سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، گفت‌وگوهای اخیر میان ایران و اروپا در ژنو را مثبت ارزیابی و تصریح کرد که دستیابی به توافق هسته‌ای به اراده طرف‌های غربی برای پرهیز از سیاسی‌کاری و برداشتن گام‌های ملموس در مسیر دیپلماسی بستگی دارد.
«میخائیل اولیانوف» که ریاست هیات روسیه در مذاکرات هسته‌ای را برعهده دارد، جلسات ژنو را گامی مقدماتی برای بازگشت به مسیر دیپلماسی توصیف کرد. وی در گفت‌وگویی که یک نسخه آن در کانال تلگرامی او منتشر شد، گفت: «تا جایی که می‌دانیم، اخیراً تماس‌های غیررسمی بین نمایندگان ایران و مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس، و همچنین نمایندگان سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برقرار شده است. این تماس‌ها ماهیت مقدماتی دارند و هنوز به‌صورت مذاکرات واقعی تبدیل نشده‌اند. با این حال، از سرگیری این گفت‌وگوها را می‌توان نشانه‌ای مثبت ارزیابی کرد.»
دیپلمات‌های ارشد ایران و اروپا هفته پیش، با هدف ادامه رایزنی‌ها به منظور رسیدن به زبان مشترک برای تنش‌زدایی و احیای مذاکرات هسته‌ای، در ژنو دیدار کردند. این سومین دیدار طرف‌ها از زمان آغازبه کار دولت چهاردهم است.
در پایان این جلسات، «کاظم غریب‌آبادی»، معاون حقوقی وزارت امور خارجه و رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایرانی، در شبکه اجتماعی ایکس گفت: «این دور از گفت‌وگوها جدی، صریح و سازنده بود و طرف‌ها درباره ایده‌هایی در دو حوزه رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای بحث و تبادل نظر کردند.» وی افزود: «توافق شد که مذاکرات از سر گرفته شود و فضای مناسبی از سوی همه طرف‌ها برای رسیدن به توافق ایجاد و حفظ شود.»
از سوی دیگر، «انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا نیز این دیدار را سازنده توصیف کرد و گفت: «در این ملاقات درباره راه‌های دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای ایران گفت‌وگو شد.»
«کریستین ترنر» مدیرکل امور سیاسی و ژئوپلیتیک وزارت امور خارجه انگلیس نیز با تأیید فضای مثبت این گفت‌وگوها، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در شرایطی دشوار، نگرانی‌ها را مطرح کردیم و بر تعهد خود به یافتن راه‌حل دیپلماتیک تأکید کردیم. توافق شد که گفت‌وگوها ادامه یابد.»
هرچند زمان دقیق دور بعدی گفت‌وگوها اعلام نشده است، اما اظهارات مطرح‌شده نشان می‌دهد که طرفین از مواضع تقابلی فاصله گرفته و به‌سوی برداشتن گام‌های عملی در مسیر دیپلماسی و رفع موانع موجود برای مذاکره و توافق حرکت می‌کنند.
ایران پیش از این در قالب هشت دور مذاکرات در وین برای احیای برجام شرکت کرد و حداکثر انعطاف‌پذیری و تعهد خود را در حفظ این توافق نشان داد. اما دولت‌های اروپایی و آمریکا، به‌جای بهره‌برداری از فرصت موجود، با یک محاسبه غلط روی اغتشاشات داخلی ایران سرمایه‌گذاری کردند و روند دیپلماسی را به بن‌بست کشاندند. در واقع آن‌ها نشان دادند که از اراده حقیقی لازم برای بازگشت طرف‌ها به برجام و انجام تعهداتی که دارند برخوردار نیستند.
«میخائیل اولیانوف» تصریح کرد که مذاکرات برجام در سال ۲۰۲۲ در شرایطی متوقف شد که گفت‌وگوها به خط پایان نزدیک شده بود. وی گفت: «تنها چند مورد برای توافق باقی مانده بود، اما کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده، آلمان، فرانسه و انگلیس، تصمیم گرفتند از تکمیل این مسیر صرف‌نظر کنند. این درحالی بود که روسیه، ایران و چین آماده نهایی کردن توافق بودند.»
به گفته وی، کشورهای غربی تا حد زیادی اسیر دستورکارهای سیاسی خود هستند. آن‌ها نه‌تنها به پیشنهادات و درخواست‌های مشروع ایران بی‌توجهی کرده‌اند، بلکه همچنان به سیاسی‌سازی مسئله ادامه می‌دهند. وی اقدامات تحریک‌آمیز این کشورها در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نمونه بارزی از این رویکرد دانست.
شجاعت ایران در دیپلماسی
جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماتیک هر فرصتی را برای تبیین مواضع، طرح دغدغه ها و پیگیری مطالبات خود استفاده کرده و نشست ژنو را نیز مجالی برای پیگیری منافع کشور و پرهیز دادن طرف های مقابل از هرگونه اشتباه محاسباتی می‌داند.
اولیانوف معتقد است که سرنوشت مذاکرات هسته‌ای به اراده سیاسی غرب گره خورده است. او گفت: «باید منتظر بود و دید که آیا دولت جدید آمریکا آماده یافتن راه‌حل سیاسی است یا نه. بدون این امر، نمی‌توان انتظار نتیجه مثبت داشت.» وی پیش‌بینی کرد که طی دو تا سه ماه آینده، شرایط برای آغاز مذاکرات روشن‌تر خواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده است که آماده دستیابی به یک توافق پایدار و تضمین‌شده است که تمامی تحریم‌های غیرقانونی را لغو کند و از باقی‌ماندن هرگونه اهرم فشار علیه ایران جلوگیری شود.
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه کشورمان گفت: «ما هرگز میز مذاکره را ترک نکرده‌ایم و برای یک گفت‌وگوی عزتمندانه آماده هستیم. اگر مذاکرات شرافتمندانه وجود داشته باشد، ما برای رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای وارد مذاکره خواهیم شد.»
وزیر امور خارجه تأکید کرد که ایران با اعضای باقی‌مانده برجام مذاکره می‌کند و مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا از طریق این کشورها انجام می‌شود. وی خاطر نشان کرد که سیاست ایران همچنان عدم مذاکره مستقیم با آمریکا در موضوع هسته‌ای است تا زمانی که به برجام بازگردند یا موضع خود را مشخص کنند./ایرنا