به گزارش سلامت نیوز به نقل از "آرمان ملی"، کیفیت هوای پایتخت بر روی هرعددی هم که قرارگرفته باشد، باز آن دسته از افرادی که نه محصل هستند و نه در ادارات دولتی و بانک‌ها اشتغال دارند، مجبور به حضور در محل کار خود و تردد در سطح شهر، جایی میان دود و آلودگی ممتد هستند.
امیرمحمد شهسوارانی، روانشناس و جامعه شناس، درباره تبعات آلودگی هوا بر جسم و جان افراد گفت: یکی از مسائلی که بسیاری از مواقع دیده نمی‌شود، تاثیر آلودگی هوا بر سیستم‌های مغزی، هیجانی و رفتاری است. به این معنا که رفتارها و احساسات و تفکر انسان، تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اولین مساله این است که در زمانی که هوا آلوده است، به‌خاطر افزایش گازهای سمی، ترکیبات نیتروژنی و ترکیباتی مثل مونوکسیدکربن، اکسیژن کمتری جذب می‌شود. مونوکسیدکربن در رقابت جذب که یک فرایند شیمیایی در سلول‌های درون بدن انسان است، چیزی حدود 100بار بیشتر از اکسیژن جذب می‌شود. به این معنا که اگر ما یک مولکول اکسیژن داشته باشیم و یک مولکول مونوکسیدکربن، قطع یقین آن مولکول مونوکسیدکربن جذب می‌شود. این فرایند تا جایی است که ما اگر 100مولکول اکسیژن داشته باشیم و یک مولکول مونوکسید کربن، احتمال جذبشان 50 50 است. درصورتی ما می‌توانیم مطمئن باشیم که اکسیژن جذب سلول‌ها می‌شود، که بشود 101 مولکول اکسیژن در برابر یک مولکول مونوکسیدکربن.
کاهش جذب اکسیژن؛ افزایش خشم و اضطراب
این جامعه‌شناس با اشاره به کاهش اکسیژن در زمان آلودگی هوا افزود: پس اولین مساله این است که در هنگام آلودگی هوا میزان جذب اکسیژن کاهش می‌یابد. نتیجه این مساله این است که دچار حالت‌هایی مانند هایپوکسی می‌شویم. حالت‌های هایپوکسی یا کاهش اکسیژن، منجر به افزایش خشم، کاهش توان تصمیم گیری، افزایش هیجانات منفی (مانند حالت‌های اضطراب و ناامیدی و افسردگی در افراد) در عین حال، افراد کندی روانی حرکتی پیدا می‌کنند، یعنی واکنش‌هایشان کم می‌شود. اگر بخواهیم در سطح اجتماعی ببینیم، طرف متوجه نمی‌شود که تعداد زمین خوردن و لیز خوردنش بیشتر می‌شود. مثلا طرف نمی‌تواند خودش را خوب کنترل کند و ناگهان ممکن است در خیابان با خودرویی برخورد کند. مثلا نمی‌تواند رفلکس به موقع نشان دهد. طرف راننده است اما به موقع نمی‌تواند پایش را روی ترمز فشار دهد. ممکن است به خودرویی دیگر یا با عابری تصادف کند. افراد زودتر از کوره در می‌روند و عصبانیتشان خیلی بیشتر است. در ادارات و سازمان‌ها، روابط مردم با یکدیگر، یعنی چه ارباب رجوع و چه کارمند، روابط خصمانه می‌شود. مدیر با زیردستان، زیردستان با بالادستی‌ها، روابط خصمانه و پرخاشگرانه‌ای خواهند داشت. اینها فقط در سطوح هیجانی است. درک‌ها پایین می‌آید. مفاهمه کم می‌شود. افراد چون میزان خشمشان بالامی رود، نسبت به هم قسی‌القلب می‌شوند. یعنی بی‌رحم می‌شوند.
این روانشناس با بیان اینکه افزایش آلودگی در رابطه میان زوج‌ها و افزایش بحث و جدل در ادامه گفت: تاثیر آلودگی هوا در خانواده و میان زوج‌ها نیز مشهود است که منجر به تلخکامی‌های زیاد و کاهش سطح تحمل همسران نسبت به هم می‌شود. دعواهای خانوادگی زناشویی، در ساده‌ترین قصه این است که با هم دائما جدال دارند. دقیق‌تر بگویم، آلودگی هوا منجر به کاهش باروری و زایایی در سطح زیستی و سطح روانی می‌شود. باتوجه به اینکه ما یکی از سیاست‌های مهم کشورمان بحث جوانسازی جمعیت و افزایش جمعیت جوان است، با دقیقا با بحث آلودگی هوا، کمر به قتل این سیاست بستیم. به این صورت که زمانی که آلودگی هوا افزایش می‌یابد، میزان باروری در تخمک‌ها و اسپرم‌ها کاهش می‌یابد.
بازدهی شغلی کم کیفیت
شهسوارانی با اشاره به تبعات مختلف آلودگی هوا برجامعه و به‌خصوص افراد شاغل افزود: آلودگی هوا نه تنها در کوتاه مدت، بلکه درمیان مدت و بلندمدت هم به ضرر جامعه است. تاثیراتش به این صورت است که افراد به تدریج یک حالت افسردگی پیدا می‌کنند. این افراد در چنین حالتی بازدهی شغلی خوبی ندارند. ما شاهدیم که متاسفانه در تصمیم تعطیلی‌ها، اعلام می‌شود که فقط شرکتهای دولتی و بانک‌ها به دلیل آلودگی هوا تعطیل می‌شوند، درحالی که بدنه کاری و شغلی و کارکنان، بیشتر در بخش‌های غیردولتی مشغول فعالیت هستند. شما شرکتهای خصوصی، بخش‌های خصوصی، بازار و خیلی جاهای دیگر را مشاهده می‌کنید، که تعطیل نمی‌شوند. آیا مگر کارمندان فقط در بخش دولتی حضوردارند؟ خب این افراد در جامعه حضور دارند. در محل کار خود حاضر می‌شوند و با حضور در شرایطی این چنینی، با توجه به آسیب‌هایی که گفتم آلودگی هوا به جسم و جان افراد وارد می‌کند، کیفیت کارشان پایین می‌آید. کارفرما نیز فقط به این مساله توجه می‌کند، که شرکتش باز باشد و فعالیت کند. ولی آن کارمند چه باید بکند؟ مگر او مانند بقیه افراد نیست؟ دقیقا ما داریم بخش زیادی از جمعیت را تحت تاثیر این مساله قرار می‌دهیم و ناخواسته با نوعی عدم آگاهی تیشه به ریشه بقای جامعه می‌زنیم.
او با اشاره به اینکه تردد در روزهای تعطیلی بیشتر می‌شود، بیان کرد: نکته جالب‌تر این است که در زمان‌هایی که تعطیلات اعلام می‌شود، آن کارکنان بخش خصوصی، با وسیله نقلیه شخصی خود در شهر تردد می‌کنند. با تصور اینکه شهر خلوت‌تر شده است، و هوا هم که آلوده است، پس بهتر است با وسیله نقلیه شخصی تردد کنم. تصور می‌کند که بخش بزرگ جامعه کارمندان دولتی هستند، درحالی که خیلی‌ها نمی‌دانند، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی اغلب سرویس دارند. این افراد بخش خصوصی که تعطیل نشدند و با خودروهای شخصی خود در تردد هستند، سبب افزایش حجم ترافیک می‌شوند. پس این سبب افزایش دوباره آلودگی می‌شود. دقیقا می‌بینیم که این تعطیلی‌ها پاسخ عکس می‌دهد. اعلام می‌کنند طرح زوج و فرد از در منزل، اما عملا می‌بینیم که همه با خودروی خود در تردد هستند و تخلف هم صورت می‌گیرد و اعمال قانون خاصی هم بر آن نیست و خب همه این موارد با اعلام اینکه همه را تعطیل کنیم، شاید بتواند کمک کند به کاهش آلودگی هوا. این کمک کردن برای بحث کاری نیست. این برای بحث بقای جامعه است.
دورکاری بهتر از تردد مضاعف در دود
این جامعه‌شناس با اعتقاد به اینکه تجربه دورکاری می‌تواند در روزهای آلوده موثرتر باشد، گفت: باتوجه به زمان همه گیری کرونا، یک تجربه خوبی از سیستم‌های دورکاری را به دست آوردیم، خیلی از شرکت‌ها می‌توانند وظایف را به شکل دورکاری تعریف کنند می‌شود زیرساخت‌هایی را فراهم کرد تا افراد بتوانند خیلی از کارهایشان را به صورت دورکاری انجام دهند. به‌خصوص در زمان‌هایی که بانک‌ها هم تعطیل هستند، و فرایندهای مالی وجود ندارد، این اقدام می‌تواند کمکی باشد، برای بحث سالم ماندن و بقای جامعه.
شهسوارانی با اشاره به افزایش هزینه‌های درمانی در روزهای آلوده، افزود: آلودگی هوا منجر به افزایش هزینه‌های بیمه می‌شود. افرادی که در سطح شهر رفت و آمد می‌کنند، بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های ترمینال مثل سرطان و بیماری‌های پوستی، بیماری‌های آسیب‌های دستگاه اعصاب مرکزی را می‌گیرند، زیرا این آلودگی‌ها و مواد سمی ناشی از آلودگی که در هوا هستند، از طریق ریه جذب می‌شوند. برخی در ریه رسوب می‌کنند، برخی در کبد، برخی در رگ‌های قلبی و مغزی رسوب می‌کنند و برخی در نهایت در نخاع و مغز رسوب می‌کنند و این حجم زیاد از آلودگی منجر به این می‌شود که اولا ما یک جمعیت کم هوش خواهیم داشت. اگر نگاه کنید در شهرهای شلوغ و آلوده، سطح آی.کیو بچه‌ها پایین‌تر است. تعریف ما از آی.کیو یا هوش، توانایی مواجهه با موقعیت‌های جدید و حل و فصل و سازگاری با آنهاست، که در شهرهای شلوغ و آلوده ثابت شده است که بچه‌ها این توانایی را کمتر ندارند. این افراد سطحی‌تر می‌شوند. زیرا چون فرد در معرض هوای آلوده بوده است، خسته‌تر است. اکسیژن کمتری به مغزش رسیده است و زودتر خسته می‌شود. آیا بازدهی کافی در سرکار دارد؟ خیر فقط رفته و برگشته است.