حراج سی. ان. جی در نیویورک درحالی هفته گذشته از دو سکه ساسانی رونمایی کرد که پس از این اتفاق، وزارت میراث‌فرهنگی بلافاصله دستور پیگیری و تشکیل پرونده برای استرداد این سکه‌های ارزشمند دوره ساسانی را صادر کرد. اما یک روز پس از اعلام رسمی وزارت میراث‌فرهنگی و آماده‌سازی پرونده استرداد ۲ سکه ساسانی، حراج نیویورک از ۱۵ سکه زرین هخامنشی و ساسانی دیگر رونمایی کرد. موضوعی که سبب نگرانی جدی فعالان میراث‌فرهنگی کشور شده است چراکه مشخص نیست چه تعداد از سکه‌های خارج شده توسط حفاران غیرمجاز و قاچاقیان میراث‌فرهنگی به این حراجی رسیده است.

آبان ماه سال گذشته بود که حفاران غیرمجاز با غارت محوطه باستانی بیضا بیش از ۶۰۰ اثر تاریخی را به سرقت بردند. همان زمان اعلام شد که این گنجینه از طریق واسطه‌ها به بازارهای بین‌المللی قاچاق شده است تا اینکه هفته گذشته حراج نیویورک از ۲ سکه ساسانی رونمایی کرد که با سکه‌های قاچاق شده محوطه باستانی بیضا در استان فارس کاملا مطابقت داشت.

از آنجا که براساس قوانین جهانی و تاکید یونسکو، خرید و فروش هرگونه آثار به دست آمده از حفاری‌های غیرمجاز و قاچاق شده از سوی موزه‌ها و حراجی‌ها ممنوع است و این آثار باید بلافاصله به کشورهای مبدا بازگردانده شوند، وزارت میراث‌فرهنگی بلافاصله بعد از خبری شدن این حراج، اقدام به تشکیل پرونده برای استرداد سکه‌ها کرد.

با این حال روز گذشته حراج سی. ان. جی در نیویورک در اقدامی تازه ۱۵ سکه هخامنشی و ساسانی دیگر را برای فروش در حراج ۲۰ روز آینده خود رونمایی کرد. این اقدام نشان می‌دهد که تنها دو سکه نقره آذرمیدخت و شاه پارسه هخامنشی از جنس نقره که حاصل حفاری‌های غیرمجاز شهر بیضا در استان فارس بودند، به این حراجی در نیویورک نرسیده و تعداد بیشتری از ۶۰۰ سکه خارج شده توسط حفاران غیرمجاز و قاچاقچی‌ها به این حراجی رسیده است.

«فاطمه داوری» سخنگوی معاونت میراث‌فرهنگی در خصوص تازه‌ترین رونمایی این حراج از ۱۵ سکه هخامنشی و ساسانی ایران به خبرگزاری ایلنا گفت: میراث‌فرهنگی به محض اطلاع از حراج تعدادی از سکه‌های تاریخی ایران متعلق به دوره هخامنشی و ساسانی در یک حراجی در آمریکا به بررسی موضوع پرداخت و نسبت به پیگیری آن اقدام کرد.

او گفت: فرایند پیگیری برای ۱۵ سکه تاریخی که به تازگی توسط حراجی نیویورک اعلام شده، طی می‌شود. از آنجا که حراجی‌های آنلاین به‌طور مرتب آثار را اضافه می‌کنند، از همین رو پرونده‌ای که در وزارت میراث‌فرهنگی تشکیل شده شامل سکه‌های تاریخی دیگر هم می‌شود و از آنجا که این حراجی ماه آینده برگزار می‌شود هر اثری که رونمایی شود، پرونده پیگیری وزارت میراث‌فرهنگی شامل آن آثار هم می‌شود.

آنطور که سخنگوی معاونت میراث‌فرهنگی اعلام کرد، ایران به عنوان یکی از کشورهای ملحق شده به کنوانسیون سال ۱۹۷۰ میلادی «اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیرقانونی اموال فرهنگی» یونسکو، تلاش‌های زیادی را برای ممانعت از ورود، خروج و فروش اموال فرهنگی تاریخی داشته و با همکاری سایر نهادها تلاش‌های زیادی را برای پیگیری رصد و استرداد اموال فرهنگی که به صورت غیر قانونی از کشور خارج شده‌اند، انجام داده است.

او گفت: زمانی که یک اثر تاریخی که محصول قاچاق و فرایندهای غیرقانونی است و به حراجی‌ها راه پیدا می‌کند در وهله اول اصالت‌سنجی اثر بررسی می‌شود و پس از تشکیل پرونده و گردآوری و پایش اطلاعات، مدارک ارسال می‌شود. بعد از آن با همکاری نهادهای دیگر مرحله توقف حراجی انجام می‌گیرد و پس از آن پیگیری حقوقی و استرداد آثار در دستور کار قرار می‌گیرد.

داوری همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا مسیر پرونده استرداد سکه‌های تاریخی در حراج نیویورک از طریق وزارت میراث‌فرهنگی صورت می‌گیرد یا اینکه به نهاد ریاست جمهوری واگذار شده، اعلام کرد: درحال‌حاضر این پرونده همچنان در وزارت میراث‌فرهنگی پیگیری می‌شود و امیدواریم با انجام پیگیری شاهد توقیف و استرداد آثار تاریخی کشور به ویژه این سکه‌ها باشیم.

عرضه سکه ۷۵ هزار دلاری هرمز اول ساسانی در حراج نیویورک

در تازه‌ترین رونمایی این حراج از سکه‌های هخامنشی و ساسانی ایران می‌توان به سکه زرین هرمز اول از پادشاهان ساسانی اشاره کرد که در سال‌های ۲۷۲ تا ۲۷۳ میلادی در ایران ضرب شده است. روی سکه نقش این پادشاه ساسانی و پشت آن نقش یک آتشدان و محراب ضرب شده است که دو سوی آتش را موبدان گرفته‌اند و در حال نیایش هستند. حراجی سی. ان. جی نیویورک اعلام کرده است که این سکه بسیار کمیاب است. سکه‌های او لقب «شاه شاهان ایرانیان» را دارند.

حراج CNG این سکه را با حداقل پیشنهاد ۴۵ هزار دلار و برآورد فروش ۷۵ هزار دلار بر سایت فروش خود قرار می‌دهد. وزن این سکه نیز ۷.۴۱ گرم اعلام شده است.

سکه زرین هخامنشی هم به حراج نیویورک رسید

حراج نیویورک از ۱۵ سکه‌ زرین هخامنشی و ساسانی دیگر رونمایی کرد! / وزارت میراث‌فرهنگی: سکه‌های جدید در فرایند پیگیری وزارتخانه قرار گرفته‌اند

اما سکه ارزشمند دیگری که حراج نیویورک برای فروش آنلاین در سه هفته آینده رونمایی کرده است، یک سکه دوره هخامنشی است که به نوشته این حراج متعلق به دوره داریوش دوم هخامنشی و متعلق به ۴۲۰ تا ۳۷۵ سال قبل از میلاد مسیح است. سکه دریک هخامنشی ۸.۳۷ گرم وزن دارد.

بررسی‌های بیشتر از این حراجی و اطلاعات موجود در آن مشخص کرد که طی دو روز اخیر حراج سی. ان. جی نیویورک که به فروش سکه‌های باستانی در آمریکا می‌پردازد بیش از ۱۰ سکه ساسانی از جنس نقره را هم رونمایی کرده است که بیشتر آن‌ها دارای نقش شاهان ساسانی و آتشکده و آتشدان در پشت و روی سکه هستند و قیمت‌های بسیار گزافی برای فروش آن‌ها در نظر گرفته شده است.