بازار، گروه استان‌ها: سرمازدگی همه ساله خسارات زیادی به کشاورزی استان سمنان وارد می کند و به خصوص باغات شرق استان سمنان در شهرستان های دامغان، شاهرود و میامی را دچار خسارات از ۲۰ تا ۱۰۰ درصد می کند و مسئولان هم همه ساله برای پیگیری این مشکلات وعده می دهند.
برای مبارزه با سرمازدگی روش های مختلفی را عنوان می کنند که کم و بیش به کارگیری شده اند اما نتوانسته اند آن‌طور که باید و شاید جلوی سرمازدگی را گرفته و مشخصاً مداوم و پایدار باشند در نتیجه در مقطعی بهره‌گیری شده و یا رها شده‌اند و یا نتایج آن عمومی نشده تا دیگران هم از آن بهره بگیرند.
در گزارشی که هفته گذشته در خبرگزاری بازار استان سمنان منتشر شد، به مسائله مهم سرمازدگی در استان پرداختیم و در این گزارش در گفتگو با کارشناسان بر آن هستیم که راهکارهای مقابله با سرمازدگی را مورد بررسی قرار دهیم و رویکرد این راهکارها را هم پیشگیری و همچنین مبارزه غیرفعال قرار داده ایم.
روش‌های غیرفعال
رضا خداوردی مروج نمونه کشوری و کارشناس جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه مبارزه با سرمازدگی دو روش فعال و غیر فعال دارد، گفت: روش فعال در واقع در زمان سرمازدگی انجام می شود و روش غیرفعال به نوعی برای پیشگیری از وقوع سرمازدگی به کار می رود.
مروج نمونه کشور: یکی از این روش های مقابله با سرمازدگی انتخاب محل مناسب برای کاشت درختان است
خداوردی با بیان اینکه روش فعال شامل روشن کردن آتش و دود سفید است که در زمان سرما زدگی صورت می گیرد، بیان کرد: اتوپولار های باغی که دمنده بخار آب با موتورهای قوی هستند و همچنین ستون های دمنده باد از دیگر راهکارهای مبارزه فعال با سرمازدگی محسوب می شوند.
وی با بیان اینکه حفر چاهک های معکوس از دیگر راهکارهای فعال برای سرما زدگی است، ابراز کرد: استفاده از آبیاری بارانی، دستگاه های مولد باد و هیترها و ... در زمره دیگر روش ها هستند اما ما یک روش های مبارزه با سرمازدگی غیرفعال نیز داریم که کاربرد زیادی هم دارند.
مقابله با سرما زدگی
این کارشناس جهاد کشاورزی بیان کرد: روش های غیرفعال به روش هایی می گویند که از زمان کاشت تا برداشت در مزرعه برای کاهش خسارات سرما زدگی از سوی کشاورزان و باغداران اجرا می شود و به نوعی از باغ در برابر خسارات بیشتر، محافظت می کند.
خداوردی با بیان اینکه یکی از این روش های مقابله با سرمازدگی انتخاب محل مناسب برای کاشت درختان به لحاظ آفتاب گیری، اقلیم، ارتفاع و ... است که توپوگرافی منطقه در این زمینه موثر است راهکار دوم انتخاب نوع گیاهان و ارقام مقاوم به سرما و دیرگل است که در مرکز تحقیقات کشاورزی هم شاهد آنها هستیم.
وی با بیان اینکه کشت در زمین های شیب دار به واسطه آفتاب گیری بهتر از دیگر روش های غیرفعال است، افزود: هرس مناسب و همچنین مدیریت کف باغ و کاربرد مواد خارجی که سبب دیرگل دهی محصولات باغی و ... می شود از دیگر روش های غیرفعال برای مبارزه با خسارات سرما زدگی است.
ارقام مناسب
محسن ایزد پور محقق و کارشناس کشاورزی در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه ما با انتخاب ارقام مناسب می توانیم تا ۵۰ درصد از بروز خسارات سرمازدگی جلوگیری کنیم، گفت: ارقامی هم اکنون از طریق روش های علمی تولید شده که دیرگل است و سرمای شدید زمستان را رد می کند و در نتیجه محصول سالم تر می ماند.
یک کارشناس: در یک دوره ۱۰۰ رقم مثلاً انگور با بهترین کیفیت در همین مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان تولید می شود اما چند درصد آن به سطح کشت در باغات می رسد؟
ایزد پور با بیان اینکه گیاهان یک آستانه تحملی نسبت به سرما دارند و یک زمان گل دهی که اگر مقارن با سرما شود می تواند گیاه را از بین ببرد، گفت: بسیاری از این ارقام حتی نیاز آبی کمتری دارند و از لحاظ اقتصادی هم می توانند بسیار کمک حال باغداران باشند.
وی با بیان اینکه در گذشته اعلام می شد که این ارقام مناسب بازار نیستند اما در سال های اخیر این مشکل هم حل شده است، گفت: ارقام تولیدی به لحاظ کیفیت میوه دهی بسیار ارتقا پیدا کرده اند و در نتیجه می توان به خوبی آن ها را به بازار پسندی نیز رساند اما مشکل اینجا است که اصلا کشاورزان خبر ندارند که چنین محصولات و ارقامی مثلا برای زردآلو تولید شده است.
تولیدات علمی خوبی داریم
این کارشناس و صاحب نظر با بیان اینکه تولیدات علمی بسیار خوبی داریم اما کشاورزان از آن اطلاع ندارند، ابراز کرد: مرکز تحقیقات کشاورزی و دانشگاه فقط مسئول تولید علم است نه ترویج و به دست کشاورزان رساندن آن در نتیجه اینجا جهاد کشاورزی باید ورود داشته باشد.
ایزدپور با بیان اینکه در یک دوره ۱۰۰ رقم مثلاً انگور با بهترین کیفیت در همین مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان تولید می شود اما چند درصد آن به سطح کشت در باغات می رسد؟ ، گفت: ما در این بین یک حلقه مفقوده به نام ترویج جهاد کشاورزی را شاهد هستیم که به درستی عمل نمی کند.
وی با بیان اینکه ما دستگاه هایی مانند برج های دمنده هوا داریم که اگر دولت بتواند روی آنها سرمایه گذاری خوبی داشته باشد قیمت تولید آنها هم کاهش پیدا می کند اما مشکل اینجا است که کشاورز از آن خبر ندارد، افزود: ما حتی در آموزش هم به کشاورزان مان مشکل داریم.
ضعف در ترویج
رضا جلالی بهره بردار بخش کشاورزی و سرمایه گذار در حوزه تجهیزات باغی با بیان اینکه دکل های دمنده هوای گرم تا هیترهای باغی و همچنین اتوپولارها یا فشنگ های بخار زمانی جواب می داده اند که هزینه آنها کم بود، گفت: امروز هزینه جلوگیری از سرما زدگی یک باغ یک هکتاری با لوازم و تجهیزات به روز دو برابر کل میوه همان سال آن باغ است.
جلالی با بیان اینکه این روش ها اصلا برای کشاورز صرفه ندارد، بیان کرد: کشاورز باید با آموزش و ترویج از بروز سرما زدگی جلوگیری کند نه اینکه وقتی سرما وارد شد فکر کنیم که چطور باید با آن مقابله کنیم و لذا در سال های اخیر هرگز این مسیر به درستی پیش نرفته اند.
یک بهره بردار: کشاورز ما باید آموزش ببیند که با تقویت تغذیه ای گیاه می تواند آن را به میزان دو الی سه درجه سرمای زیر صفر مقاوم سازد
وی با بیان اینکه کشاورز ما باید آموزش ببیند که با تقویت تغذیه ای گیاه می تواند آن را به میزان دو الی سه درجه سرمای زیر صفر مقاوم سازد و از سوی دیگر با استفاده از دود سفید می تواند دو الی سه درجه دیگر هم تحمل سرمایی را بالا ببرد، افزود: همین موضوع خودش سبب می شود تا باغات ما تا شش درجه زیر صفر را تحمل کند و این غنیمت است.
عدم آگاهی کشاورز
این بهره بردار و فعال در زمینه ماشین آلات صنعتی با بیان اینکه زمانی ستون ۲۰ متری دمنده هوای گرم برای باغات شاهرود آمد که از مدل ها و روش های مختلف بهره می گرفت و برای هر دو هکتار ۱۲۰ میلیون تومان هزینه داشت، تاکید کرد: امروز این چنین دستگاهی شاید بیش از میلیارد تومان هزینه داشته باشد و لذا باید به سراغ روش های غیرفعال برای مقابله با سرمازدگی رفت.
جلالی با بیان اینکه این روش ها باید به کشاورز آموزش داده شود، افزود: جهاد باید از ابتدای صدور پروانه فکر این مسائل را کند و برای مثال کشاورز را مجبور کند که در زمینه کشت در زمین های شیب دار که آفتاب بیشتری می خورند اطلاعات کسب کنند یا درباره مواد مغذی که می تواند تحمل گیاهان را بشتر کند مطلب بنداند اما متاسفانه هر قدر در تولید علم قوی هستیم در ترویج آن ضعیف عمل می کنیم.