عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی- «تحریرالشام باید به وعده های خود مبنی بر واگذاری قدرت به یک دولت غیرنظامی، انحلال و اینکه راه را برای سوریه آزاد برای همه هموار می‌کند، عمل کند. من معتقدم که هیئت تحریرالشام و رهبران آن به خواسته های مردم پاسخ خواهند داد. پس از وحشی گری غیرقابل تصور رژیم سابق، مردم سوریه دیکتاتوری دیگری را تحمل نخواهند کرد.».
اینها را رفیف جویجاتی می‌گوید؛ یک فعال برجسته جامعه مدنی سوری که به خاطر فعالیت‌های گسترده در ترویج دموکراسی و حقوق زنان در سوریه شناخته شده است.
با گذشت تقریبا یک ماه از سقوط حکومت سوریه و بشار اسد، برخی نگرانی‌ها در مورد آینده این کشور و تاثیرگذاری آنها بر منطقه خاورمیانه بروز پیدا کرده است. با وجود تضمین‌های کلامی هیئت تحریرالشام در مورد رعایت حقوق اقیلت‌های دینی و نژادی، انتشار برخی گزارش‌ها در مورد بروز ناآرامی در برخی از مناطق این کشور به دلیل تنش‌های قومی و دینی باعث شده که تردیدهایی در مورد وضعیت این کشور به وجود بیاید.
رفیف جویجاتی (Rafif Jouejati) سوای توضیح بالا بنیان‌گذار و مدیر بنیاد بازگرداندن برابری و آموزش در سوریه (FREE Syria) است که بر روی ابتکارات آموزشی و دفاع از حقوق بشر تمرکز دارد.
همچنین او معمار اصلی منشور آزادی سوریه است، پروژه‌ای که نظرات بیش از ۵۰,۰۰۰ سوری را در مورد آرزوها و دیدگاه‌های دموکراتیک آنها برای انتقال سیاسی جمع‌آوری کرده است.
وی پیشتر سخنگوی ائتلاف ملی برای انقلاب و نیروهای مخالف سوریه در طول مذاکرات صلح ژنو 2 و به عنوان عضو کمیته‌های هماهنگی محلی در سوریه و همچنین یکی از اعضای بنیان‌گذار شبکه سیاسی زنان سوری بوده که هدف آن توان‌مندسازی زنان در عرصه سیاسی است. او در گفت و گو با عصر ایران حامان جدید را از تحمیل استبدادی دیگر برحذر داشته است:
وضعیت سوریه پس از سقوط رژیم بشار اسد و ظهور تحریر الشام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
توصیف لذتی که سوری‌ها در حال حاضر دارند دشوار است. در ادامه، تحریرالشام باید به وعده های خود مبنی بر واگذاری قدرت به یک دولت غیرنظامی، انحلال و اینکه راه را برای سوریه آزاد برای همه هموار می کند، عمل کند.
برخی بر این باورند که با توجه به سابقه تحریرالشام به عنوان اسلام‌گرایان افراطی، نگرانی های زیادی در مورد وضعیت زنان و اقلیت های قومی و مذهبی وجود دارد و نمی توان تضمینی برای اجرای اظهارات رهبر تحریرالشام داد. این دیدگاه تا چه حد درست است؟
البته نگرانی‌هایی در مورد حکومت اسلام‌گرایان تندرو وجود دارد که می‌تواند بر همه مردم سوریه تأثیر بگذارد. با این حال، اکثر مردم سوریه خواستار اتحاد‌ند. ما به جای اینکه اقلیت‌ها و زنان را متمایز کنیم، خواستار سوریه‌ای آزاد هستیم که در آن همه سوری‌ها برابر و نماینده باشند.
من معتقدم هیأت تحریرالشام و رهبران آن به خواسته های مردم پاسخ خواهند داد. مردم سوریه دیکتاتوری دیگری را تحمل نخواهند کرد.
به نظر شما دلیل اصلی سقوط رژیم اسد در سوریه چه بود؟ اتکا به قدرت های خارجی مانند روسیه یا فساد سیستمی و وضعیت بد اقتصادی کشور؟
من معتقدم سقوط اسد ترکیبی از چیزهای مختلفی بود: تضعیف متحدان و بی علاقگی روسیه به استمرار روش های قبلی در سوریه. مهم‌تر از همه، جامعه مدنی و مقاومت غیرخشونت آمیز در برابر دیکتاتوری نیز به اراده فراگیر برای تغییر رژیم کمک کرد.
وضعیت اقتصادی قطعاً در این جریان نقش داشت، به‌ویژه با توجه به اینکه اکثر سربازان ارتش حقوق کمی دریافت می‌کردند، و در بسیاری از موارد رها می‌شدند تا از گرسنگی سر پست‌های خود بمیرند. این امر به افزایش تعداد زیادی از فراریان کمک کرد، همراه با درک اینکه رژیم اسد در حال فروپاشی است.
نقش ترکیه در سقوط رژیم اسد را چگونه ارزیابی می‌کنید و با توجه به تحولات اخیر، سرنوشت کردهای سوریه به کجا خواهد انجامید؟
ترکیه و دیگر بازیگران خارجی به دنبال منافع خود در سوریه بوده‌اند و برنامه‌های رقابتی داشته‌اند. من فکر می کنم که جناح‌ها و منافع متخاصم متعدد ناتوانی اسد را در حفظ کنترل بیشتر سوق دادند. در ادامه، ترکیه متعهد شده مقادیر قابل توجهی از کمک های بشردوستانه و بازسازی را ارائه کند.
همان‌طور که سوریه بازسازی می‌شود، ضروری است که کردها - مانند همه هموطنان سوری - در بازسازی کشورشان و تضمین آزادی جمعی ما به عنوان یک کشور متحد مشارکت داشته باشند.
برخی معتقدند که اسرائیل نقش مهمی در سقوط رژیم اسد ایفا کرد. این دیدگاه را چگونه ارزیابی می کنید؟
از بین بردن حضور حزب الله به هیأت تحریرالشام اجازه داد تا کنترل خود را گسترش و در نهایت باعث فرار اسد و بسیاری از دار و دسته‌اش از سوریه شود.
با این حال، هیئت تحریرالشام برای چند سال در حال برنامه ریزی و سازماندهی بود و توانست در زمان مناسب حمله کند.
فکر می‌کنید تحرکات اسرائیل در سوریه تا کجا پیش خواهد رفت و آیا اسرائیل واقعاً می‌تواند سوریه تحت حکومت اسلام‌گرایان را تحمل کند؟
من معتقدم جامعه بین‌المللی اسرائیل را تحت فشار قرار خواهد داد تا به قوانین بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل در اطراف بلندی های جولان احترام بگذارد. البته این در این صورت است که به طور پیش فرض حکومت را اسلام‌گرا دانسته و با این کار، خواست‌های مردم سوریه و تعهدات دولت فعلی را به رسمیت نشناسید.
به نظر شما دولت دونالد ترامپ ممکن است به این تحولات جدید در خاورمیانه چه واکنشی نشان دهد؟
ترامپ اعلام کرده خواهان سیاست بیرون رفتن از سوریه است و می‌خواهد دخالت آمریکا را محدود یا حذف کند. ما باید از نزدیک نظارت و ارزیابی کنیم که روند انتقالی در سوریه چگونه پیش می‌رود، چه تحولاتی در منتهی به روی کار آمدن ترامپ رخ خواهد داد و چگونه برنامه سیاست خارجی او اجرا می‌شود.
تحلیل شما از آینده سوریه و خاورمیانه چیست؟
سوریه فرصتی برای ظهور به عنوان یک کشور واقعاً دموکراتیک دارد که در آن همه شهروندان برابر هستند و با همه همسایگان به صورت مسالمت آمیز زندگی می‌کنند. ما سوری‌ها این فرصت را داریم تا به عنوان نمونه ای از انعطاف پذیری، تعهد و فداکاری برای جامعه ای مدرن و فراگیر باشیم. اگر قدرت‌های منطقه بتوانند قوانین بین‌المللی و حقوق بشر را بپذیرند و نسل کشی مداوم مردم فلسطین را متوقف کنند، خاورمیانه می‌تواند شکوفا شود.
