حقیقت اخلاص آن است که در نیت انسان هیچ انگیزه ای جز انگیزه الهی حاکم نباشد. در روایات اسلامی تعبیرات لطیفی درباره حقیقت اخلاص و نشانه های مخلصین بیان شده است؛ از جمله این که: قلب و اعضای انسان مخلص تسلیم خداست. خیر خود را در اختیار مردم می‌گذارد و شرّ خود را باز می‌دارد. در قلب او غیر خدا نیست. دوست ندارد او را به خاطر اعمال الهی اش بستایند. از تمام مخلوقات چشم برداشته و متوجّه خداوند شده است.