ریشههای بحران سلامت آهستهآهسته از پرده برون افتاده و حالا عرصه عمومی دارد درک میکند که معایب و سوراخهای بزرگی که در سیستم سلامت کشور وجود دارد به خواست و اراده پزشکان نبوده و مثل سایر مسائل ریشه در مسائل اقتصادی و اجتماعی کشور دارد. حالا همه درک میکنند که به تاریخ پیوستن رشته پزشکی عمومی بهعنوان بخشی از سلامت است که میتواند ستون فقرات سیستم ارجاع و پزشک خانواده باشد و از هرزرفتن منابع جلوگیری کند و به این سیستم نظم ببخشد. این تصور ریشه در تفکرات سادهانگارانهای داشت که بر این باور بود با ارزان اعلامکردن نرخ گندم میتواند نان به دست محرومان برساند، اما برعکس کشاورزی را نابود کرد.
حالا همه بعینه میبینند که رفتهرفته نهتنها پزشکی عمومی بلکه هر آنچه به طب بالینی مربوط میشود رو به زوال نهاده و تنگدستی فزاینده بخشهای بالینی و دولتی را به قهقرا برده است. روندی که به اعمال زیبایی و کارهای عملی نهچندان ضروری منجر شده است. باید گفت همه کارهای عملی تشخیصی و درمانی بدون حضور یک سیستم بالینی آکادمیک در بخش دولتی و آموزشی، مصداق حیف و میل منابع است و این رخدادی است که حالا عرصه عمومی بر آن شهادت میدهد. دیگر نمیتوان از چند نمونه پرداختهای نجومی که در غیاب سیستم دانشگاهی و بالاجبار برای برخی اعمال ردوبدل میشود (و گاه احساس میکنی تنها از همین طریق کیفیت حفظ شده) مثال آورد و سیستم سلامت و پزشکان را تحقیر کرد. در چنین شرایطی نهتنها جامعه پزشکی که حالا دیگر عرصه عمومی بعینه میبینند که امکان بقا به معنی درمانهای پایه و جاری مردم هر روز دشوارتر میشود درحالیکه پزشکان جوان جایگاهی شایسته در کشور پیدا نمیکنند و گروهگروه در حال مهاجرت هستند.
اساسا امکان آموزش پزشکی هم کمتر و کمتر شده و تنها بیاطلاعی از استانداردهای بینالمللی آموزش پزشکی است که باعث فرداشدن امروز میشود. با چنین استانداردهایی بسیاری از بخشهای آموزش پزشکی موجود هم باید فورا تعطیل شوند. در چنین شرایطی کسانی که خواهان افزایش ظرفیت آموزش پزشکی هستند، مثل آدمهایی هستند که از سیارهای دیگر بهناگهان پا بر زمین گذاشته و میخواهند دولتی را که هنوز نتوانسته جای اهرم خود را زیر تخته سنگ عظیم بحران سلامت بیابد و سفت کند، استیضاح کنند.
باید گفت استیضاح وزیر لازم نیست، همه کادر هیئت علمی، انجمنهای علمی و کل جامعه پزشکی آماده استیضاح هستند، اصلا هر روز که بر سر کار میروند دارند استیضاح میشوند و اگر به شیوهای قابل درک برای موجودات فضائی و فرماندهانشان در سیارهای دیگر پاسخ نمیدهند، تنها به این دلیل است که مشکلات پیچ در پیچ دارو و درمان و اورژانسها به ایشان اجازه نمیدهد لحظهای درنگ بر خود روا بدارند.
وقت آزاد بیدریغ در اختیار خرابکاران است. به همین دلیل و به دلیل مشکلات عدیده مردم و زحمتکشان و بیماران است که انجمنها و جامعه پزشکی تنها به بیانیه و اظهار نظر کفایت میکنند و به آنها که میگویند یا ممکن است در آینده بگویند چرا ادامه میدهید یا چرا ادامه دادید هم توجه نمیکنند.