فقط مختص شبکه اجتماعی خودمان نبود. تقریباً همه پیام‌های جعلی و دروغینی که درباره بازگشت کرونا یا چیزی مثل آن از یکی دو ماه پیش در گروه‌ها و کانال‌های مختلف دیده‌اید، با آغاز سال نو میلادی در گروه‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی آن طرف آب هم داغ شد: «ویروس جدید چینی در راه است... HMPVبه‌سرعت جهان را درمی‌نوردد... ویروس کشنده جدید از چین می‌رسد...». خلاصه اینکه شایعه‌پردازی جدید نشان داد مردم و بلکه کل جهان هنوز هم در برابر شایعه و دروغ‌پردازی، آسیب‌پذیر است.
فناوری رصدخانه‌ای
بالاخره و پس از این همه دلهره‌سازی، دیروز مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در گفت وگو با ایسنا درباره هیولای ساختگی و کرونای 2025 شفاف‌سازی کرد.
دکتر فرشید رضایی درباره «متاپنومو ویروس» و تلاش برخی کشورها برای رصد و پایش ویروس‌های تنفسی توضیحاتی داد که هم خاطرتان را بابت دروغ بودن همه این حرف و حدیث‌ها جمع می‌کند و هم با توضیح درباره خطرات ناشی از ویروس‌های مختلف به شما هشدار می‌دهد که در مجموع بدون ترس از همه‌گیری‌های جهانی و وحشتناک باید مراقب سلامتیتان باشید.
ماجرا از آنجا شروع شد که چینی‌ها چند روز مانده به شروع سال جدید میلادی درباره روش جدید رصد ویروس‌های تنفسی، آنفلوانزا، سنسیشیال ویروس و بسیاری ویروس‌ها مانند متاپنومو ویروس و... حرف زدند و گفتند این فصل سال معمولاً همه انواع ویروس‌ها افزایش پیدا کرده و به‌سرعت منتقل می‌شوند بنابراین باید رعایت بهداشت فردی، ماسک زدن و... را بکنید... بلافاصله شایعه‌سازی‌ها شروع شد که چین دوباره گرفتار شده و عن‌قریب است که ویروس جدیدشان دنیا را آلوده کند! در حالی که چینی‌ها از فناوری‌های جدید برای شناسایی سریع‌تر ویروس‌های تنفسی خبر داده و گفته بودند این فناوری‌ها می‌تواند کمک کند که در برابر همه‌گیری ها، مثل دوران کرونا غافلگیر نشویم.
دکتر رضایی درباره «متاپنومو ویروس» یا همان اچ‌ام‌پی‌وی توضیح داد که هیولا و ناشناخته نبوده و یکی از ده‌ها ویروسی است که موجب سرماخوردگی در انسان می‌شود. سرماخوردگی هم البته می‌تواند از یک آبریزش ساده بینی تا برونشیت و سرفه شدید را شامل شود. یعنی من و شمایی که با شایعه «متاپنومو ویروس» حسابی جا زده بودیم، خبر نداشتیم در طول عمرمان بارها و بارها به این ویروس دچار شده و کَکمان هم نگزیده است.
200 متهم سرماخوردگی
حالا این را هم بدانید که «آدنو ویروس‌ها»، «رینو ویروس‌ها»، «متاپنومو ویروس‌ها»، «سنسیشیال ویروس‌های تنفسی» و فامیل وابسته، همگی از علل مهم سرماخوردگی هستند که عموماً پاییز تا بهار سبب سرماخوردگی میلیون‌ها نفر می‌شوند و هیچ‌وقت برای تشخیص این ویروس‌ها از حلق و بینی نمونه‌گیری نمی‌شود.
دکتر رضایی این نکته را هم اضافه کرده است که حدود ۲۰۰ ویروس، عامل سرماخوردگی هستند. عامل سرماخوردگی هرچه باشد درمان آن سوپ، استراحت و مایعات است. بنابراین در حالت عادی توجیهی برای اینکه نظام سلامت ما هزینه کند تا ویروس سرماخوردگی را رصد کند وجود ندارد. بسیاری از ویروس‌های تنفسی تنوع ژنتیکی دارند و در طول زمان تغییر می‌کنند؛ گاهی شدیدتر و گاهی خفیف‌تر می‌شوند. البته شدت بیماری بنا بر سیستم ایمنی جمعیتی یک جامعه است؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که مثلاً پاییز سخت‌تری را در یک سال تجربه کنند یا تعداد بیماران در یک سال کمتر باشد.
اما اگر ویروس جدیدی باشد و جهش کند ماجرا فرق می‌کند. در این حالت قطعاً رصد و بررسی ویروس‌هایی که قدرت بیماری‌زایی بالایی دارند، مهم است.
متاپنومو ویروس یک ویروس جدید نیست و هلندی‌ها توانسته‌اند این ویروس را برای نخستین‌بار حدود ۲۳ سال پیش در آزمایشگاه شناسایی کنند. اگرچه شواهد نشان می‌دهد این ویروس دست‌کم بیش از نیم قرن است در میان انسان‌ها در گردش است. چند 10هزار فوت ناشی از بیماری تنفسی که در جهان رخ می‌دهد و عاملش ممکن است این ویروس باشد، بسیار کمتر از آنفلوانزا و سایر عوامل بیماری‌زای تنفسی است. مثلاً در حال حاضر 30درصد از بیمارهای تنفسی کشورمان ناشی از آنفلوانزاست. کمتر از 10درصد هم به کووید مربوط می‌شود. حال شاید سؤال این باشد که ۶۰درصد بیماران دیگر به چه ویروس‌هایی مبتلا هستند؟ نظام رصد چینی‌ها که اول مطلب گفتیم برای پاسخ به این پرسش شکل گرفته است و روند شیوع انواع علل سرماخوردگی مانند رینو ویروس‌ها، آدنو ویروس‌ها، سنسیشیال ویروس‌ها و همچنین ویروس‌ها و میکروب‌های دیگری مانند آنفلوانزا، پاراآنفلوانزا و انواع ویروس‌های دیگر را در سیستم جدید خود بررسی می‌کند تا در صورت مشاهده ویروس جدید یا تغییر مهم در ویروس‌های معمول، زودتر متوجه شوند و غافلگیر نشوند.
خلاصه اینکه...
شایعه‌سازان برای ترساندن مردم از«متاپنومو ویروس» تیپ و تریپ افشاگرانه گرفتند و در لباس یک ناجی که قرار است مردم جهان را از یک خطر جدید برهاند عمل کردند. مثل اوایل دوران کرونا که می‌گفتند مسئولان آمار و ارقام مرگ و میرها را پنهان می‌کنند، تأکید داشتند دولت‌ها واقعیت این ویروس را به مردم نمی‌گویند. امروز که مشخص شده همه‌گیری و ویروس جدیدی در کار نیست و فقط با همان سرماخوردگی قدیمی روبه‌رو هستیم این نکته را نباید فراموش کرد که در اصول سلامت و پیشگیری هیچ ویروسی را نباید دست‌کم گرفت. وقتی ویروسی مانند کرونا که در گذشته فقط موجب سرماخوردگی ساده می‌شد با چند جهش ژنتیکی توانایی بیماری‌زایی بالاتری پیدا و جهان را گرفتار کرد، چرا ویروس‌های دیگر نتوانند؟ این یعنی اگر می‌گوییم نترسید، خطر همه‌گیری، مرگ و... وجود ندارد، به این معنی نیست که بی‌خیال مراقبت‌های فردی و بهداشتی شویم یا فکر کنیم در هر سن و سال و با هر بیماری زمینه‌ای، این بیماری نمی‌تواند ما را در بستر گرفتار درمان کند. پس لطفاً در این فصل سرما و براساس گفته‌های دکتر رضایی، بازهم از حیث رعایت بهداشت برگردید به دوران کرونا، در مکان‌های شلوغ و آلوده ماسک بزنید، شستن مکرر دست‌ها را فراموش نکنید و مراقب خورد و خوراکتان هم باشید. در این صورت ما هم قول می‌دهیم «متاپنومو ویروس» نتواند به شما گزندی برساند.