به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر حسن قصیر، استاد دانشگاه ارواین کالیفرنیا طی سخنانی در دومین نشست از سلسله نشست های «پژوهشگر تبلیغ بین الملل» که به همت پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا (س) در سالن جلسات این پژوهشگاه برگزار شد، اظهار داشت: از حضور در ایران بسیار خرسندم و این را فرصت مهمی در دوران علمی خود می دانم
استاد دانشگاه کالیفرنیا افزود: از نگاه من، ایران تنها کشوری است که توانایی تقابل با مدرنیته را دارد و می تواند از کیان اسلامی دفاع کند، ضمن آن که معتقدم علوم اجتماعیِ اسلامی، کلید حل چالش‌های انقلاب اسلامی با مدرنیته است.
وی در ادامه صحبت های خود به طرح چهار پرسش مهم در جمع پژوهشگران و اساتید جامعه الزهرا(س) پرداخت و گفت:
۱-مسئله چیست به این معنا که چالشی که ایران و کل بشریت با آن مواجه‌اند و آن‌ها را تهدید می‌کند، چیست؟
۲-راه حل چیست؟ چرا علوم اجتماعی؟
۳-چرا علوم اجتماعی اسلامی؟
۴-چگونه علوم اجتماعی اسلامی را شکل داده و به توسعه آن کمک کنیم؟
این استاد لبنانی الاصل دانشگاه کالیفرنیا سپس به اختصار پروژه فکری خود را تحت عنوان «اصول ساخت تمدن اسلامی مدرن» ارائه کرد و گفت: بزرگترین چالشی که بشریت با آن مواجه است، مدرنیته است اما باید فهمید که منظور از مدرنیته چیست؟
از آغاز تاریخ بشر جوامع بر اساس عوامل مختلفی مانند اندیشه و فناوری تغییر کرده‌اند. هر بار که فناوری تغییر می‌کرد، جامعه نیز دگرگون می‌شد و با تغییر اندیشه نیز همین اتفاق رخ می‌داد؛ اما این تغییرات به طور کلی کند بودند.
وی ادامه داد: با این حال تجربه بشری طی دو قرن به طور اساس تغییر کرده است. چرخه تغییر علمی و فناوری با سرعت زیادی پیش می‌رود. علم تجربی فناوری را به وجود می‌آورد، فناوری صنعت را تولید می‌کند، صنعت جهشی در تولید ایجاد می‌کند، جهش در تولید ثروت به همراه دارد، ثروت قدرت ایجاد می‌کند و قدرت به سلطه منجر می‌شود این چرخه سریع مدرنیته از کنترل انسان و حتی اندیشه او خارج شده است.
قصیر بیان داشت: علاوه برسرعت این تغییرات، پیچیدگی شدید و افزایش داده ها و اطلاعات، شرایطی ایجاد کرده که فهم آنچه در حال وقوع است، بدون بهره گیری از ابزارهای علمی پیشرفته، برای اندیشمندان دشوار شده است. بنابراین، ما با موجودی خطرناک روبرو هستیم که با سرعتی فوق العاده رشد می‌کند وکل بشریت را تهدید می‌کند: این موجود همان مدرنیته است. چالش‌ها وبحران‌های مدرنیته جهانی، به ویژه مدرنیته غرب، بیش ازحد شمارش هستند. بسیاری ازدانشمندان معتقدند که آینده تاریکی در انتظاربشر است وهیچ نوری در انتهای این تونل وجود ندارد.
از جمله این مسائل می‌توان به فروپاشی نهاد خانواده، گسترش بیماری‌های روانی، کاهش جمعیت و بحران‌های زیست محیطی مانند گرمایش جهانی اشاره کرد. برای مثال، حداقل ده جامعه پیشرفته، از جمله کره جنوبی، چین، آلمان، ایتالیا و اسپانیا وارد مرحله کاهش شدید جمعیت شده‌اند.
وی در پاسخ به سوال دوم گفت: برای پاسخ، ابتدا باید میان علوم اجتماعی وعلوم انسانی تمایز قائل شویم، به این معنا که علوم اجتماعی مبتنی برروش استقرای علمی تجربی برای مطالعه رفتارهای اجتماعی و تغییرات آن‌هاست. از سوی دیگر توجه داشته باشیم که علوم انسانی برپایه روش‌های غیراستقرایی عمل می‌کند.
این اندیشمند و پژوهشگر علوم اجتماعیِ اسلامی افزود: علم تجربی موفقیت خود را در حوزه‌های علوم طبیعی و فیزیکی نشان داده است. از آنجا که تمدن مدرن اروپا به مادی‌گرایی اعتقاد دارد، از علم تجربی برای مطالعه رفتار فردی و اجتماعی بهره برده است.
وی یادآور شد: بااین حال، علوم اجتماعی غربی با چالش‌های متعددی روبروست:۱. انکار جنبه‌های غیبی انسان: تقلیل انسان به ماده اشتباهی مرگبار است. ۲. مشکل استقرار در مسائل معنوی : مفاهیمی مانند عشق، نفرت و نیت به سختی قابل بررسی تجربی هستند.
۳. پیچیدگی داده‌ها: تغییرات اجتماعی دارای عوامل متعدد و متغیرهایی است که کنترل آن‌ها درچارچوب روش‌های تجربی بسیار دشوار است.
قصیر در پاسخ به پرسش سوم نیز اظهار داشت: اسلام با ارائه جهان بینی توحیدی، می‌تواند مشکلات علوم اجتماعی غربی را حل کند. توحید به عنوان چارچوب فکری اسلام، تفکر انسان را از پراکندگی و تضاد نجات داده و بین اجزای جهان انسجام ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: برای تحقق علوم اجتماعی اسلامی باید دو چالش زیر حل شود:
۱-تفکیک میان نظام معرفتی اسلامی و آکادمیک
۲-تداوم روش‌های سنتی اسلامی
وی در خصوص سوال چهارم نیز گفت: برای ایجاد علوم اجتماعی اسلامی به موارد زیر نیازمندیم:
۱-روش شناسی پیشرفته که بتواند پیچیدگی های مدرنیته را تحلیل کند.
۲-چارچوب فکری مبتنی بر متون اسلامی (نص معصوم).
۳-فقه اجتماعی مدرن که بر اساس روش های علمی و تجربی عمل کند.
۴-تمرکز بر موضوعات مهم اجتماعی مانند خانواده، زنان و اقتصاد.
استاد دانشگاه کالیفرنیا در خاتمه سخنان خود بیان داشت: برای حل چالش امروزی من پروژه «اصول ساخت تمدن اسلامی مدرن» را پیشنهاد می کنم. این پروژه فکری در ۱۰ بخش و ۸ اصل تدوین شده که شامل مواردی چون مبانی مدرنیته و اسلام، نقش زبان عربی در تمدن اسلامی، منطق و معرفت شناسی و فقه اجتماعی و علم تجربی اشاره کرد. این پروژه که ۴۵سال از عمرم را صرف آن کرده‌ام اکنون آماده انتشار و اجراست.
انتهای پیام