شب یلدا امسال در جمعهای می‌افتد که با یاد و انتظار ظهور حضرت مهدی(عج) پیوند خورده است. در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حسن ملایی، مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت قم به تحلیل معنوی این شب و ارتباط آن با مفهوم مهدویت پرداخته‌ایم. وی شب یلدا را فرصتی برای تجدید عهد با امام زمان(عج) و امید به طلوع خورشید ولایت ذکر کرد.
انتظار در دل شب‌های تاریک یلدا
حجت‌الاسلام ملایی با اشاره به ویژگی خاص یلدای امسال و همزمانی آن با روز جمعه که در نگاه شیعیان به عنوان روز انتظار ظهور حضرت مهدی(عج) شناخته می‌شود، می‌گوید: ظهور امام زمان(عج) زمانی صورت خواهد گرفت که ظلم و تاریکی به اوج خود رسیده و انسان‌ها نیاز به تغییر و تحول پیدا کرده‌اند. در این راستا، شب یلدا که به‌طور سنتی طولانی‌ترین شب سال و آغاز بلندتر شدن روزهاست، می‌تواند نمادی از پایان شب‌های ظلمانی و آغاز روز روشن ظهور حضرت مهدی(عج) باشد.
او می‌گوید: شب یلدا، به عنوان شب پایان تاریکی و آغاز روشنی، در معنای عمیق‌تری می‌تواند به شب غیبت امام زمان(عج) نیز تشبیه شود. همان‌طور که پس از شب یلدا، روزها بلندتر می‌شود ما نیز امیدواریم غیبت طولانی امام زمان(عج) به پایان رسیده و ظهور ایشان فرا برسد.
یلدا و فرهنگ اسلامی؛ هماهنگی میان سنت‌ها و آموزه‌های دینی
استاد مرکز تخصصی مهدویت قم در توضیحاتی درباره رویکرد اسلام به مناسبت‌های فرهنگی می‌گوید: در اسلام نگرشی عقلانی و منطقی به فرهنگ‌های مختلف و سنت‌های مردمی وجود دارد. اگرچه در بسیاری از آداب و رسوم جوامع، به‌طور مستقیم اشاره‌ای در متون دینی نداریم اما اسلام همواره به‌گونه‌ای با این فرهنگ‌ها تعامل کرده که هماهنگ با رشد و کمال انسانی باشد. شب یلدا یکی از این مناسبت‌هاست که در آن، خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند. این گردهمایی‌ها که به تقویت روابط خانوادگی و صمیمیت می‌انجامد، در آموزه‌های اسلامی نیز مورد تأکید است. دین اسلام به اجتماع‌های خانوادگی و صله رحم اهمیت ویژه‌ای داده است و این شب فرصتی است برای تقویت این پیوندها. با این حال، باید مراقب باشیم از رفتارهای غیراخلاقی همچون غیبت و پشت سرگویی پرهیز کنیم و در این مناسبت‌ها به رعایت اصول اخلاقی توجه داشته باشیم.
چگونه شب یلدا را به شب مهدوی تبدیل کنیم؟
حجت‌الاسلام ملایی در ادامه سخنان خود، برای تبدیل این شب به شبی مهدوی پیشنهادهایی دارد. او می‌گوید: یلدا در زبان سریانی به معنای تولد و زایش است و این تولد را می‌توان با مفاهیم مهدوی پیوند داد. اگر چه شب یلدا در نگاه اول تنها به‌عنوان یک تغییر فصلی و طبیعی به نظر می‌رسد اما با نگاهی عرفانی و معرفتی می‌توان آن را به‌عنوان نمادی از پایان شب غیبت و آغاز طلوع خورشید ولایت امام مهدی(عج) در نظر گرفت. این شب، فرصتی طلایی است برای تجدید عهد با امام زمان(عج) و در دورهمی‌های خانوادگی می‌توانیم صحبت‌هایی از حضرت مهدی(عج) و اهمیت انتظار ظهور ایشان داشته باشیم، زیرا همان‌طور که در دعاهای مهدوی آمده است ما باید با قلبی پاک و آماده، منتظر آمدن آن یگانه منجی باشیم.
گفت‌وگو و مشاعره‌های مهدوی؛ ترویج فرهنگ انتظار در جمعهای خانوادگی
یکی از پیشنهادهای جالب این استاد حوزه و دانشگاه، استفاده از شب یلدا برای مشاعره‌های مهدوی است. او اضافه می‌کند: در بسیاری از خانواده‌ها، در شب یلدا مشاعره‌هایی برگزار می‌شود. این می‌تواند فرصتی باشد برای خواندن اشعار مرتبط با امام زمان(عج) و به‌ویژه اشعار شاعران مهدوی که در وصف حضرت مهدی(عج) سروده‌اند. این مشاعره‌ها می‌تواند به نوعی تجدید خاطره با امام زمان(عج) و یادآوری محبت به ایشان باشد. همچنین می‌توان از حافظ نیز بهره گرفت و در کنار فال گرفتن، به ابیاتی توجه کرد که عشق به امام زمان(عج) را در دل‌ها زنده می‌کند، چرا که شعر و ادب در فرهنگ ایرانی نقش مهمی دارد و می‌تواند ابزاری برای ترویج فرهنگ انتظار و محبت به امام زمان(عج) باشد.
جلسات احیای امر مهدویت؛ فرصتی برای ذخیره‌ای معنوی
یکی دیگر از نکات برجسته‌ای که حجت‌الاسلام ملایی به آن اشاره کرد، اهمیت احیای امر مهدویت در جمعهای خانوادگی و اجتماعی است. دکتر ملایی در پایان یادآور می‌شود: در روایات آمده است احیای امر امام زمان(عج) می‌تواند موجب رحمت خداوند شود. ما می‌توانیم در شب یلدا، با گفت‌وگوهای مهدوی و یاد امام زمان(عج) این امر را احیا کرده و دنیای خود را با معنویت پر کنیم. این جلسات، اگر با نیت پاک و در فضای محبت به امام زمان(عج) برگزار شوند، نه تنها در دنیا برای ما مفید هستند بلکه در آخرت نیز برای ما ذخیره‌ای ارزشمند خواهند بود.
شب یلدای امسال که با روز جمعه و انتظار ظهور حضرت مهدی (عج) پیوند خورده است، فرصتی است برای تجدید عهد با امام زمان(عج) و یادآوری امید به ظهور ایشان. این شب می‌تواند به‌عنوان یک نماد از پایان شب‌های تاریک غیبت و آغاز روز روشن ظهور حضرت مهدی(عج) در نظر گرفته شود. با برگزاری دورهمی‌هایی با محوریت یاد امام زمان(عج)، مشاعره‌های مهدوی و احیای امر ایشان، می‌توانیم این شب را به شبی مهدوی و پر از معنویت تبدیل کنیم و با امید به ظهور، دل‌هایمان را روشن‌تر از همیشه نگه داریم.
خبرنگار: مریم احمدی شیروان