مصطفی رحماندوست شاعر کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت امروز شعر کودک و نوجوان گفت: شعر کودک و نوجوان امروز مسائل و مشکلات زیادی دارد. البته اولین چیزی که به نظر فعالان این حوزه میرسد فراوانی کتابهای بازاری است، ولی فکر میکنم مسائل مهمترین در این میان وجود داشته باشد. من هم زمانی با کتابهای بازاری در حوزه کودک و نوجوان مخالف بودم ولی امروز میگویم همه مخاطبان شعر کودک و نوجوان که فرهیخته نیستند؛ خانوادههایی که کتابهای بازاری دوست دارند هم باید باشند. به همین خاطر خیلی با کتابهای بازاری مخالفت نمیکنم، اما میگویم باید برای بالا رفتن سطح فرهنگی خانوادهها و انتخاب بهتر کتاب، برنامهریزی داشته باشیم.
وی، گرانی کتاب را مهمترین مسأله در حوزه کتاب کودک و نوجوان دانست و افزود: با این گرانیها وسع خانوادهها به کتاب خریدن نمیرسد. در این اوضاع سیاسی اجتماعی هم نمیشود بگوییم به کتاب یارانه بدهید. تازه این کار هم یک زمانی انجام شده و به نتیجه نرسیده است.
بهترین راه برای ترویج کتاب، گسترش کتابخانهها است
این شاعر کودک و نوجوان در ادامه گفت: بهترین راه برای ترویج کتاب شعر کودک و نوجوان، گسترش کتابخانهها است. کتابخانهها یک مقدارش دولتی است که هستند و کارشان را میکنند. ما باید کارهای دیگری بکنیم. مثلا لازم نیست حتما یک کتابخانه خیلی مفصلی افتتاح کنیم. در یک آپارتمانی که چهارده پانزده واحد هم هستند، میتوانیم یک میز کتاب کودک بگذاریم. مردم کتاب را بردارند، بخوانند و بیاورند. اگر بردند هم بردند؛ ده تا کتاب دیگر جای آن میگذاریم. من در دنیا دیدهام کتابخانههایی را که اصلا کتابدار ندارند. از آنها پرسیدم کتابها را نمیبرند؟ گفتند چرا، زمانی کتاب را میبردند و برنمی گرداندند، ولی حالا برمیگردانند. به نظر من هم شعر و هم قصه، خوب و بدش، اگر خوانده شود مهم است؛ اگر کتاب منتشر شود ولی کسی نخواند به چه دردی میخورد؟ مشکل ما علاقهمند نبودن به مطالعه است. اگر میخواهیم بچهها و خانوادهها به کتاب علاقهمند شوند، بهترین کار این است که کتاب را در دسترس آنها قرار بدهیم. چون کتاب خیلی گران است و با این وضعیت کسی سمت کتاب نمیرود.
نقش خانوادهها در ترویج کتاب شعر کودک و نوجوان
رحماندوست با اشاره به گرانی کتاب، اوضاع زندگی نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان را نامناسب توصیف کرد و گفت: یک زمانی تیراژ کتابهای من در چاپ اول ۵۰ هزار و ۶۰ هزار نسخه بود، اما امروز این تیراژ سقوط کرده است. زمانی که جمعیت کشور ما ۳۰ میلیون نفر بود، کتاب من چند میلیون تیراژ داشت. امروز چنین چاپهایی برای شعر کودک و نوجوان، رویا است. اگر میخواهیم شعر کودک و نوجوان خوانده شود، باید برایش فکر کنیم. چون با این وضعیت برای شاعران و نویسندگان کودک و نوجوان هم زندگی و کار سخت است. امروز نویسنده و شاعر کودک و نوجوان امکان زندگی کردن بر مبنای تألیف را ندارند. مشکل کتاب شعر این است که باید در دسترس بچهها باشد. مدرسهها آنقدر برنامههای درسی و غیردرسی و… دارند که وقت نمیکنند به ترویج کتابخوانی فکر کنند؛ پس خانوادهها خودشان باید این خلأ را پر کنند. وقتی دور هم جمع میشوند، چهار تا عمه و خاله و دایی، این وظیفه را به عهده بگیرند. مثلا میتوانند یک ساک کتاب داشته باشند و وقتی مهمانی میروند با خودشان ببرند. برای ترویج کتاب کودک و نوجوان باید چنین فکرهایی بشود.
وی درباره آخرین کتابش در حوزه شعر کودک و نوجوان گفت: من به تازگی روی کتاب «درخت بخشنده» شل سیلورستاین کار کردم و آن را به شعر درآوردم، چون حس میکردم این کتاب شعر است. این کتاب یک ویرایش نهایی لازم دارد که اگر آن را انجام بدهم، برای چاپ آماده میشود.