خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-سیده فاطمه سادات کیایی: شناخت وجود حضرت زهرا (س) با توجه به آنچه اهل بیت (ع) درباره ایشان فرموده‌اند کاری دشوار است چرا که کمالات, وجودی ایشان همچون کمالات انسان‌های معمولی نیست و فاطمه شناسی در حد وسع بشر معمولی و انسان عادی قرار نمی‌گیرد. او مظهر اسامی جمال و جلال الهی است و به نور وجودش عالم و آدم درخشان و از گریبانش خورشید نبوت، امامت و ولایت تجلی و درخشش یافت. بنابراین از جهت «وجود شناختی» «معرفت شناختی» و «جامعه شناختی» نمی‌توان به عمق و رازهای وجود امکانی اش پی برد. از این رو اگرچه شناخت حضرت دشوار است لکن با تکیه بر معارف اهل بیت و آیات قرآن تا حدودی شناخت مقام ایشان قابل حصول است.
همواره یکی از مسائل مهم در قرآن، توجه به شخصیت و جایگاه اهل بیت (ع) است. با توجه به اینکه حضرت زهرا (س) نیز یکی از اهل بیت پیامبر (ص) است و با توجه به ویژگی‌های مهم شخصیتی ایشان، جایگاه خاصی نزد قرآن پژوهان دارد.
طبق حدیث ثقلین اهل بیت در کنار قرآن یکی دیگر از منابع برای هدایت بشر در تمام زمان‌ها هستند و قرآن کریم در سور و آیات متعددی به معرفی شخصیت ایشان پرداخته است. حضرت فاطمه نیز که یکی از اهل بیت است به دلیل آگاهی از اسماءی حسنای الهی به مقام منیع خلیفه خدا شدن نائل آمد؛ زیرا تمام عناصر محوری استخلاف در هویت آن حضرت گرد آمد. برخی مفسرین آیات مباهله، تطهیر، مودت، ایثار و اطعام مسکین یتیم و اسیر و کوثر الهی را به حضرت زهرا (س) نسبت می‌دهند.
در تفسیر فرات کوفی از امام صادق (ع) نقل شده است که آن حضرت در تفسیر این آیه «انا انزلناه فی لیله‌القدر» فرمود: شب، فاطمه است و «قدر» خداوند است، پس هرکس فاطمه را واقعاً شناخت، شب قدر را درک کرده است و همانا فاطمه، فاطمه نامیده شد، زیرا مردم از درک و شناخت او عاجزند و این آیات «و ما ادراک ما لیله‌القدر، لیله‌القدر خیر من الف شهر تنزل الملائکه و الروح فیها» یعنی فاطمه زهرا، از هزار مؤمن با فضیلت تر است و هم اوست که مادر مؤمنین است امام در ادامه تفسیر سوره قدر فرمودند: مراد از ملائکه مؤمنینی هستند که علم آل محمد را ملکه خود قرار می‌دهند و مراد از روح‌القدس همانا فاطمه زهرا است…»
امام صادق (ع)، از پدرانشان از امام حسن مجتبی (ع) این سخن را نقل فرموده‌اند که: از جدم رسول خدا شنیدم که می‌فرمود: «من از نور خدای عزوجل آفریده شدم و اهل بیتم از نور من آفریده شدند و دوست دارانشان از نور آنان خلق شدند. سایر مخلوقات نیز در آتش اند» (همان: ٢٠). بر حسب روایات، خداوند نور حضرت زهرا (س) را از همین نور آفرید و سپس از نور امیر المؤمنین و فاطمه زهرا (س) نور امام حسن و امام حسین (ع) را خلق فرمود.» از همین باب است که می‌گویند فاطمه زهرا (س) مصداق آیه نور «الله نور السموات و الارض مثل نوره کمشکاه فیها مصباح المصباح فی زجاجه…» خداوند نوری است که آسمان‌ها و زمین به سبب آن پدید آمده اند و برای او نوری ویژه مؤمنان است.
فاطمه زهرا (س) واسطه علمی وصول قرآن به ائمه اطهار (ع) و فیض الهی بر فرزندانش می‌باشد و بالتبع حجت برآنها خواهد بود. صالح بن سهل همدانی از امام صادق (ع) روایت کرده که حضرت فرمود: «الله نور السموات و الارض مثل نوره کمشکاه فاطمه (ع) فیها مصباح الحسن (ع) المصباح فی زجاجه الحسین (ع) الزجاجه کأنها کوکب دری فاطمه (ع) کوکب دری بین نساء اهل الدنیا… ا. نوره علی نور امام منها بعد امام یهدی الله لنور من یشاء یهدی الله الائمه من یشاء»
از سوی دیگر فاطمه زهرا (س) مصداق بارز «آیه تطهیر» است آیت الله جوادی آملی در تفسیر این آیه آورده اند: خداوند سبحان به اراده تکوینی و «حصر» «انما یرید الله» (جز این نیست که خدا می‌خواهد) و فعل مضارع «یرید» بصورت مقام «دفع» نه «رفع» اذهاب رجس کرده و تطهیر از هر ناپاکی نموده است.
همچنین مفسرین حقیقت سوره کوثر را به حضرت زهرا (س) نسبت می‌دهند. علامه حسن زاده آملی در این خصوص مرقوم داشته اند: «کوثر آن جویی است در بهشت که جمیع چشمه‌های بهشت از آن جاری می گردد… فاطمه (س) آن کوثری است که همه انهار علوم و معارف از آن کوثر جاری است…» فیض کاشانی نیز معتقد است: عامه و امامیه در خصوص تفسیر سوره کوثر «بسم الله الرحمن الرحیم، انا اعطیناک الکوثر، فصل لربک و انحر، ان شأنئک هو الابتر» اتفاق دارند که در شأن فاطمه زهرا (س) و نسل و ذریه او نازل شده است. کوثر نیز دال بر خیر کثیر، نعمت فزاینده و رو به تزاید و تمام نشدنی است. فاطمه (س) کوثر وجود است و منبع پر فیض همه اهل ولایت و عبودیت است. خود «کوثر» نیز تجلی گاه تولی و تبری است، چنانکه در خصوص «چشمه کوثر» آمده که دشمنان اهل بیت (ع) از آن محروم و محبین آنان بواسطه آن سیراب می‌شوند.
در پژوهش محمد جواد رودگر و مائده شاکری راد یکی از مباحث بنیادین، صاحب ولایت بودن صدیقه کبری (س) عنوان شده است که عالمان دینی در کتب تفسیری، حدیثی، تاریخی به آن اشاره کرده اند. جناب «استاد شیخ محمد سند بحرانی» در کتاب «مقامات حضرت فاطمه (س)» در کتاب و سنت به طرح، تبیین و تحلیل شمول همه آیات مربوط به اهل بیت پیامبر (ص) بر فاطمه (س) می‌پردازند. ایشان به آیات مودت ذی القربی (شوری: ٢٣؛ سباء: ٤٧؛ فرقان: ٥٧)، آیه اکمال (مائده: ٣)، تبلیغ (همان: ٦٧)، آیات مربوط به مقربین و ابرار و سوره دهر، (٥- ٩، مطففین، ١٨- ٢٨ و…) و آیه «قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون» (توبه: ١٠٥) و «بل هو آیات بینات فی صدور الذین اوتو العلم» (عنکبوت: ٤٩) اشاره می‌کنند.
آنچه فاطمه زهرا (س) را به چنین مقامات معنوی و کمالات وجودی رساند همانا «عبد مخلص» خدا بودن او بود. حضرت فاطمه زهرا (س) عبادتی عارفانه و عاشقانه داشت و تنها به وصال محبوب و «لقاء الله» می‌اندیشید. از ویژگی‌های دیگر فاطمه زهرا (س) چنانکه در روایات آمده این است که مظهر «صبر، بردباری و پایداری» بود و در زیارتنامه ایشان آمده است «یا ممتحنه امتحنک الله الذی خلقک قبل ان یخلقک فوجدک لما امتحنک صابره»