آمارهای تولید و سرانه مصرف منطبق با واقعیت نیست
نشست خبری انجمن واردکنندگان برنج ایران با محوریت بررسی ناترازی و التهابات بازار برنج، با حضور نمایندگان رسانه‌های گروهی برگزار شد. در این نشست، مجیدرضا منصورخاکی، معاون و سخنگوی انجمن واردکنندگان برنج ایران، و احمد جابریان، مدیرعامل شرکت کشت و صنعت کوروش، به بررسی عوامل موثر بر نوسانات بازار برنج داخلی و وارداتی پرداختند و پاسخگوی سوالات خبرنگاران بودند.
خاکی: برنامه‌ریزی بر اساس اطلاعات نادرست، عامل اصلی التهابات بازار
در آغاز نشست، خاکی ضمن خوش‌آمدگویی و تقدیر از حضور خبرنگاران، اظهار داشت: یکی از دلایل اصلی التهابات بازار برنج و افزایش قیمت‌ها، اتکا به آمار و اطلاعات نادرستی است که مبنای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی سیاست‌گذاران قرار می‌گیرد. وی تاکید کرد که بی‌دقتی در برنامه‌ریزی و فقدان اطلاعات صحیح درباره تولید و مصرف، به تشدید مشکلات بازار دامن زده است.
جابریان: بازار برنج نیازمند توجه راهبردی است
در ادامه، احمد جابریان با اشاره به بحران‌های مکرر در حوزه برنج گفت: برنج، به عنوان دومین کالای اساسی کشور، جایگاه ویژه‌ای در سفره خانوار ایرانی دارد. انجمن و اعضای آن همواره تلاش کرده‌اند این کالای اساسی را تامین کنند، اما عدم توجه کافی به برنامه‌ریزی راهبردی، نوسانات و بحران‌های متعددی را در این حوزه ایجاد کرده است.
او بر ضرورت اتخاذ رویکردهای جامع و متوازن تاکید کرد و گفت: برای مدیریت شرایط، باید واقعیت‌های اقتصادی و نیازهای بازار را در نظر گرفت. ما در اقلیم خشکی زندگی می‌کنیم و به دلیل محدودیت‌های منابع، خودکفایی در تولید برنج امکان‌پذیر نیست.
نقد سیاست‌های حمایتی
جابریان در بخش دیگری از سخنان خود به ضعف سیاست‌های حمایتی از کشاورزان اشاره کرد و گفت: کشاورزان اغلب محصول خود را پیش یا بلافاصله پس از برداشت به فروش می‌رسانند و از افزایش قیمت‌ها نفعی نمی‌برند. این شرایط به واسطه‌ها و دلالان سود می‌رساند، در حالی که مصرف‌کننده توان خرید خود را از دست می‌دهد.
وی همچنین بر لزوم توجه به توان اقتصادی مردم تاکید کرد و گفت: بخش قابل‌توجهی از جامعه توان خرید برنج ایرانی را ندارند و در مناطق جنوبی کشور، برنج وارداتی بخش غالبی از ذائقه مصرفی مردم است. حمایت از برنج ایرانی ضروری است، اما نباید هزینه این حمایت بر دوش مصرف‌کننده گذاشته شود.
فقدان آمار دقیق، عامل بحران‌های مکرر
خاکی در ادامه، با ارائه آمار واردات برنج در سال جاری گفت: از ابتدای سال تاکنون 660 هزار تن برنج سفید وارد شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 26 درصد کاهش داشته است. با این حال، نبود آمار دقیق درباره میزان تولید و مصرف، باعث ناترازی در بازار شده است. اگر آمار تولید 2.7 میلیون تن صحت دارد و واردات نیز انجام شده، چرا بازار با کمبود و التهاب قیمت مواجه است؟
وی افزود: مشکل اصلی این است که علاوه بر آمار اعلامی تولید، سرانه مصرف واقعی با آمار رسمی اختلاف دارد. این ناهماهنگی‌ها باعث افزایش قیمت و کاهش دسترسی اقشار کم‌درآمد به برنج شده است. بنابراین ضروری است مطالعه و بررسی دقیق تری از میزان نیاز واقعی کشور به هر دو کالای برنج ایرانی و برنج وارداتی به صورت جداگانه انجام شود و برنامه‌ریزی اصولی تامین بر این اساس صورت پذیرد؛ چراکه سفره مصرف این دو کالا اساساً منفک از یکدیگر است.
انتقاد از اعمال ممنوعیت 4 ماهه واردات
خاکی با اشاره به فرآیند سیستمی ثبت سفارشات برنج گفت: با توجه به اینکه واردات برنج سهمیه بندی شده و حجم آن در اختیار کامل وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد، اعمال ممنوعیت فصلی عملاً کارکرد خود را از دست داده و ضمن سلب امکان صرفه جویی ارزی در زمان قیمت های جهانی مناسب، باعث اثرگذاری نامطلوب بر بازار حین و حتی بعد از دوره ممنوعیت می شود.
ضرورت نظارت بر حلقه‌های توزیع
معاون انجمن واردکنندگان برنج ایران درباره امکان تخلف در عرضه برنج خارجی گفت: فرآیند واردات برنج کاملا شفاف و قابل ردیابی است و واردکنندگان کالای خود را به محض فروش، در سامانه جامع تجارت ثبت می‌کنند. با این حال، نظارت بر حلقه‌های پسین مانند عمده‌فروشی و خرده‌فروشی خارج از اختیار واردکنندگان است و در این بخش‌ها ممکن است تخلفاتی رخ دهد.
خاکی در پایان تاکید کرد: با توجه به نزدیکی ماه مبارک رمضان و عید نوروز نیاز به تامین فوری برنج در بازار احساس می‌شود. امیدواریم تصمیماتی منطقی و مبتنی بر واقعیت‌های بازار اتخاذ شود تا از وقوع بحران‌های بیشتر جلوگیری شود.
∎