به گزارش اقتصادنیوز، وبگاه The Cradle با انتشار گزارشی نوشت، روابط پاکستان با ایالات متحده که زمانی متحد اصلی در جنگ سرد و شریک خط مقدم در طول جنگ جهانی علیه تروریسم بود، به شدت کم رنگ شده است. آخرین ضربه در حالی وارد می‌شود که واشنگتن تحریم‌های جدیدی را علیه اسلام آباد اعمال می‌کند و اسلام آباد را به توسعه قابلیت‌های موشک بالستیک متهم می‌کند و مدعی است که این گزاره تهدیدی بالقوه برای امنیت ایالات متحده است.

جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی ایالات متحده 19 دسامبر در یک اندیشکده در واشنگتن در مورد "ظرفیت اسلام آباد برای حمله به اهدافی فراتر از جنوب آسیا، حتی در ایالات متحده" هشدار داد و پاکستان را یک تهدید جدی خواند.

این عبارات همزمانی داشت با تحریم‌های اعمالی وزارت دفاع آمریکا بر آژانس دفاع دولتی پاکستان و سه سازمان تجاری که در توسعه موشک‌های بالستیک دور برد نقش داشتند. فاینر همچنین اولین چهره آمریکایی بود که پاکستان را با روسیه، کره شمالی و چین مقایسه کرد - کشورهای هسته‌ای که خصم ایالات متحده هستند.-

گل به خودی!

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه، در یک فرمان اجرایی که در 18 دسامبر صادر شد، اعلام کرد که ایالات متحده «تکثیرکنندگان سلاح‌های کشتار جمعی و وسایل انتقال آن‌ها را هدف قرار داده است». به طور خاص، تحریم‌ها علیه مجتمع توسعه ملی پاکستان (NDC) - یک سازمان کلیدی دفاعی و هوافضا - و سه شرکت مستقر در کراچی اعمال شد.

دارایی‌های آن‌ها در ایالات متحده، در صورت وجود، اکنون مسدود شده و آن‌ها از انجام تجارت در حوزه قضایی ایالات متحده منع شده‌اند. عبدالله خان، مدیر عامل مؤسسه مطالعات درگیری و امنیتی پاکستان (PICSS) در اسلام آباد، با انتقاد از این اقدام، به The Cradle گفت: تحریم‌های مستقیم علیه یک نهاد دولتی بی‌اعتمادی بین ایالات متحده و پاکستان را بیشتر کرده است. کنش ایالات متحده نه تنها تلاش‌های پاکستان برای حفظ تعادل ظریف بین دو قدرت (یعنی چین و ایالات متحده) را مختل می‌کند، بلکه پاکستان را بیشتر به اردوگاه چین نزدیک خواهد کرد.

این تحلیلگر در ادامه خاطرنشان کرد: در حالی که روابط پاکستان و ایالات متحده از لحاظ تاریخی به دلیل اصطکاک‌ها و محدودیت‌ها تیره شده است. در دو سال گذشته شاهد بهبود قابل توجهی در تعاملات طرفین بودیم که با وجود تفاوت‌های جزئی، خوش بینی را برای یک مسیر مثبت تقویت کرد. با این حال، اعمال تحریم‌ها علیه یک نهاد دولتی، شکاف بین دو کشور را عمیق‌تر کرده است.

21 دسامبر، وزارت خارجه پاکستان تصمیم ایالات متحده را "تأسف بار و مغرضانه" خواند و اسلام‌آباد اظهارات فاینر را رد کرد و تحریم‌ها را بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای برهم زدن ثبات منطقه دانست. به گفته مقام‌های رسمی پاکستان، توان دفاعی این کشور ریشه در حفظ حاکمیت و حفظ صلح در جنوب آسیا دارد.

این وزارتخانه هشدار داد که «آخرین قسط تحریم‌ها با هدف تشدید عدم تقارن‌های نظامی، صلح و امنیت را به چالش می‌کشد.» این عبارات اشاره پنهانی به هند داشت؛ رقیب هسته‌ای اسلام آباد. واقعیت تلخ در باب اسلام آباد، افشای استانداردهای دوگانه‌ای است که ایالات متحده در مورد برنامه‌های موشکی هند و پاکستان اعمال می‌کند.

در حالی که هند در توسعه موشکی پیشروی کرده و پاکستان را پشت سر گذاشته است، واشنگتن تا حد زیادی چشم خود را بر پیشرفت‌های دهلی نو بسته است. در همین راستا، یک تحلیلگر دفاعی پاکستانی که خواست نامش فاش نشود، به The Cradle گفت: فن آوری موسوم به MIRV (MIRV) در موشک هندی، یک گام بزرگ رو به جلو در فناوری موشک‌های بالستیک است و می‌تواند چندین کلاهک هسته‌ای حمل کند.

به گفته او، برد و نوآوری موشک‌های بالستیک هند، ازتوانایی موشکی پاکستان پیشی گرفته است. علاوه بر این، موشک‌های هندی دارای برد گسترده‌ای هستند که آن‌ها را قادر می‌سازد مناطق وسیعی از جمله اروپا، آفریقا و بخش‌هایی از ایالات متحده را هدف قرار دهند.

اسلام آباد بی‌دفاع می‌شود!

این تحلیلگر در ادامه خاطر نشان کرد: توسعه سیستم دفاع موشکی دو لایه هند موجب شده تا این بازیگر رویکرد جامع‌تری در ارتباط با فناوری دفاع موشکی در مقایسه با پاکستان داشته باشد. او می‌گوید: سیستم دفاع موشکی دو لایه آخرین فناوری دفاعی در برابر موشک‌های بالستیک بود.

به گفته این تحلیلگر، این سامانه پدافندی با استفاده از مکانیسم‌های رهگیری در ارتفاع بالا و ارتفاع پایین، موشک را قبل از رسیدن به هدف خود منهدم می‌کند. ریتو شارما، کارشناس مسائل دفاعی هند، ویژگی‌های موشک هندی آگنی-وی را توضیح می‌دهد و می‌گوید که این موشک به طور قابل توجهی موقعیت بازدارندگی دهلی نو را در برابر چین و پاکستان تقویت کرده است.

چین دارای فناوری موشکی پیشرفته‌ای مانند دانگ فنگ-41 است که به آن امکان می‌دهد هر منطقه‌ای را در برد 12 هزار تا 15 هزار کیلومتر هدف قرار دهد. سامانه موشکی Agni-V از نظر استراتژیک شمالی‌ترین منطقه چین را در خط دید مستقیم هند قرار داده و قابلیت پرتاب آن استقرار سریع‌تر را تسهیل می‌کند.

پاکستان در واکنش به تحریم‌های ایالات متحده، از فناوری موشک‌های بالستیک خود  -تحت عنوان اقدام متقابل برای گسترش قابلیت‌های موشکی هند در جنوب آسیا - دفاع کرد. با این حال، ایالات متحده پاکستان را صرفاً از طریق منشور تعریف شده رقابت خود با هند درک می‌کند.

در عوض، واشنگتن همکاری نظامی فزآینده اسلام آباد با پکن را نگران کننده‌تر می‌داند. این مشارکت در حال تحول، سوء ظن ایالات متحده را در مورد نیات پاکستان، به ویژه در رابطه با روابط دفاعی این کشور با چین، تقویت کرده است.

اظهارات فاینر نشان دهنده نگرانی دولت بایدن از «برنامه موشک بالستیک پاکستان با کمک چین» است، که واشنگتن ادعا می‌کند تهدیدی مستقیم برای امنیت داخلی ایالات متحده است. اما دکتر عبدالروف اقبال، محقق ارشد پژوهشی در موسسه مطالعات، تحقیقات و تحلیل استراتژیک (ISSRA) در دانشگاه دفاع ملی اسلام‌آباد (NDU)، براین باور است که تمرکز نظامی پاکستان بر روی مرزهای خود است؛ نه بر روی اقیانوس اطلس.

به گفته این تحلیلگر، «استراتژی دفاعی پاکستان با هدف رویارویی با تهدیدها طراحی شده است و در درجه اول بر مقابله با چالش‌های هند متمرکز است. نوسازی سریع ارتش هند، دستیابی به قابلیت‌های پیشرفته و دوربرد را برای پاکستان ضروری کرده است، اما نباید به عنوان تهدیدی برای ایالات متحده تعبیر شود».

پس لرزه‌های رقابت چین و آمریکا

دکتر غلام علی، معاون مرکز تحقیقات هنگ کنگ برای مطالعات آسیایی (RCAS)، دیدگاه دیگری را ارائه می‌دهد و در این باره معتقد است: چین و پاکستان قبلاً ادعاهای دولت بایدن را رد کرده‌اند. به گفته او، چین و پاکستان در توسعه تسلیحات استراتژیک از اواخر دهه 1970 تا اوایل دهه 1990 به میزان محدودی همکاری کردند.

به باور او، زمانی که چین برای پیوستن به رژیم‌های منع اشاعه خیز برداشت، همکاری‌اش با پاکستان به طور فزاینده‌ای در چارچوب معیارهای تعیین‌شده توسط هنجارهای بین‌المللی تعریف شد. زیرا چین به تدریج می‌خواست خود را به عنوان یک قدرت در حال ظهور پایبند به میثاق‌های بین‌المللی مورد اشاعه نشان دهد.

از منظر علی، این تصور که پاکستان با چین، روسیه و کره شمالی هم صدا شده، احتمالاً از رقابت گسترده‌تر آمریکا و چین ناشی می‌شود. این اولین باری نیست که ایالات متحده چین و پاکستان را به اتهام همکاری‌های موشکی هدف قرار می‌دهد.

در اکتبر 2023، واشنگتن سه شرکت چینی و یک شرکت پاکستانی را به اتهام تامین فناوری موشکی تحریم کرد. به طور مشابه، در سپتامبر، وزارت امور خارجه یک موسسه تحقیقاتی چینی و چندین شرکت را به اتهام دست داشتن در سامانه‌های برد بلند شاهین-3 و آبابیل پاکستان تحریم کرد.

دکتر اقبال براین باور است که اقدام آمریکا علیه پاکستان نوعی اجبار برای جلوگیری از تقویت مشارکت استراتژیک پاکستان با چین است.

به باور این تحلیلگر دولت آینده ترامپ ممکن است از این محدودیت‌ها به عنوان یک ابزار چانه‌زنی برای گرفتن امتیاز از اسلام آباد استفاده کند. به گفته اقبال، موجودی دفاعی پاکستان موجب شده این کشور به سمت چین متمایل شود؛ گزاره‌ای که نشان دهنده عمق روابط دوجانبه بلندمدت آن‌ها و اعتماد انباشته شده در این مسیر است.

در هر صورت، امروز در اسلام آباد، بسیاری ممکن است تحریم‌های اخیر ایالات متحده را به عنوان محصول جانبی نفوذ فزاینده هند در واشنگتن با هدف تضعیف مسیر استراتژیک پاکستان و مشارکت‌های منطقه‌ای‌اش تفسیر کنند.

از آنجایی که پاکستان با پیامدهای این تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، با یک تصمیم اساسی مواجه است؛ تسلیم شدن در برابر فشارهای خارجی و محدود کردن برنامه موشک‌های بالستیک خود، یا حفظ اولویت‌های استراتژیک و ایستادگی در موضع خود.

در همین حال، گفتمان عمومی در رسانه‌های اجتماعی به سمت استراتژی‌های جایگزین تغییر کرده است و بسیاری در اسلام‌آباد برای اولویت‌بندی پروژه متوقف‌شده خط لوله گاز ایران-پاکستان، حتی اگر به معنای سرپیچی از محدودیت‌های تحمیلی آمریکا در برخورد با ایران باشد، حمایت می‌کنند.