به گزارش اقتصادآنلاین، مهرین نظری: در عصر حاضر، اقتصاد دیجیتال به یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی کشور‌ها تبدیل شده است. این اقتصاد که بر پایه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی بنا شده، می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در تحقق اهداف توسعه پایدار نقش‌آفرینی کند. ایران نیز با جمعیت جوان و تحصیل‌کرده، ظرفیت بالایی برای بهره‌گیری از این اقتصاد در راستای توسعه پایدار دارد.
اقتصاد دیجیتال فرصت‌های شغلی جدیدی در بخش‌هایی مانند تجارت الکترونیک، فریلنسینگ و تولید محتوا ایجاد کرده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۵ درصد از مشاغل جدید در کشور به حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات اختصاص داشته است. این مشاغل می‌توانند به کاهش نرخ بیکاری و افزایش درآمد خانواده‌ها کمک کنند.
دسترسی عادلانه به آموزش
پلتفرم‌های آموزشی آنلاین مانند "فرادرس" و "مکتب‌خونه" نمونه‌های موفقی از استفاده اقتصاد دیجیتال برای بهبود دسترسی به آموزش در ایران هستند. این پلتفرم‌ها به دانشجویان در مناطق محروم امکان می‌دهند که به آموزش با کیفیت دسترسی داشته باشند. به‌عنوان مثال، یکی از پروژه‌های موفق در این حوزه توانسته بیش از ۵۰ هزار دانش‌آموز روستایی را تحت پوشش قرار دهد.
کاهش اثرات زیست‌محیطی
فناوری‌های دیجیتال با کاهش نیاز به سفر‌های کاری و تسهیل کار از راه دور، می‌توانند به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کمک کنند. مطالعات نشان داده‌اند که افزایش ۱۰ درصدی در استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌تواند انتشار کربن را تا ۵ درصد کاهش دهد. همچنین، اپلیکیشن‌های خدماتی مانند "اسنپ" و "تپسی" با کاهش نیاز به سفر‌های غیرضروری، به کاهش آلودگی هوا و ترافیک کمک کرده‌اند.
چالش‌های زیرساختی
با وجود پتانسیل‌های فراوان، تحقق نقش اقتصاد دیجیتال در توسعه پایدار با چالش‌هایی همراه است. سرعت پایین اینترنت و پوشش نامناسب در مناطق محروم، یکی از موانع اصلی در بهره‌برداری از اقتصاد دیجیتال است. طبق آمار وزارت ارتباطات، بیش از ۳۰ درصد از مناطق روستایی ایران هنوز به اینترنت پرسرعت دسترسی ندارند. این موضوع، شکاف دیجیتالی میان مناطق شهری و روستایی را افزایش داده و فرصت‌های برابر را محدود کرده است.
مشکلات قانونی و سیاستی
عدم وجود قوانین شفاف در حوزه تجارت الکترونیک و حمایت از کسب‌وکار‌های دیجیتال، مانع از رشد این بخش شده است. برای مثال، بسیاری از استارتاپ‌های ایرانی به دلیل موانع قانونی قادر به جذب سرمایه خارجی نیستند. این موضوع نه تنها رشد اقتصادی را محدود می‌کند، بلکه امکان رقابت در بازار‌های جهانی را نیز کاهش می‌دهد.
شکاف دیجیتال میان مناطق شهری و روستایی
تفاوت دسترسی به فناوری میان مناطق شهری و روستایی یکی دیگر از چالش‌های مهم است. این شکاف می‌تواند نابرابری‌های اجتماعی را تشدید کند و به جای توسعه پایدار، منجر به ایجاد نابرابری شود. افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ارتباطی می‌تواند نقش مهمی در کاهش این شکاف داشته باشد.
ایران در سال‌های اخیر شاهد موفقیت‌های قابل توجهی در حوزه اقتصاد دیجیتال بوده است. به‌عنوان مثال، دیجی‌کالا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های تجارت الکترونیک در خاورمیانه، با ایجاد اشتغال برای هزاران نفر، نقش مهمی در اقتصاد دیجیتال کشور ایفا کرده است. این پلتفرم توانسته در کنار اشتغال‌زایی، بخش قابل توجهی از بازار مصرف داخلی را نیز به خود اختصاص دهد.
نقش اقتصاد دیجیتال در آینده ایران
اقتصاد دیجیتال می‌تواند نقش محوری در تحقق اهداف توسعه پایدار ایفا کند. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از این ظرفیت، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تدوین سیاست‌های حمایتی وجود دارد. تنها با ترکیب تلاش‌های دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی می‌توان به اهداف توسعه پایدار نزدیک شد و آینده‌ای روشن برای کشور رقم زد.