خانم سیده زهرا سیدعلیخانی به دستاوردی چشمگیر در صنعت آلومینیوم دستیافته و مدال طلا را در چهارمین مسابقه بینالمللی اختراعات و نوآوریها برای اعضای فدراسیون بینالمللی مخترعین (IFIA) کسب کرده است.
اختراع ثبتشدهی او راهحلی تحولآفرین برای استخراج آلومینای خالص از سرباره آلومینیوم که محصول جانبی خطرناک تولید آلومینیوم است، فراهم میآورد و بهطور مؤثری به چالشهای فوری صنعتی و زیستمحیطی پاسخ میدهد.
سیده زهرا سیدعلیخانی دراینباره گفت: «زمانی که در طول سالهای کاریام با انبوههای رو به افزایش سرباره آلومینیوم مواجه شدم، متوجه شدم که این موضوع تنها یک مشکل پسماند نیست؛ بلکه یک فاجعه زیستمحیطی است.»
او بااراده قوی برای یافتن راهحلی که این محصول جانبی مضر را به چیزی باارزش تبدیل کند، مصمم شد.
سیده زهرا سیدعلیخانی با بیش از ۱۴ سال تجربه در صنعت آلومینیوم ایران، با شرکتهای بزرگ ازجمله شرکتهای آلومینیوم المهدی و آلومینیوم جنوب بهطور گسترده همکاری کرده است.
در طول این مدت، او عواقب شدید زیستمحیطی ناشی از تجمع سرباره آلومینیوم را مشاهده کرد، او معتقد بود که اگر این ضایعات بهدرستی مدیریت نشود، خاک و منابع آبهای زیرزمینی را آلوده میکند و این درک باعث شد او مصمم شود روشی توسعه دهد که این پسماند مضر را به یک منبع باارزش تبدیل کند و همزمان به حل مشکلات اکولوژیکی و صنعتی بپردازد.
فرآیند نوآورانه او برای استخراج آلومینا یک جایگزین مقرونبهصرفه و پایدار ازنظر زیستمحیطی برای روشهای متداول است و بهجای تکیهبر استخراج پرهزینه آلومینا از سنگ بوکسیت، تکنیک ثبتشده او از اسیدهای معمولی مانند اسیدسولفوریک، نیتریک یا هیدروکلریک برای حل کردن ترکیبات آلومینا موجود در سرباره استفاده میکند.
این فرآیند شامل هضم اسیدی، فیلتراسیون، خنثیسازی محصولات جانبی مضر و کریستالیزاسیون برای تولید آلومینای با خلوص بالا است.
وی در ادامه اشاره کرد: «این روش مصرف انرژی را تا ۹۵ درصد در مقایسه با رویکردهای سنتی کاهش میدهد» و کاملاً با اصول اقتصاد همراستا است، با تبدیل ضایعات خطرناک به مواد قابلاستفاده، راهحل او نهتنها به محیطزیست کمک میکند بلکه مزایای اقتصادی عملی برای صنایع در سراسر جهان نیز ارائه میدهد.
آلومینای استخراجشده از این فرآیند کاربردهای صنعتی فراوانی دارد و به یک ماده بسیار مطلوب تبدیلشده است، در صنعت سرامیک، مقاومت حرارتی بینظیر آلومینا آن را برای تولید سرامیکهای پیشرفته و مواد نسوز ضروری میکند.
نقش آن بهعنوان کاتالیزور در فرآیندهای پتروشیمی و تصفیه، اهمیت آن را در بخشهای نفت و گاز برجستهتر میسازد، آلومینا همچنین در صنعت الکترونیک نقش اساسی ایفا میکند، جایی که خواص دیالکتریک آن برای نیمهرساناها و اجزای عایق حیاتی است.
همچنین، صنایع هوافضا و خودرو به کامپوزیتهای آلومینا برای تولید مواد سبک و با استحکام بالا وابسته هستند که نشاندهنده منافع اقتصادی گسترده نوآوری خانم سید علیخانی است.
وی در ادامه گفت: «این تنها مشکل پسماند نیست؛ بلکه ایجاد ارزشی است که مردم تنها برای آن خسارت میدیدند.» و انگیزه او برای توسعه این راهحل در طول زمانی که در کمیته ساماندهی ضایعات در شرکت آلومینیوم المهدی فعالیت میکرد، شکل گرفت.
با مواجهه روزانه با تأثیر زیستمحیطی دفع سرباره، او مصمم شد تا راهحل قابل اجرایی ایجاد کند، تلاشهای او به سالها تحقیق، توسعه و آزمایش انجامید که درنهایت منجر به ثبت اختراع و شهرت بینالمللی او شد، کسب مدال طلا در مسابقه IFIA تأییدکننده کار او در سطح جهانی است و پتانسیل آن برای ایجاد تغییر در شیوههای مدیریت سرباره در صنعت آلومینیوم را تأیید کرد.
خانم سید علیخانی با نگاهی به آینده، توضیح داد: عمدهی تمرکزم را بر تولید مقیاسپذیر این فناوری برای استفاده تجاری قرار دادهام و قصد دارم با تولیدکنندگان آلومینیوم و سرمایهگذاران همکاری کنم تا فرآیند خود را در سطح صنعتی، هم در ایران و هم بهصورت بینالمللی بهکارگیرم، چشمانداز من این است که ثابت کنم سرباره آلومینیوم خیابان بنبست نیست؛ بلکه یک منبع است که منتظر بهرهبرداری است.
با تشکیل شراکتها، او سعی دارد نشان دهد که سرباره آلومینیوم که اغلب بهعنوان پسماند دیده میشود، میتواند یک منبع باارزش باشد و درعینحال به ایجاد فرصتهای اقتصادی و کاهش آسیبهای زیستمحیطی کمک کند.
چشمانداز او برای آینده تعهدی به توسعه پایدار را منعکس میکند، جایی که پیشرفت صنعتی و مسئولیت زیستمحیطی در کنار هم پیش میروند.
دستاوردها و موفقیتهای خانم سید علیخانی نشاندهنده خلاقیت و نوآوری او است، او به چالشهای جدید برای افرادی که ایدههای نو را در صنایع تثبیتشده معرفی میکنند، خصوصاً زنان که اغلب با بیاعتمادی نسبت به قابلیتهای خود مواجه هستند، اعتراف میکند.
وی در ادامه در خصوص این چالشها اذعان کرد: «این مسیر آسان نبوده است؛ اما اگر به کار خود ایمان داشته باشید، میتوانید بر هر مانعی غلبه کنید، نوآوری از استمرار و پافشاری ناشی میشود.»
موفقیت او الهامی است برای دیگران که به ایدههای خود ایمان داشته باشند و با تلاش و سختکوشی بر موانع غلبه کنند، او تأکید میکند که نوآوری میتواند در هر مرحله از زندگی ظهور کند و تابآوری کلید دستیابی به تغییرات معنادار است و پیام او به نوآوران آینده، تشویق به ادامه دادن و جا نزدن است.
این مخترع آینده دار ایرانی در ادامه گفت: «به ایدههای خود اطمینان داشته باشید، ارزش آنها را ثابت کنید و تا زمانی که مردم گوش نکنند متوقف نشوید.» او باور دارد که پیشرفت واقعی از تمرکز، اراده و توانایی نشان دادن نتایج ملموس ناشی میشود و کار او بهعنوان دلیلی بر این است که ایدهها، زمانی که مراقبت شوند و پیگیری شوند، میتوانند مرزهای محلی را پشت سر بگذارند و به شناسایی جهانی دست یابد.
خانم سید علیخانی از طریق فناوری نوآورانهاش برای استخراج آلومینا، نهتنها به چالش بزرگ صنعتی پاسخ داده بلکه به پایداری زیستمحیطی نیز کمک کرده است، اختراع او راهحلی عملی و مقیاسپذیر را ارائه میدهد که پسماندهای خطرناک آلومینیوم را به یک محصول باارزش بالا تبدیل میکند و راه را برای شیوههای صنعتی تمیزتر و مسئولانهتر هموار میسازد، بهعبارتدیگر دستاورد او بر پتانسیل تفکر نوآورانه در شکلدهی به آیندهای بهتر و پایدارتر تأکید میکند.