایران و انباشت اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا اشاره کرده و خواستار بازگشت موضوع هسته‌ای ایران به مسیر دیپلماسی شده است. گروسی هشدار داده است که عدم توافق می‌تواند تنش‌های بیشتری در منطقه ایجاد کند و این مسئله به نفع هیچ‌یک از طرف‌ها نخواهد بود.
چالش‌های پیش روی مذاکرات
اختلاف بر سر چارچوب مذاکرات:
ایران بر چارچوب چندجانبه و بازگشت به برجام تأکید دارد، در حالی که ترامپ خواهان توافقی کاملاً جدید و دوجانبه است.
اعتمادسازی:
تجربه خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران، فضای اعتماد میان طرفین را به‌شدت تضعیف کرده است.
چشم‌انداز آینده مذاکرات
آنچه مشخص است تمایل ترامپ به مذاکره مستقیم با ایران برای حل پرونده هسته‌ای آن هم به روش خود و در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت است. متقابلا ایران تمایل دارد دولت ترامپ به چارچوب برجام بازگردد و در قالب آن مذاکرات جدیدی برای به‌روز‌رسانی این توافق‌نامه شکل بگیرد.
سیدعباس عراقچی پیش‌تر رویکرد ایران برای مذاکره بدون تاخیر و شرافتمندانه را اعلام کرده و این به معنای تمایل تهران به حل‌وفصل پرونده هسته‌ای در یک قالب جدید است. به نظر می‌رسد اگر ترامپ تا حدی رویکرد خود را تعدیل کند و مسیر مذاکرات چندجانبه برای رسیدن به یک فرمول به‌روز‌شده را بپذیرد که زمینه‌های آن از ۹ آذر با گفت‌وگوهای ایران و اروپا کلید خورده، می‌توان گفت فضا برای توافق به‌سرعت حاصل می‌شود. این وضعیت کمترین هزینه را برای همه طرف‌ها در بر خواهد داشت.