به گزارش لیزنا، اولین همایش ملی تحقیقات کاربردی علم‌سنجی 12 دی‌ماه 1403 در تالار شهید احمدی‌روشن دانشکده فنی‌مهندسی دانشگاه قم با حضور مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، متخصصان حوزه علم‌سنجی، اساتید، پژوهشگران، کتابداران و دانشجویان برگزار شد.

این همایش در شش محور که عبارتند از ۱. مبانی و مفاهیم علم‌سنجی، ۲. کاربردها و کارکردهای علم‌سنجی، ۳. شاخص‌های علم‌سنجی، ۴. آلتمتریکس، ۵. چالش‌ها و فرصت‌های علم‌سنجی، ۶. آینده علم‌سنجی، متخصصان و پژوهشگران برگزار شد.

مراسم افتتاحیه در تالار احمدی‌روشن دانشگاه قم، ساعت 08:30 با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و سرود ملی برگزار گردید. سپس دکتر جعفر عباداله‌عموقین مدیر پژوهش و فناوری دانشگاه قم،  به‌عنوان دبیر علمی همایش و دکتر یعقوب نوروزی دبیر اجرایی و معاون پژوهشی و فناوری، دکتر رضایی‌جمکرانی، رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم، دکتر صمد نژادابراهیمی، مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سخنرانی خود را ارائه کردند.

احمد رضایی جمکرانی،رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم، در این همایش اظهار کرد: گروه علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی جزو گروه‌های فعال و بسیار خوب دانشگاه قم است.

وی بیان کرد: مطالعات و پژوهش‌ها یک نقشه راه به ما ارائه می‌دهد که باید به حوزه کاربرد بی انجامد، در واقع علم‌سنجی این نقشه راه را برای ما ترسیم می‌کند.

او با اشاره به اهمیت حوزه علم‌سنجی گفت: همه ارگان‌ها بر اساس تحلیل‌های علمی مجامع دانشگاهی اقدامات خود را انجام می‌دهند و علم‌سنجی نیاز علمی ما در همه زمینه‌ها است. از آنجا که اساس این تحلیل‌ها بر مبنای داده‌های علمی پژوهشگران است، متأسفانه در حوزه‌های علوم انسانی خیلی ضعف داریم.

رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم بیان کرد: این تحقیقات علوم انسانی در هیچ کجا دیده نمی‌شود، ممکن است یک استاد بسیار از نظر علمی غنی باشد، اما همه داده‌های علمی از او در شبکه‌هایی همچون گوگل اسکالر موجود نباشد، بنابراین تقاضا داریم برای حل این مسئله اقدام شود.

افزایش قراردادهای پژوهشی دانشگاه قم به ۳۵ میلیارد تومان

یعقوب نوروزی در اولین همایش ملی تحقیقات کاربردی علم‌سنجی  اظهار کرد: طی سال‌های گذشته در دانشگاه قم تنها یک نفر دانشمند پر استناد داخلی داشتیم که هم‌اکنون این تعداد به ۶ نفر رسیده‌است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه قم بیان کرد: از جمله اهدافی که طی یکسال گذشته به آن دست یافته‌ایم، موضوع اصلاح و تسریع فرآیندها در امور پژوهشی دانشگاه قم بود.

وی افزود: پیش از این پرداخت هزینه داوری‌های مجلات حدود ۴ سال زمان می‌برد، اما این مسئله هم‌اکنون وجود نداشته و حل شده‌است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه قم تصریح کرد: قراردادهای دانشگاه قم در حوزه ارتباط و صنعت از ۱۲ میلیارد تومان به ۳۵ میلیارد تومان طی یکسال گذشته رشد داشته است، همچنین در زمینه انتشار کتاب نیز در دانشگاه قم شاهد رشد قابل توجهی بوده‌ایم.  پیش از این چاپ کتاب توسط انتشارات دانشگاه قم بیش از ۲ سال به طول می‌انجامید در حالی که هم‌اکنون در زمان بسیار کوتاه یک کتاب منتشر خواهد شد.

ویدر پایان با اشاره به ارزش‌آفرین بودن علم سنجی عنوان کرد: پیش از هوش مصنوعی، علم‌سنجی با توان و بضاعت خود این گره‌ها و پیوندها را به خوبی بیان می‌کرد، توسعه کیفی، راهبری و ارزش‌آفرینی همه این‌ها ویژگی‌های مهم علم سنجی استپ و تمام شاخص‌ها و رویکردها که در حوزه سیاست‌گذاری علم وجود دارد، برخاسته از حوزه علم‌سنجی است.

مدیر پژوهش و فناوری دانشگاه قم یادآور شد: رشته علم‌اطلاعات برای ما دو دستاورد مهم دارد، اولاً ذهن ما از همان ابتدا طبقه‌بندی شده و اقدامات بر اساس همین طبقه‌بندی‌ها انجام می‌شود و دستاورد دوم نیز این است که گره‌ها و خلاءهای پژوهشی از فرد گرفته تا یک سازمان به وسیله این رشته نمایان شده و بیان می‌شود.

در این همایش تعداد 58 مقاله از سرتاسر کشور (تهران، قم، آذربایجان شرقی، ایلام، خوزستان، گیلان، همدان و...) به دبیرخانه ارسال شد. همچنین این همایش در شش پنل شامل مراسم افتتاحیه، سخنرانی رئیس، معاون پژوهش و فناوری و رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم و پنل دوم سخنران کلیدی، پنل سوم، چهارم و پنجم، ارائه مقاله و سخنرانی و پنل آخر به ارائه مقاله و تقدیر و تجلیل از سخنرانان، اعضاء کمیته علمی و اجرایی و ارائه‌دهندگان مقالات صورت گرفت.

در ادامه، دکتر زهره زاهدی عضو هیأت علمی دانشگاه خلیج فارس، و پژوهشگر دانشگاه لایدن، به عنوان سخنران کلیدی همایش سخنرانی خود را با عنوان: «رویکردهای نوین علم‌سنجی در ارزیابی و سیاست‌گذاری بهینه پژوهش»، دکتر غلامرضا حیدری عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه، سخنرانی خود را با عنوان «تبیین مسأله‌ ارتقاء استادان با رویکرد دانش‌شناختی»، ارائه کردند.

در ادامه دکتر روح‌اله خادمی عضو هیأت علمی دانشگاه سمنان، در مورد « مشارکت و تأثیرگذاری پژوهشگران ایرانی در علم‌سنجی دنیا» و دکتر رضا کریمی عضو هیأت علمی دانشگاه قم سخنرانی خود را با عنوان «کاربرد علم‌سنجی در علوم اسلامی» ارائه دادند.

سخنرانان بعدی همایش  دکتر مریم امیری  با عنوان «مروری بر مطالعات مربوط به ارتقاء اعضای هیئت علمی در ایران و جهان» و دکتر میلاد جانعلی‌پور با عنوان «علم‌سنجی مطالعات انجام شده درخصوص کاربرد علم و فناوری سنجش دور در پایش پدیده تغییر اقلیم» بودند.

سخنرانان بعدی همایش زینب صیامی دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‎شناسی دانشگاه قم، با عنوان «نقش شبکه‌های اجتماعی علمی در رؤیت‌پذیری پژوهشگران و افزایش استنادات آثار پژوهشی»، خانم دکترمهدی‌نژاد با عنوان علم سنجی کتاب منتخب اثر و خانم دولتی دانشجوی کارشناسی دانشگاه قم با عنوان «تحلیل و مصورسازی تولیدات علمی ایران در رابطه با کلان داده‌ها در پایگاه استنادی وب‌آوساینس» ارائه کردند.

در پایان مراسم این همایش ایده تشکیل "انجمن علم‌سنجی ایران" توسط دکتر جعفر عباداله‌عموقین ارائه شد که مورد استقبال دکتر صمد نژادابراهیمی، مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سخنرانان، اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و کتابداران قرار گرفت. در پایان از سخنرانان، ارائه‌دهندگان و عوامل اجرایی تقدیر به عمل آمد.

گزارش: حدیثه حیدری، عضوکمیته اجرایی اولین همایش ملی تحقیقات کاربردی علم‌سنجی