علیرضا مبصر؛ گروه بورس: در دنیای پرهیاهوی سرمایه گذاری، گاه سودها با خیزهای بلند شاخص کل جشن گرفته می‌شوند و گاه سقوط‌ها خاطرات تلخ زیان را بر دفتر ذهن‌ها ثبت می‌کنند. اما در این میان، صندوق‌های درآمد ثابت همچون سکانداران آرامش در دریای پرآشوب بازار سرمایه، همواره پناهگاهی برای سرمایه‌گذاران محتاط بوده‌اند. آن‌ها که به‌دنبال امنیت در برابر تلاطم‌های سهمگین‌اند، صندوق‌های کم‌ریسک را انتخاب می‌کنند تا سرمایه‌گذاری‌شان هرچند آهسته، اما پیوسته به بار بنشیند.
با این حال، داستان این صندوق‌ها در ماه‌های اخیر، روایتی تازه و متفاوت دارد؛ چرا که بخشی از دارایی آن‌ها، هم‌نوا با سهام بازار، به سودسازی بیشتر انجامیده است. رشد خیره‌کننده شاخص کل بورس، که بسیاری را به سودهای رؤیایی رساند، ارزش دارایی‌های سهامی موجود در پرتفوی این صندوق‌ها را نیز افزایش داد و بازدهی آن‌ها را فراتر از انتظارها برد. این پدیده نشان می‌دهد که حتی در آرامش ظاهری صندوق‌های درآمد ثابت، فرصتی برای بهره‌مندی از رونق بازار نهفته است.
آیا می‌توان این صندوق‌ها را به‌عنوان ابزاری هوشمند برای سرمایه‌گذاری در دوران صعود و نزول بازار به‌کار گرفت؟ چگونه می‌توان با نگاهی دقیق‌تر به ترکیب دارایی‌های آن‌ها، توازن میان سودآوری و ریسک‌پذیری را به دست آورد؟ این مقاله می‌کوشد تا با بررسی پیوند میان سودآوری این صندوق‌ها و رشد شاخص کل بورس، پنجره‌ای نو به‌سوی استراتژی‌های کم‌ریسک اما پربازده بگشاید.
صندوق های درآمد ثابت؛ ابزاری کم ریسک و پر بازده
بازار سرمایه، به‌طور ذاتی فضایی پرنوسان و همراه با فرصت های سودآوری و زیان های احتمالی است. در این میان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای مدیریت ریسک و دستیابی به بازدهی پایدار، جایگاه ویژه‌ای در میان سرمایه‌گذاران پیدا کرده‌اند. اما این صندوق‌ها چگونه عمل می‌کنند و در چه شرایطی می‌توانند به‌عنوان گزینه‌ای هوشمند برای سرمایه‌گذاری مطرح شوند؟
ساختار و ویژگی های صندوق های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت بخش عمده‌ای از دارایی خود را به ابزارهای مالی کم‌ریسک مانند اوراق بدهی دولتی، سپرده‌های بانکی و سایر اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند. این ترکیب دارایی به آن‌ها امکان می‌دهد تا بازدهی قابل‌پیش‌بینی و مطمئنی ارائه کنند. بازدهی این صندوق‌ها معمولاً کمتر از سود حاصل از سهام است، اما به‌واسطه ثبات بیشتر، از نوسانات شدید قیمتی در امان می‌مانند. به همین دلیل، این ابزارها به‌عنوان گزینه‌ای کم‌ریسک برای سرمایه‌گذارانی مناسب‌اند که به‌دنبال حفظ ارزش دارایی و بازدهی معقول هستند.
مخاطبان اصلی صندوق‌های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت به‌طور خاص برای سرمایه‌گذارانی طراحی شده‌اند که سطح ریسک‌پذیری پایینی دارند. این صندوق‌ها انتخابی ایده‌آل برای بازنشستگان، خانوارهای در حال پس‌انداز برای اهداف میان‌مدت، و سرمایه‌گذاران محافظه‌کار به‌شمار می‌آیند. همچنین، حتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که به دنبال تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌های خود و کاهش ریسک کلی هستند، از این صندوق‌ها بهره می‌برند.
یکی از پرسش‌های رایج این است که آیا صندوق‌های درآمد ثابت در دوران رونق بازار سهام نیز جذابیت دارند، پاسخ به این پرسش، به ترکیب دارایی‌های صندوق بستگی دارد.
بسیاری از صندوق‌های درآمد ثابت در سال‌های اخیر، درصدی از پرتفوی خود را به سهام اختصاص داده‌اند. این تغییر راهبردی باعث شده است که در دوره‌های صعودی بازار، سودآوری آن‌ها افزایش یابد. به‌عبارت‌دیگر، رشد شاخص کل بورس به افزایش بازدهی بخشی از دارایی‌های سهامی این صندوق‌ها منجر شده و سود نهایی را تقویت کرده است.
در مقابل، در دوره‌های رکود، صندوق‌های درآمد ثابت با کاهش سهم سهام و تمرکز بیشتر بر اوراق بدهی، همچنان مأمنی برای سرمایه‌گذاران محتاط باقی می‌مانند. این انعطاف‌پذیری استراتژیک به آن‌ها امکان می‌دهد تا در هر دو وضعیت صعودی و نزولی بازار، گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری کم‌ریسک باقی بمانند.
آمار کلی صندوق های درآمد ثابت به نقل از فیپیران منتهی به ۲۴ دی ماه ۱۴۰۳
چگونه صندوق های درآمد ثابت در دوره های صعودی بورس می‌درخشند؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت یکی از محبوب‌ترین ابزارهای مالی برای مدیریت ریسک و دستیابی به بازدهی پایدار در بازارهای مالی به‌شمار می‌روند. این صندوق‌ها به‌طور عمده از دارایی‌های کم‌ریسک مانند گواهی سپرده‌های بانکی و اوراق بدهی دولتی تشکیل شده‌اند، اما نکته‌ای که در سال‌های اخیر به اهمیت آن افزوده شده است، حضور بخشی از سرمایه‌گذاری آن‌ها در سهام است. این رویکرد ترکیبی، فرصتی منحصربه‌فرد برای سودآوری بیشتر فراهم می‌آورد که می‌تواند در دوره‌های مختلف اقتصادی عملکردی دوگانه و هوشمندانه به نمایش بگذارد.
سودآوری پایدار با مزیت بهره گیری از رونق بازار
برخی از صندوق‌های درآمد ثابت برای مدیریت بهتر ریسک، درصدی از دارایی‌های خود را به سهام اختصاص می‌دهند. این تصمیم راهبردی به آن‌ها اجازه می‌دهد که در دوران رونق بازار سهام از رشد قیمت‌ها منتفع شوند. هنگامی که شاخص‌های بورس اوج می‌گیرند و ارزش سهام افزایش می‌یابد، بازدهی این صندوق‌ها نیز فراتر از سود ثابت اوراق بدهی و سپرده‌های بانکی می‌رود. در واقع، بخشی از این رشد، مستقیماً از افزایش ارزش دارایی‌های سهامی در پرتفوی صندوق‌ها ناشی می‌شود، که به تقویت سودآوری و ارائه بازدهی فراتر از انتظارات معمول منجر می‌گردد.
در دوره های رکودی صندوق های درآمد ثابت همانند سپری در برابر سقوط های سنگین در بازار سهام عمل میکند برای مثال سرمایه گذاری در صندوق های درآمد ثابت در سال های اخیر محبوبیت بسیاری به علت ریزش های سریالی بازار بورس پیدا کرده بود.
حفاظت از سرمایه در دوران رکود
از سوی دیگر، در شرایط نزولی و رکودی بازار، سهم غالب دارایی‌های کم‌ریسک این صندوق‌ها همچنان به‌عنوان یک سپر حفاظتی عمل میکند. اوراق بدهی و سپرده‌های بانکی که بازدهی تضمین‌شده و مشخص دارند، از زیان‌های ناگهانی جلوگیری کرده و ثبات سرمایه‌گذاری را تضمین می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که صندوق‌های درآمد ثابت حتی در دوره‌هایی که بازار سهام در حال افت است، گزینه‌ای ایمن و کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاران باقی بمانند.
آمار ترکیب دارایی های صندوق درآمد ثابت کارا؛ دارایی های پر ریسک این صندوق ۸.۸۵ درصد است که نشان از توجه ویژه این صندوق به بازار سهام و صندوق های سرمایه گذاری فعال در بازار بورس است
سرمایه گذاری در صندوق های درآمد ثابت؛ فرصت معاملاتی دو سر برد
به‌دلیل ترکیب هوشمندانه ای از ابزارهای مالی، صندوق های درآمد ثابت در هر دو شرایط رونق و رکود عملکردی رضایت‌بخش دارند. در زمان‌های رشد بازار سهام، حضور سهام در پرتفوی آن‌ها امکان افزایش سود را فراهم می‌آورد، در حالی که در شرایط رکود، سهم بالای اوراق با درآمد ثابت از زیان جلوگیری میکند. این ویژگی صندوق‌های درآمد ثابت را به گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی تبدیل میکند که به دنبال تعادلی هوشمندانه میان سودآوری و مدیریت ریسک هستند. در واقع، این صندوق‌ها را می‌توان معامله‌ای دوسر برد دانست که در هر شرایطی فرصتی برای بهره مندی از بازدهی پایدار یا حتی فراتر از آن فراهم می‌آورند.
سخن آخر
در پایان، صندوق‌های درآمد ثابت به عنوان یکی از ابزارهای مهم سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی ایران، در شرایط مختلف اقتصادی و نوسان‌های بازار، جایگاه ویژه‌ای دارند. بررسی تأثیر سهم سهامی موجود در پرتفوی این صندوق‌ها بر سودآوری آن‌ها در دوره‌های رشد بازار سهام نشان می‌دهد که این صندوق‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر از فرصت‌های رشد بازار بهره‌برداری کنند، در حالی‌که در شرایط رکود یا نزولی بازار، پایداری و حفظ سرمایه را تضمین می‌کنند.
استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باید با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، ریسک‌های بازار، و اهداف بلندمدت سرمایه‌گذار به‌دقت طراحی شوند. در دوره‌های صعودی بازار، تخصیص بیشتر به سهام می‌تواند منجر به بازدهی بالاتر شود، اما در دوره‌های نزولی، رویکردی محافظه‌کارانه‌تر با تمرکز بر اوراق با درآمد ثابت، می‌تواند از سرمایه‌گذار در برابر نوسانات شدید محافظت کند. بنابراین، صندوق‌های درآمد ثابت، با مدیریت اصولی، نه‌تنها ابزاری برای حفظ و افزایش سرمایه در برابر نوسانات بازار هستند، بلکه می‌توانند در راستای استراتژی‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری نیز نقش کلیدی ایفا کنند.