هرازگاهی پیش می‌آید که دوست داریم با خانواده برای شام یا ناهار به رستوران برویم. درگوگل، لیست رستوران‌ها را بالا و پایین می‌کنیم و رستورانی که بیشترین ستاره را دارد، انتخاب می‌کنیم. اما چه شاخص‌هایی باعث می‌شود رستورانی ستاره‌های فراوانی دریافت کند و مورد پسند مردم باشد؟ یکی از شاخص‌ها غذای باکیفیت است و غذایی باکیفیت است که مواد اولیه تازه داشته باشد. این هفته به سراغ یک استارتاپ ایرانی به نام «تازهبار» رفته‌ایم که در تلاش است تا مواد اولیه غذا را به آشپزخانه رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها، آشپزخانه‌ها و... برساند. «تازهبار» یک پلتفرم آنلاین B2B است که مواد اولیه رستوران‌ها، فست‌فود، کافی‌شاپ‌ها و آشپزخانه‌ها را به صورت مستقیم از کشاورزان تامین می‌کند.البته در کنار تهیه مواد اولیه تازه، یکی از اهداف مهم بنیانگذاران این استارتاپ حذف دلالان در فرآیند فروش محصولات کشاورزی و همکاری با کشاورزان است.
آغاز به کار تیم تازهبار
در آخرین روزهای پاییز که به خاطر آلودگی هوا همه جا تعطیل شده بود به صورت آنلاین با عرفان دادخواه، مدیرعامل استارتاپ تازهبار برای شنیدن داستان این استارتاپ به گفت‌وگو نشستم.
عرفان دادخواه متولد سال ۱۳۶۹، در رشته حسابداری در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه شمسی‌پور فارغ‌التحصیل شده است. او از سال ۸۹ در شرکتهای آپارتمان‌سازی مهستان و یوگوبری خاورمیانه به عنوان رئیس حسابداری و معاون مالی-اداری فعالیت کرده است و سال ۹۹ به تیم تازهبار پیوست: «کنترل‌تک، استارتاپ استودیو گروه مالی فیروزه است. در این مرکز پرسنل و مدیران ارشد گروه مالی فیروزه ایده‌‌های مختلفی مطرح می‌کردند و هرکدام از ایده‌ها که رای لازم را به دست می‌آورد، خود گروه روی آن سرمایه‌گذاری می‌کرد و آن ایده تبدیل به استارتاپ می‌شد. سال ۹۸ سومین ایده‌ای که از این مرکز رشد بیرون آمد، تازهبار بود.»
عرفان یکسال پس از شکل‌گیری تازهبار به تیم ملحق شد:«مدیرعامل شرکت یوگوبری خاورمیانه از دوستان آقای رامین ربیعی، مدیرعامل گروه فیروزه بود. به واسطه شناختی که از من داشت و می‌دانست کارهای عملیاتی را دوست دارم و خستگی‌ناپذیر هستم، من را معرفی کردند و به این شکل وارد تیم تازهبار شدم.»
زمانی که عرفان وارد این تیم شد، همراه با دیگران مدل مالی و بازار را به صورت کامل مورد بررسی قرار داد و در تحقیقات بازار خود متوجه شد، یک بازار دست‌نخورده و نابی وجود دارد که تاکنون به صورت سنتی فعالیت کرده است و پتانسیل آنلاین شدن دارد.
به عمل کار برآید کار
بعد از تحقیق روی بازار، نوبت به عمل بود. وقتی عرفان به تیم اضافه شد، به سراغ جمع‌آوری یک تیم متخصص رفت: «سعی کردیم در هرواحد تیمی شکل دهیم که متخصص و خستگی‌ناپذیر باشند. چون کار در تازهبار ۲۴ ساعته است. تیم اداری از ساعت ۷ صبح تا ۶ بعدازظهر سرکار هستند، تیم عملیات در انبار(مرکز پردازش و نگهداری کالا) ۲ هزار متری در ۲ شیفت فعالیت می‌کنند؛ شیفت صبح از ۷ صبح تا ۷ شب و شیفت شب از ۷ شب تا ۷ صبح. تیم تامین از ساعت ۵ بعدازظهر تا ۵ صبح فعالیت می‌کنند. تیم فروش در ۲ دسته از ۷ صبح تا ۲ نصفه شب کار می‌کنند.»
به گفته عرفان روز اولی که کار تازهبار آغاز شد، کار ارسال را برونسپاری کرده بودند، اما پس از مدتی متوجه شدند چنین کاری اشتباه است، به همین خاطر راننده‌هایی را استخدام کردند. در کل تازهبار تصمیم گرفت دیگر هیچ فرآیندی از عملیات خود را برونسپاری نکند: «به دلیل رشد خوبی هم که هرسال تجربه می‌کردیم، ۳ انبار عوض کردیم. انبار فعلی ما در بادامک شهریار، نزدیک شهرک دانش است. ما جایی را به عنوان انبار انتخاب کردیم که کار پخش به تهران به خوبی انجام شود.»
سپس به سراغ رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها و هتل‌ها و... رفتند. به گفته عرفان در بخش فروش ۲ نوع جذب مشتری دارند؛ جذب مشتری به صورت تلفنی و به صورت حضوری. در جذب مشتری به صورت تلفنی، تیم تازهبار به داده‌ها و آمارهای رستوران‌ها دسترسی دارد و به همه رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها و هتل‌ها تماس می‌گیرد: «داده‌ها را یا از بانک‌های اطلاعاتی به دست آوردیم یا در این سال‌ها بازاریاب‌هایمان به تک تک رستوران‌ها مراجعه کردند و داده‌ها را در یک بانک اطلاعاتی جامع جمع‌آوری کردند.»
این تیم به صورت حضوری یا تلفنی به رستوران‌ها مراجعه می‌کنند، از مزایای تازهبار برایشان می‌گویند و به این صورت رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها را جذب خود می‌کنند.
عرفان دلیل اصلی رشد و موفقیت تازهبار را استفاده از تکنولوژی و دانش می‌داند. «ما چند پلتفرم راه‌اندازی کردیم؛ اولین پلتفرم، «تازهبار» است که مشتریان می‌توانند سفارش خود را ثبت کنند، دومین پلتفرم «تازه‌رو» که مسئولیت لجستیک و ارسال را برعهده دارد. ماشین‌ها را درپلتفرم تازه‌رو تعریف کردیم. البته این پلتفرم پیچیدگی‌های خاص خود را دارد چون سفارش مشتریان متفاوت است و هرکدام نیازمندی‌های خاص خود را دارد. ما برای هر شرایط در این پلتفرم داده‌ها را تعریف کردیم. بعد از اینکه سفارش‌ها آماده شد، در عرض ۵ دقیقه با استفاده از هوش مصنوعی و دیتا و روتینگ سیستم، کل سفارش‌ها در ماشین‌ها چیدمان می‌شوند.»
استفاده از تکنولوژی سبب شده تا کار سنتی که فرآیند طولانی دارد و نیازمند نیروی کار بسیار است، تنها با ۵۸ نفر در تازهبار انجام شود: «امسال تعداد سفارش‌ها و وزن سفارش‌ها بیشتر شده است. جالب است بدانید که سال ۱۴۰۲ میانگین پرسنل ما ۶۱ نفر بوده است. با اینکه امسال سفارش‌ها بیشتر شده است، اما تعداد پرسنل ۵۸ نفر شدند. از این ۵۸ نفر، ۱۸ نفر راننده ارسال سفارش‌ها هستند.این نشان می‌دهد که چقدر ما توانستیم از تکنولوژی در کار خود استفاده کنیم، هزینه‌ها را مدیریت کنیم و با این بازار سنتی رقابت کنیم.»
هدف مهم تازهبار حمایت از کشاورزان
یکی از هدف‌های مهم تازهبار حمایت از کشاورزان و حذف دلالان است. آنطور که عرفان می‌گوید کشاورزان دغدغه‌‌های بسیاری دارند، مانند اینکه موقع فروش محصول خود، هیچ اختیاری در قیمت‌گذاری ندارند: «سال پیش من به بندرعباس سفر کرده بودم تا با کشاورزان آشنا شوم و از آنها گوجه بخرم. ما سر زمین از کشاورزی درخواست کردیم تا بارش را به ما بفروشد، اما گفت فقط به دلال می‌فروشد. زنگ زدیم تا دلال بیاید. از کشاورز قیمت محصولاتش را پرسیدیم که گفت کیلویی۱۰ تومان. این قیمت خیلی مناسبی بود و شاید باور نکنید ما از دلال با قیمت ۸ هزار تومان گوجه خریدیم.»
این سوال پیش آمد که چرا کشاورز حاضر نبود محصول خود را به آنها بفروشد که عرفان دراین مورد می‌گوید: «چون کشاورز مطمئن نبود که من هرسال می‌توانم محصولاتش را بخرم یا نه. درصورتیکه آن دلال، کسی است که پول می‌دهد تا کشاورز بذر بخرد و بکارد و محصولاتش را دوباره بفروشد.ما نگرانی کشاورزها را برطرف کردیم. به این صورت که به صورت متوالی از آنها خرید کردیم و محصول سال بعد یکسری زمین‌ها را پیش‌خرید کردیم. موقع خرید به صورت نقدی پرداخت می‌کنیم، به موقع حساب و کتاب می‌کنیم تا اعتماد آنها را جلب کنیم.»
یکی دیگر از پلتفرم‌هایی که تازهبار راه‌اندازی کرده است، «تازه‌یاب» است: «ما روزانه از ساعت ۱۵ تا ۱۸ نیازمندی‌های خود را در این پلتفرم اعلام می‌کنیم. کشاورزان و تامین‌کنندگان مختلف وارد سایت می‌شوند، قیمت خود را وارد می‌کنند. از بین قیمت‌ها، کمترین قیمت برنده می‌شود و بار را از آنها می‌گیریم. هم‌اکنون ۲۰ تا ۲۵ درصد از تامین نیازهای تازهبار از سوی کشاورزان است. در تلاش هستیم این عدد را به ۵۰ درصد برسانیم. در ۲ سال گذشته ما با ۱۰۰ کشاورز همکاری کردیم.»
عرفان در پاسخ به این سوال که آیا میوه و تره‌بار مرکزی، تازهبار را به عنوان رقیب می‌بیند، می‌گوید: «بازار ما بسیار بسیار سنتی است و تغییر روند، زمان بیشتری می‌برد. میدان تره‌بار تهران به عنوان پخش‌کننده اصلی میوه و تره‌بار در کل کشور آنقدر گسترده است که هنوز ما به مرحله‌ای نرسیدیم که بخواهیم رقیب آنها باشیم.»
براساس صحبت‌های عرفان، تازهبار در میدان تره‌بار به عنوان همکار جدید و شریک تجاری جدید معرفی شده که برای همه شرایط بهتر ایجاد کرده است: «میدان تره‌بار ۲ هزار غرفه دارد و جلوی غرفه‌ها را به افراد مختلف اجاره دادند. اگر هر غرفه را به ۳ نفر اجاره داده باشند، حداقل ۶ تا ۱۰ هزار فروشنده مختلف دراین میدان فعالیت می‌کند. ما سعی کردیم سالم‌ترین افراد و بهترین غرفه‌ها را انتخاب کنیم. از ابتدای فعالیت تاکنون با بیش از هزار تامین‌کننده در تازهبار همکاری کردیم و۵۰۰ تامین‌کننده فعال هم با ما همکاری می‌کنند.»
حل دغدغه رستوران‌ها توسط تازهبار
تازهبار واسطی بین کشاورز و رستوران‌ها ، کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها و آشپزخانه‌ها است. رستوران‌ها برای تامین مواد اولیه خود ۲ راه دارند یا خود رستوران باید تیم تامین تشکیل دهد تا به تره‌بار مرکزی تهران برود و محصولات را خریداری کند که با توجه به مساحت بسیار بزرگ میدان تره‌بار، خرید از این میدان راحت نیست. دومین راه هم خرید از یکسری وانت هستند که دم رستوران‌ها می‌ایستند، اما محصولات این وانت‌ها تنوع لازم را ندارند. این موارد در حالی است که تازهبار تنوع محصول دارد، باعث می‌شود هزینه سربار رستوران‌ها کاهش پیدا کند، شفافیت مالی دارد و فاکتور رسمی صادر می‌کند، محصولات پاک‌شده و طبقه‌بندی شده هم در سایت خود ارائه می‌دهد. به گفته عرفان تاکنون تازهبار به ۵ هزار رستوران سرویس‌دهی کرده است.
چگونگی کار با تازهبار
برای ثبت سفارش از طریق سایت تازهبار، رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و هتل‌ها و... تا ساعت یک شب فرصت دارند سفارش خود را در پلتفرم ثبت کنند: «باتوجه به تجربیاتی که سیستم ما از آنالیز داده‌های مشتری در بازه‌های زمانی مختلف به دست آورده،پیش‌بینی می‌کنیم که امشب چه محصولاتی را لازم داریم تا به مشتری‌ها بفروشیم و از روز قبل موجودی انبار را به حدنصاب می‌رسانیم. اگر در زمان سفارش‌گیری، کسری وجود داشته باشد، از میدان تره‌بار مرکزی تامین می‌کنیم.»
محصولاتی که در تازهبار موجود هستند، از ۳ محل تامین می‌شوند؛ بخشی از محصولات از کشاورزها خریداری می‌شود و بخش دیگر محصولات را از میدان تره‌بار مرکزی تهران تهیه می‌کنند و قسمتی از بار از گلخانه‌های اختصاصی تازهبار برای مشتریان تامین می‌شود. به گفته عرفان هم‌اکنون بیش از ۶۰۰ قلم محصول مختلف در سایت موجود است: «بعد از ثبت سفارش، تیم ما از ساعت یک شب تا ۵ صبح عملیات پردازش، بسته‌بندی و آماده‌سازی سفارش‌ها را انجام می‌دهد. از ۵ صبح تا ۶ صبح بارگیری ماشین‌ها در محل انبار صورت می‌گیرد. از ساعت ۶ صبح تا ۴ بعدازظهر در سطح شهر تهران و استان البرز هم سفارش‌ها را توزیع می‌کنیم. بازه‌های تحویل هم ۲ ساعت، ۲ ساعت است. با اینکه بازه تحویل ۲ ساعت به ۲ ساعت است، ۹۸ درصد سفارش‌ها را در بازه تعیین‌شده تحویل دادیم و تاخیر خاصی نداریم.»
البته همه چیز با ارسال سفارش به پایان نمی‌رسد و فردای روزی که مشتریان، محصولات خود را تحویل گرفتند، پشتیبانی تازهبار با آنها تماس می‌گیرد تا مطمئن شود سفارش‌ها به خوبی به دست مشتریان رسیده است. اگر محصولی مورد نظر مشتریان نباشد، تازهبار بلافاصله محصول جایگزین ارسال می‌کند.
چگونگی تضمین کیفیت محصولات
تازهبار مدعی است محصولات اولیه که به دست رستوران‌ها می‌رساند، تازه است. محصولی که تازه باشد، می‌تواند کیفیت غذای رستوران‌ها را افزایش دهد. حالا این تیم چگونه تضمین می‌کند که حتما محصولات تازه هستند: «عمده محصولات ما در گردش هستند. یعنی روزانه از کشاورز می‌خریم، امروز وارد انبار ما می‌شود و فردا به مشتری ارسال می‌کنیم. یک محصول مدت زمان زیادی در انبار ما باقی نمی‌ماند. ما یک سردخانه ۲۰۰ متری هم داریم و محصولاتی که قابلیت نگهداری طولانی‌مدت را دارند را در این سردخانه قرار می‌دهیم. سردخانه ما دماهای مختلف دارد چون روش نگهداری هر محصول متفاوت است و به دماهای متفاوت نیاز دارند. از این طریق سعی کردیم محصولات را برای مشتریان تازه نگه‌داریم.»
عرضه محصولات غیرترهباری به مشتریان
تازهبار هم محصولات تره‌باری و هم محصولات غیرترهباری به مشتریان عرضه می‌کند. برای تهیه محصولات غیرترهباری، تیم تازهبار توانسته در این سال‌ها با یکسری تولیدکننده و تامین کننده بزرگ ارتباط برقرار کند: «ما به مرحله‌ای رسیده‌ایم که برخی از شرکت‌ها به صورت اختصاصی برای تازهبار محصولات را تولید می‌کنند. به عنوان مثال الان با ۳ پرورش‌دهنده قارچ مختلف کار می‌کنیم که ظرفیت ۱۰۰ درصدی خود یعنی تمام گلخانه‌های خود را به تازهبار اختصاص دادند.»
علاوه براین‌ها اگر به سایت تازهبار مراجعه کنید، متوجه می‌شوید این استارتاپ شوینده و ظروف یکبار مصرف هم عرضه می‌کند: «در سال ۱۴۰۳ علاوه بر تامین میوه و تره‌بار، وارد سایر نیازمندی‌های رستوران هم شدیم، مانند مواد شوینده، نوشیدنی و ظروف یکبار مصرف، ادویه، اقلام خوراکی و ....»
مزایای تازهبار در مقابل رقبا
حدود ۶ سال از فعالیت تازهبار می‌گذرد. کمتر استارتاپی دیده‌ایم که فعالیت آن شبیه تازهبار باشد و همین سوال را هم از عرفان کردیم که آیا کسب‌وکار دیگری هم در این حوزه فعالیت می‌کند: «در این مدت شرکتهای بسیاری راه‌اندازی شدند و خواستند در این حوزه فعالیت کنند، اما پس از مدتی کار خود را متوقف کردند چون فعالیت در این بخش بسیار دشوار است و می‌توانم با اطمینان بگویم هم‌اکنون اصلی‌ترین لیدر پخش محصولات تره‌بار، «تازهبار» است.»
او پشتیبانی به‌لحظه و دقیق، تحویل سروقت بارها به مشتریان، شفافیت مالی، تنوع بالای محصولات را از مزایای تازهبار نام برد: «اولین جایی که محصول نوبرانه و جدید موجود می‌شود، تازهبار است. برخی از رستوران‌ها به سبزیجات خارجی و میوه‌های استوایی نیاز دارند که در تازهبار موجود است.»
سرمایه‌گذاری بزرگ پشت تازهبار
تازهبار از دل استارتاپ استودیو «کنترل تک» بیرون آمد و با سرمایه‌گذاری شرکتهای زیرمجموعه گروه مالی فیروزه، توانست به رشد خوبی برسد. سرمایه‌گذاری گروه مالی فیروزه هم به چند دسته تقسیم می‌شود؛ شرکت سرمایه‌گذاری ایران و فرانسه در گروه مالی فیروزه، سرمایه‌گذار اصلی تازهبار است، صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه فیروزه (نماد ونچر) که متعلق به گروه مالی فیروزه است و کنترل‌تک به عنوان مرکزی که تازهبار در آن خلق شد، سهامدار این استارتاپ است. البته فیروزه تنها سرمایه‌گذار این استارتاپ نیست: «علاوه بر گروه مالی فیروزه، این استارتاپ سهامداران حقیقی و حقوقی دیگری هم دارد؛ به عنوان مثال گروه سرمایه‌گذاری آماج.»
علاوه بر سهامداران بزرگ و کوچک، هیئت مدیره، مدیران ارشد تازهبار را هم سهامدار این استارتاپ کردند: «من و ۲ نفر از مدیران ارشد تازهبار قائم مقام شرکت و مدیرمالی و اداری به همراه تعدادی از نفرات کلیدی تیم سهامدار تازهبار هستیم. یعنی بعد از اینکه وارد این تیم شدیم و فعالیت کردیم و خود را ثابت کردیم، با تصمیم سهامداران ما را سهامدار این شرکت کردند. این موضوع قوت قلبی برای ما بود و باعث شد مدام تلاش کنیم تا این استارتاپ رشد بیشتری کند.»
تازهبار تاکنون ۲ مرحله جذب سرمایه داشته است و هم‌اکنون این تیم برای راند جدید جذب سرمایه، در حال مذاکره نهایی با چند مجموعه شناخته شده است.
ورود به بورس در آینده
همکاری رستوران‌ها با تازهبار قرار است در آینده وارد فاز جدیدی شود: «ما قصد داریم در ۲ سال آینده محصولات پروتئینی و لبنیات به تازهبار اضافه کنیم. در سال ۱۴۰۴ قصد داریم تمرکز خود را روی محصولات غیرترهباری بگذاریم و آنها را پررنگ کنیم.»
ورود به بورس هم از دیگر برنامه‌های آینده تیم تازهبار است: «اقداماتی برای ورود به بازار نوآفرین بورس اوراق بهادار انجام دادیم. به مرحله‌ای رسیدیم که امیدنامه را نهایی می‌کنیم که به سازمان بورس بدهیم.»