اقتصادآنلاین، مهرین نظری: در دنیای امروز، فناوری‌های نوین به‌طور فزاینده‌ای به تمامی بخش‌های زندگی انسانی نفوذ کرده‌اند. یکی از این حوزه‌ها، صنعت خدمات مالی است که به‌واسطه‌ی ظهور فین‌تک‌ها به طور کامل دگرگون شده است. فین‌تک‌ها که شرکت‌هایی هستند که از فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات مالی بهره می‌برند، نه تنها بانک‌ها را در عرصه رقابت به چالش کشیده‌اند، بلکه توانسته‌اند تجربه جدیدی از خدمات مالی را به مشتریان ارائه دهند. اما در این میان، بانک‌های سنتی که همچنان بخش عمده‌ای از بازار را در دست دارند، باید به رقابت با این شرکت‌ها بپردازند.
فناوری‌های مالی و رشد آنها در دنیای امروز
فین‌تک‌ها به کمک تکنولوژی‌هایی نظیر بلاک‌چین، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و داده‌های بزرگ، توانسته‌اند به سرعت در حال تغییر صورت‌حساب‌های مالی، پرداخت‌ها، و حتی خدمات بیمه و وام‌دهی باشند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که تا سال ۲۰۲۵، حجم بازار فین‌تک جهانی به بیش از ۳۱۰ میلیارد دلار خواهد رسید و از این رو، رشد این بخش از خدمات مالی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در ایران نیز، گزارش‌ها حاکی از رشد فزاینده خدمات فین‌تک هستند و برخی پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که در سال‌های آینده، سهم فین‌تک‌ها از بازار مالی ایران به شدت افزایش خواهد یافت.
رقابت فین‌تک‌ها با بانک‌های سنتی
در حال حاضر، بانک‌های سنتی با فشار‌های زیادی از سوی فین‌تک‌ها مواجه شده‌اند. بسیاری از فین‌تک‌ها خدماتی همچون پرداخت‌های فوری، وام‌های خرد، مشاوره‌های مالی و سرمایه‌گذاری بدون نیاز به شعبات فیزیکی و واسطه‌های بانکی ارائه می‌دهند. این در حالی است که بانک‌های سنتی به علت ساختارهای پیچیده و فرایند‌های زمان‌بر، قادر به رقابت با سرعت و انعطاف‌پذیری فین‌تک‌ها نیستند.
طبق آمار موسسات تحقیقاتی نظیر PwC، حدود ۵۲% از مشتریان بانکی اعلام کرده‌اند که علاقه دارند از خدمات فین‌تک به جای خدمات بانکی سنتی استفاده کنند. این ارقام نشان‌دهنده‌ی علاقه روزافزون مصرف‌کنندگان به خدمات مالی دیجیتال و سریع‌تر از بانک‌های سنتی است.
چالش‌های بانکداری سنتی در مواجهه با فین‌تک‌ها
یکی از چالش‌های بزرگ بانک‌ها، کمبود انعطاف‌پذیری و کندی در ارائه خدمات است. بسیاری از بانک‌های سنتی هنوز هم از سیستم‌های قدیمی و سخت‌افزار‌های سنتی استفاده می‌کنند که باعث ایجاد مشکلاتی در ارائه خدمات آنلاین، پردازش سریع تراکنش‌ها و بهره‌برداری از داده‌ها می‌شود.
در مقابل، فین‌تک‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاک‌چین و بانکداری باز (Open Banking) توانسته‌اند این موانع را کنار بزنند و تجربه‌ای متفاوت و سریع از بانکداری آنلاین برای مشتریان خود فراهم کنند. برای مثال، شرکت‌هایی مانند Revolut و N۲۶ توانسته‌اند خدمات بانکداری و پرداخت را به راحتی از طریق گوشی‌های هوشمند ارائه دهند و بدون نیاز به شعبات فیزیکی، به سرعت در بازار‌های مختلف وارد شوند.
پیش‌بینی‌ها برای آینده خدمات مالی
آینده خدمات مالی به شدت تحت تأثیر فین‌تک‌ها قرار خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که در آینده، بانک‌ها باید به نحوی با فین‌تک‌ها همکاری کنند یا خود را به‌طور جدی به روز کنند تا بتوانند رقابت کنند. بسیاری از بانک‌ها در حال حاضر به سمت نوآوری و استفاده از فناوری‌های نوین حرکت کرده‌اند و برخی از آنها حتی استارت‌آپ‌های فین‌تک را خریداری کرده‌اند تا وارد این بازار شوند.
یکی از اقدامات نوآورانه‌ای که بانک‌های سنتی انجام داده‌اند، همکاری با شرکت‌های فین‌تک به منظور ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به مشتریان است. این همکاری‌ها به بانک‌ها این امکان را می‌دهند که از تکنولوژی‌های جدید استفاده کنند و تجربه کاربری بهتری را برای مشتریان خود فراهم کنند.
آمار و ارزیابی عملکرد فین‌تک‌ها
طبق گزارش‌ها، در سال ۲۰۲۰، صنعت فین‌تک بیش از ۳۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جذب کرده است که نشان‌دهنده پتانسیل بالای این صنعت است. در ایران نیز، طی سال‌های اخیر شاهد رشد شرکت‌های فین‌تک و گسترش بازار پرداخت‌های آنلاین بوده‌ایم. در سال ۲۰۲۱، ارزش بازار فین‌تک ایران به بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان رسید و پیش‌بینی می‌شود که این رقم در سال‌های آینده با توجه به گسترش خدمات دیجیتال و تمایل بیشتر مصرف‌کنندگان به استفاده از خدمات آنلاین، افزایش یابد.
آیا فین‌تک‌ها آینده بانکداری را می‌سازند؟
با توجه به روند رشد فین‌تک‌ها و چالش‌هایی که بانک‌های سنتی در برابر این رقابت با آنها روبه‌رو هستند، به نظر می‌رسد که صنعت خدمات مالی در حال تغییرات اساسی است. در حالی که بانک‌ها می‌توانند با استفاده از فناوری‌های نوین و همکاری با فین‌تک‌ها خود را به روز کنند، فین‌تک‌ها نیز با سرعت بیشتری خدمات متنوع‌تر و منعطف‌تری ارائه خواهند داد.
بنابراین، آینده بانکداری و خدمات مالی احتمالاً ترکیبی از فناوری‌های نوین و بانکداری سنتی خواهد بود. در این مسیر، همکاری و هم‌افزایی میان بانک‌های سنتی و فین‌تک‌ها می‌تواند به نفع هر دو طرف باشد و تجربه‌ای بهتر برای مشتریان فراهم کند.