گروه بین الملل جهان نیوز: در روزهای گذشته شاهد انتشار اخبار مختلفی از مصر با محوریت آغاز اعتراضات شبانه در این کشور بوده ایم. در این راستا، بر اساس ویدئوهای منتشر شده، طیف هایی از مردم مصر در شهرهای مهم این کشور نظیر قاهره، علیه دولت عبدالفتاح السیسی به خیابان آمده اند و خواستار برکناری دولت مصر شده اند. این در حالی است که دولت مصر و جریان های رسانه ای نزدیک به آن، این موضوع را رد می کنند و تاکید دارند که تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی و رسانه ای قدیمی هستند و اوضاع در این کشور عادی است.
ادعایی که از سوی جریان های مخالف با دولتِ مصر رد می شود. با این همه، ورای این اختلاف نظرها و مجادلات کلامی،آنچه واضح است این نکته می‌باشد که حداقل به 5 دلیل مهم و محوری، بسترهای لازم برای آغاز اعتراضات گسترده و آشوب در مصر فراهم است.
یک: موضع ضعیف دولت مصر در حمایت از مردم غزه
بیراه نیست اگر بگوییم در طی بیش از یک سال اخیر که از جنگ غزه می گذرد، دولت مصر با مسدود کردن کامل مرزهای زمینی خود با نوار غزه، نوعی همدستی آشکار را با صهیونیست ها در ارتکاب به جنایت و نسل کشی علیه ملت فلسطین به نمایش گذاشته است. این در حالی است که در طی ماه های اخیر بارها و بارها شاهد اعتراضات گسترده مردم مصر و راهپیمایی های آن ها در دفاع از مردم و مقاومت غزه بوده ایم.
شبیه به همین رویکرد را مردم اردن نیز داشته اند. در واقع، در شرایطی که آن ها قویا از ملت و مقاومت فلسطین حمایت کرده و می کنند، دولتشان همراهی هایی صریح و پنهانی را با رژیم اشغالگر قدس در دستورکار دارد. وضعیتی که میزان نارضاتی عمومی از دولت ها در مصر و اردن را افزایش داده و به طور خاص در مصر می تواند در کنار طیفی از دیگر مولفه ها، نقشی مهم در اوج گیری اعتراضات خیابانی علیه دولت این کشور بازی کند.
دو: مصر و اثرپذیری از تحولات سوریه
ایدئولوژی و تفکر اخوان المسلمین، دشمنان درجه یک دولت کنونی مصر و رئیس جمهور این کشور عبدالفتاح السیسی هستند. از یاد نبریم که السیسی در جریان یک کودتا علیه محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر در سال 2013 که خود عضوی از اخوان المسلمین بود، قدرت را به دست گرفت و پس از آن، هرگونه فعالیت جریان سیاسی و فکری مذکور در مصر را ممنوع کرد. این در حالی است که اخوان المسلمین یک جریان ریشه دار در مصر است و از نظر سازمانی از قدرت قابل ملاحظه ای در این کشور برخوردار است.
حال در وضعیت کنونی، در سوریه شاهد قدرت گیری گروه هایی هستیم که پیوندهایی نزدیکی با تفکر اخوانی دارند. ابومحمد الجولانی و دیگر طیف های متحد او، حمایت های جدی را از جانب حامیان تفکر اخوانی دریافت می کنند و البته که متحدان خارجی آن ها یعنی قطر و ترکیه نیز اقدامات زیادی را با هدف ترویچ اخوانی‌گری در غرب آسیا جهت تامین منافع خود انجام می دهند. حال در این وضعیت، هیچ بعید نیست که قدرت گیری جریان اخوانی در غرب آسیا(و به طور خاص در سوریه)، موجب شده باشد که هسته های زیرزمینی و پنهان اخوان المسلمین در مصر فعال تر شده باشند و به دنبال پیشبرد دستورکارهای مطلوب خود علیه سازوکارهای حکمرانی کنونی مصر باشند. موضوعی که یک جلوه از خود را با آغاز اعتراضات در مصر می تواند به نمایش بگذارد.
سه: بحران اقتصادی مصر
مصر با کسری بودجه سنگینِ بیش از 400 میلیارد دلاری دست و پنجه نرم می کند و تنها در سال جاری، پول ملی این کشور بیش از 50 درصد از ارزش خود را از دست داده است. در عین حال، بیش از 60 درصد از اقتصاد مصر نیز به اذعان منابع معتبر بین المللی، در کنترل چهره های نظامی وفادار به عبدالفتاح السیسی است. به بیان ساده تر، رئیس جمهور مصر با تامین منافع اقتصادی ژنرال های مصری، وفاداری آن ها را به خود جلب کرده است. این در حالی است که بر اساس گزارش های رسمی، در سال های گذشته فقر در مصر گسترش قابل توجهی یافته و بحران های جدی را برای مردم این کشور ایجاد کرده است.
معادلاتی که سبب شده اند شکاف طبقاتی در مصر به شدت افزایش یابد و جامعه این کشور را در آستانه چالش های سیاسی و امنیتی قرار داده است. از این رو، بحران اقتصادی کنونی در مصر در کنار تشدید نابرابری ها در این کشور، اصلی‌ترین مولفه هایی هستند که می توانند هر آن، اعتراضات فراگیری را در مصر کلید بزنند و تشویق کنند. چشم اندازهای این بحران ها با توجه به کاهش کمک های اقتصادی خارجی به مصر از سوی دولت های عرب حاشیه خلیج فارس و البته دولت آمریکا (با توجه به حضور مجدد ترامپ در قدرت) و در عین حال، بلوکه شدن وام های نهادهای بین المللی به مصر به دلیل بحران اقتصادی این کشور، بیش از پیش ناامیدکننده به نظر می رسند.
چهار: تشدید سرکوب سیاسی در مصر
عبدالفتاح السیسی از سال 2013 که با کودتا قدرت را در مصر به دست گرفت تا به امروز، با استفاده از سیاست مشت آهنین بر مصر حکومت کرده است. به بیان ساده تر، او با اقتدارگرایی محض که حمایت های موثری را از ناحیه آمریکا و دیگر قدرت های غربی و البته شیوخ عرب منطقه حاشیه خلیج فارس دریافت می کند، در قدرت حضور دارد.
در سال های گذشته گزارش های مختلف حقوق بشری از وضعیت مصر حاکی از تشدید برخوردهای قهری دولت این کشور با معترضان در مصر و در عین حال، سخت تر کردن فضای کار برای رسانه ها و مردم جهت مطرح کردن مطالبات بحقشان بوده است. موضوعی که البته بازتاب های رسانه ای زیادی پیدا کرده و صدها گزارش و مقاله در مورد آن نوشته است. از این رو، محدودسازی فضای کنش و گفتمان سیاسی در مصر و برخوردر قهری با آن از سوی دولت این کشور نیز یکی از مولفه ها و محرک هایی است که می تواند اوج گیری اعتراضات در مصر را سبب شود.
پنج: سوءحکمرانی در مصر
ورای آنچه تاکنون گفته شد، نگاه طبقاتی و در عین حال سیاست زده طبقه حاکم مصر به مردم این کشور، موجب شده تا روندی کلی از سوحکمرانی در این کشور را در حوزه های گوناگون شاهد باشیم. به بیان ساده تر، جریان حکمرانی در مصر آنطور که باید و شاید، کلیت مصر را به عنوان یک ظرفیت برای توسعه این کشور در نظر نمی گیرد و همین مساله سبب شده تا آسیب پذیری آن به شدت بالا برود. در عین حال، اوج گیری مولفه هایی نظیر فساد و سرکوب در مصر نیز مزید بر علت شده اند تا در حوزه های مختلف حکمرانی، شاهد نوعی بن بست در مصر باشیم. موضوعاتی که بروندادی جز ایجاد بحران‌های سیاسی و ناآرامی در مصر تولید نمی کنند.
ادعایی که از سوی جریان های مخالف با دولتِ مصر رد می شود. با این همه، ورای این اختلاف نظرها و مجادلات کلامی،آنچه واضح است این نکته می‌باشد که حداقل به 5 دلیل مهم و محوری، بسترهای لازم برای آغاز اعتراضات گسترده و آشوب در مصر فراهم است.
یک: موضع ضعیف دولت مصر در حمایت از مردم غزه
بیراه نیست اگر بگوییم در طی بیش از یک سال اخیر که از جنگ غزه می گذرد، دولت مصر با مسدود کردن کامل مرزهای زمینی خود با نوار غزه، نوعی همدستی آشکار را با صهیونیست ها در ارتکاب به جنایت و نسل کشی علیه ملت فلسطین به نمایش گذاشته است. این در حالی است که در طی ماه های اخیر بارها و بارها شاهد اعتراضات گسترده مردم مصر و راهپیمایی های آن ها در دفاع از مردم و مقاومت غزه بوده ایم.
شبیه به همین رویکرد را مردم اردن نیز داشته اند. در واقع، در شرایطی که آن ها قویا از ملت و مقاومت فلسطین حمایت کرده و می کنند، دولتشان همراهی هایی صریح و پنهانی را با رژیم اشغالگر قدس در دستورکار دارد. وضعیتی که میزان نارضاتی عمومی از دولت ها در مصر و اردن را افزایش داده و به طور خاص در مصر می تواند در کنار طیفی از دیگر مولفه ها، نقشی مهم در اوج گیری اعتراضات خیابانی علیه دولت این کشور بازی کند.
دو: مصر و اثرپذیری از تحولات سوریه
ایدئولوژی و تفکر اخوان المسلمین، دشمنان درجه یک دولت کنونی مصر و رئیس جمهور این کشور عبدالفتاح السیسی هستند. از یاد نبریم که السیسی در جریان یک کودتا علیه محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر در سال 2013 که خود عضوی از اخوان المسلمین بود، قدرت را به دست گرفت و پس از آن، هرگونه فعالیت جریان سیاسی و فکری مذکور در مصر را ممنوع کرد. این در حالی است که اخوان المسلمین یک جریان ریشه دار در مصر است و از نظر سازمانی از قدرت قابل ملاحظه ای در این کشور برخوردار است.
حال در وضعیت کنونی، در سوریه شاهد قدرت گیری گروه هایی هستیم که پیوندهایی نزدیکی با تفکر اخوانی دارند. ابومحمد الجولانی و دیگر طیف های متحد او، حمایت های جدی را از جانب حامیان تفکر اخوانی دریافت می کنند و البته که متحدان خارجی آن ها یعنی قطر و ترکیه نیز اقدامات زیادی را با هدف ترویچ اخوانی‌گری در غرب آسیا جهت تامین منافع خود انجام می دهند. حال در این وضعیت، هیچ بعید نیست که قدرت گیری جریان اخوانی در غرب آسیا(و به طور خاص در سوریه)، موجب شده باشد که هسته های زیرزمینی و پنهان اخوان المسلمین در مصر فعال تر شده باشند و به دنبال پیشبرد دستورکارهای مطلوب خود علیه سازوکارهای حکمرانی کنونی مصر باشند. موضوعی که یک جلوه از خود را با آغاز اعتراضات در مصر می تواند به نمایش بگذارد.
سه: بحران اقتصادی مصر
مصر با کسری بودجه سنگینِ بیش از 400 میلیارد دلاری دست و پنجه نرم می کند و تنها در سال جاری، پول ملی این کشور بیش از 50 درصد از ارزش خود را از دست داده است. در عین حال، بیش از 60 درصد از اقتصاد مصر نیز به اذعان منابع معتبر بین المللی، در کنترل چهره های نظامی وفادار به عبدالفتاح السیسی است. به بیان ساده تر، رئیس جمهور مصر با تامین منافع اقتصادی ژنرال های مصری، وفاداری آن ها را به خود جلب کرده است. این در حالی است که بر اساس گزارش های رسمی، در سال های گذشته فقر در مصر گسترش قابل توجهی یافته و بحران های جدی را برای مردم این کشور ایجاد کرده است.
معادلاتی که سبب شده اند شکاف طبقاتی در مصر به شدت افزایش یابد و جامعه این کشور را در آستانه چالش های سیاسی و امنیتی قرار داده است. از این رو، بحران اقتصادی کنونی در مصر در کنار تشدید نابرابری ها در این کشور، اصلی‌ترین مولفه هایی هستند که می توانند هر آن، اعتراضات فراگیری را در مصر کلید بزنند و تشویق کنند. چشم اندازهای این بحران ها با توجه به کاهش کمک های اقتصادی خارجی به مصر از سوی دولت های عرب حاشیه خلیج فارس و البته دولت آمریکا (با توجه به حضور مجدد ترامپ در قدرت) و در عین حال، بلوکه شدن وام های نهادهای بین المللی به مصر به دلیل بحران اقتصادی این کشور، بیش از پیش ناامیدکننده به نظر می رسند.
چهار: تشدید سرکوب سیاسی در مصر
عبدالفتاح السیسی از سال 2013 که با کودتا قدرت را در مصر به دست گرفت تا به امروز، با استفاده از سیاست مشت آهنین بر مصر حکومت کرده است. به بیان ساده تر، او با اقتدارگرایی محض که حمایت های موثری را از ناحیه آمریکا و دیگر قدرت های غربی و البته شیوخ عرب منطقه حاشیه خلیج فارس دریافت می کند، در قدرت حضور دارد.
در سال های گذشته گزارش های مختلف حقوق بشری از وضعیت مصر حاکی از تشدید برخوردهای قهری دولت این کشور با معترضان در مصر و در عین حال، سخت تر کردن فضای کار برای رسانه ها و مردم جهت مطرح کردن مطالبات بحقشان بوده است. موضوعی که البته بازتاب های رسانه ای زیادی پیدا کرده و صدها گزارش و مقاله در مورد آن نوشته است. از این رو، محدودسازی فضای کنش و گفتمان سیاسی در مصر و برخوردر قهری با آن از سوی دولت این کشور نیز یکی از مولفه ها و محرک هایی است که می تواند اوج گیری اعتراضات در مصر را سبب شود.
پنج: سوءحکمرانی در مصر
ورای آنچه تاکنون گفته شد، نگاه طبقاتی و در عین حال سیاست زده طبقه حاکم مصر به مردم این کشور، موجب شده تا روندی کلی از سوحکمرانی در این کشور را در حوزه های گوناگون شاهد باشیم. به بیان ساده تر، جریان حکمرانی در مصر آنطور که باید و شاید، کلیت مصر را به عنوان یک ظرفیت برای توسعه این کشور در نظر نمی گیرد و همین مساله سبب شده تا آسیب پذیری آن به شدت بالا برود. در عین حال، اوج گیری مولفه هایی نظیر فساد و سرکوب در مصر نیز مزید بر علت شده اند تا در حوزه های مختلف حکمرانی، شاهد نوعی بن بست در مصر باشیم. موضوعاتی که بروندادی جز ایجاد بحران‌های سیاسی و ناآرامی در مصر تولید نمی کنند.