به گزارش شرق ؛ محمدرضا عارف، معاون رئیس‌جمهور، در اظهارات اخیر خود تأکید کرد که منطقه مکران یکی از گزینه‌های مناسب برای انتقال پایتخت به شمار می‌رود. وی با اشاره به مزیت‌های جغرافیایی، اقتصادی و استراتژیک این منطقه، اظهار داشت که مکران به دلیل موقعیت ویژه در سواحل دریای عمان و دسترسی به آب‌های آزاد، پتانسیل بالایی برای توسعه زیرساخت‌های کلان و تمرکززدایی از تهران دارد.
عارف همچنین افزود که این منطقه می‌تواند بخشی از چالش‌های ناشی از تمرکز جمعیتی و محدودیت منابع در تهران را حل کند. او تأکید کرد که انتقال پایتخت نیازمند یک نگاه تمدنی و برنامه‌ریزی دقیق است و مکران با وجود چالش‌های موجود، از ظرفیت‌های قابل توجهی برخوردار است که با سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند به یک مرکز سیاسی و اقتصادی تبدیل شود.
این اظهارات در چارچوب برنامه‌های دولت برای توسعه شرق کشور و استفاده از ظرفیت‌های مناطق کمتر توسعه‌یافته بیان شد.
مکران کجاست؟
مکران منطقه‌ای استراتژیک و جغرافیایی در جنوب شرقی ایران که در حاشیه دریای عمان قرار دارد و بخش‌هایی از استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان را شامل می‌شود. این منطقه دارای سواحل طولانی و دسترسی مستقیم به دریاست که از میناب در هرمزگان آغاز شده و تا خلیج گواتر در مرز پاکستان ادامه دارد. همین ویژگی ساحلی، مکران را به نقطه‌ای با ظرفیت‌های تجاری، اقتصادی و نظامی قابل‌توجه تبدیل کرده است. جمعیت این منطقه حدود 2 میلیون نفر تخمین زده می‌شود که در شهرها و روستاهای کوچک و بزرگ سواحل و نواحی اطراف آن پراکنده‌اند.
چالش‌های امنیتی و توسعه زیرساخت‌هامکران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در استان سیستان و بلوچستان، با چالش‌های امنیتی مواجه است. این استان به‌طور تاریخی با مشکلاتی مانند قاچاق، درگیری‌های قومی و قبیله‌ای و ناامنی‌های مرزی روبه‌رو بوده است. نزدیکی به مرز پاکستان و دریای آزاد، مکران را همزمان به فرصتی اقتصادی و چالشی امنیتی تبدیل کرده است. با وجود این، گسترش زیرساخت‌ها و حضور موثرتر نیروهای امنیتی می‌تواند نقش مهمی در کاهش این تهدیدات داشته باشد.
وضعیت اقتصادی و اجتماعیمردم مکران عمدتاً با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بسیاری از ساکنان به فعالیت‌هایی مانند صیادی، کشاورزی و تجارت‌های کوچک وابسته‌اند، اما کمبود امکانات اولیه، زیرساخت‌های ناکافی، و فرصت‌های شغلی محدود، کیفیت زندگی را در این منطقه پایین آورده است. نبود بیمارستان‌های مجهز، مدارس استاندارد و شبکه‌های حمل‌ونقل مناسب، از جمله موانع جدی توسعه مکران به شمار می‌رود.
امکان انتقال پایتختانتقال پایتخت به مکران ایده‌ای جسورانه و بلندپروازانه است که به‌طور نظری می‌تواند تمرکززدایی از تهران و توسعه متوازن کشور را محقق کند. اما این طرح به دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری کلان و چالش‌های عملیاتی، با پیچیدگی‌های بسیاری همراه است. ساخت زیرساخت‌های اساسی نظیر راه‌آهن، فرودگاه، بنادر پیشرفته، شبکه‌های آب و برق، و امکانات رفاهی و خدماتی در منطقه‌ای که با کمبودهای جدی روبه‌روست، زمان‌بر و پرهزینه خواهد بود.
کارشناسان بر این باورند که تحقق این ایده ممکن است بیش از دو دهه زمان نیاز داشته باشد، آن هم به شرطی که منابع مالی، برنامه‌ریزی دقیق، و اراده سیاسی برای اجرای آن وجود داشته باشد. به‌علاوه، باید ملاحظات محیط‌زیستی و اقلیمی منطقه نیز مدنظر قرار گیرد، چرا که شرایط آب‌وهوایی گرم و خشک مکران می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد.
مکران به دلیل موقعیت استراتژیک، دسترسی به دریا و ظرفیت‌های اقتصادی بالقوه، منطقه‌ای ارزشمند برای توسعه ملی است. اما انتقال پایتخت به این منطقه، به‌ویژه با در نظر گرفتن چالش‌های امنیتی، اجتماعی و اقتصادی آن، پروژه‌ای دشوار و زمان‌بر است. اجرای موفق این طرح مستلزم ایجاد زیرساخت‌های گسترده، کاهش فقر، بهبود امنیت و جلب اعتماد و مشارکت مردم محلی است. تنها در این صورت است که می‌توان مکران را به قطبی جدید برای توسعه و مدیریت کشور تبدیل کرد.