به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست «بررسی تحولات سوریه و آینده جبهه مقاومت» با هدف ارائه آخرین تحلیل ها از وقایع اخیر در سوریه و آینده جبهه مقاومت به همت خبرگزاری حوزه در قم برگزار شد.
در این نشست علمی حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی لیالی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی و دکتر علی اصغر حبیبیان عضو هیئت علمی دانشکده شهید محلاتی به ارائه بحث پرداختند که در ادامه مشروح سخنان این دو کارشناس را می خوانید:
حجت‌الاسلام‌والمسلمین لیالی:
شام و شامات در دوره های مختلف، حوادث عجیب و غریبی را به خود دیده و گذرهای تمدنی برجسته ای را نیز پشت سر گذاشته است. پس از فروپاشی عثمانی فرانسه روی شامات احاطه پیدا کرد که این نفوذ تا امروز هم ادامه دارد.
پس از استقلال سوریه در سال ۱۹۴۷ و برخاستن حزب بعث و سلطه ۶۱ ساله آن و چهار سال بعد ایجاد حکومت ۵۴ ساله خاندان اسد از مهمترین تحولات این کشور در دوران معاصر به شمار می رود.
شعار حزب بعث آزادی و سوسیالیست بود که به نوعی برای مبارزه با لیبرالیسم و سرمایه داری بود. ایدئولوژی این حزب، توجه به مردم بود. در این ۶۱ سال سوریه به تحولات زیادی دچار شد. مردم سوریه با گرایش های مختلف در این کشور زندگی می کرده و می کنند. کردها، علوی ها، اهل سنت و معارضین و.. هر کدام تفکرات خاص خود را دارند.
نکته دیگر، تحولات و بازیگران خارجی هستند که در سوریه نقش داشته و دارند. بزرگترین بازیگر این کشور، در حوزه خارجی را باید ترکیه نامید.
در این سالها همیشه نزاعی بین پان ترکیسم و روحیه عربیسم سوری همیشه در کنار هم تعارضاتی داشته و خواهند داشت.
بشاراسد در سالهای اخیر به امارات و عربستان گرایش پیدا کرد و به وعده های آمریکا نیز دلخوش بود. او به وعده پایان تحریم آمریکا در بیستم ماه جاری میلادی دلخوش کرده بود. این وعده تلخ یک تجربه بزرگ برای ما است.بازیگر دیگر این منطقه رژیم صهونیستی بوده است که از زمان تاسیس همیشه رقابت بین این دو وجود داشته است. پس از فروپاشی دولت بشار اسد نیز رژیم صهونیستی به دنبال اشغالگری های دیگر رفته است.
اردن نیز بازیگر دیگر این منطقه است. این کشور همیشه با سوریه مشکل داشته و دارد. اردنی ها برخی اوقات با سوری ها موافق بوده، ولی درسالهای گذشته از طریق کشورهای عربی و آمریکا به سوریه اسد فشار وارد می کرد.
اتحادیه اروپا و... نقش خود را در این منطقه به آمریکا واگذار کرده اند. آمریکا در این تحولات از فرصت استفاده کرد و بخش منطقه نفت خیز این کشور را به دست گرفت.
در کنار این گروه ها روسیه و ایران رابطه عمیقی با سوریه داشته و دارند. کمکی که سوریه در جنگ هشت ساله به ما انجام داد فراموش نکردنی است. یکی از منابع تامین تجهیزات نظامی ایران در این جنگ از مسیر سوریه بود.یکی از دلایل اصلی این مساله رقابت سنگین حزب بعث سوریه و عراق بود.
عراق البته نقش خاصی در این کشور نداشته است، ولی بازیگر دیگر جریان اخوان المسلمین است. رابطه بین حزب بعث و حافظ اسد و بشار اسد با جریان اخوان بسیار جالب توجه است. این دو جریان رابطه بسیار بدی باهم داشته اند. در سال ۱۹۷۳ جریان اخوان در سوریه کودتا می کند و در این درگیری های تا چهار هزار نفر از اخوانی ها کشته می شد. به همین دلیل این جریان ها هیچ وقت باهم به مصالحه نرسیدند. در جریانی که به بهار عربی مشهور شد جریان مبارزات در سوریه از اخوان آغاز شد.
اخوانی ها پس از این تحولات از سوریه اخراج شدند. پس از حوادث ۲۰۱۱ اخوانی ها دفتر خود را در سوریه از دست دادند. طوفان الاقصی توسط یک جریان اخوانی انجام شد. کسانی که در غزه مدیریت را دارند اخوانی هستند. بشار اسد نیز از این جریان چندان راضی نبود به همین دلیل هم که امروز اخوانی ها از رفتن بشار اسد بسیار خوشحال هستند.
علت سقوط دولت اسد مایه عبرت است. مسأله مهم این است که مثلث اسد، حزب بعث و ارتش از سال ۲۰۱۱ به هم ریخت. پس از حمله داعش به بعد این ناهماهنگی ها در این منطقه حاصل شد. ضعف مقاومت ارتش سوریه و نارضایتی مردم نیز در این ناکارآمدی بی تاثیر نبود.
همه این عوامل باعث شد که مردم سوریه که روزی زندگی بسیار خوب و مرفهی داشتند در سالهای اخیر به زندگی سختی دچار شوند. در این سالها همگرایی خوبی نیز در جریان های سیاسی همراه با اسد را شاهد نبودیم. همراهی محور عبری - عربی - غربی و ترکی در این سالها باعث زمین خوردن بشار اسد شد.
مرحوم حافظ اسد در زمان جنگ تحمیلی به تنهایی از میان کشورهای مسلمان در کنار ایران ایستاد و در سالهای اخیر نیز سوریه بسیار تنها بود.
روسیه ۲۰۲۴ نیز روسیه ۲۰۱۱ نبود که بتواند به اسد کمک کند. در این مسیر ایران نیز دچار مشکلاتی بود.
درست است که گفتمان دولت تغییر کرد و پالس هایی نیز از این دولت بیرون آمد که تفکرات دولت پیش نبود. دشمن نیز متوجه شد که ایران ممکن است تمایلی در این شرایط به حمایت از بشار نداشته باشد.
بشار اسد نیروی دفاع وطنی را منحل کرد که بزرگترین خطا و اشتباه بود و این امر را به ارتشی واگذار کرد که گرفتار فساد و خستگی شده بود و دولتی که پولی برای پرداخت به ارتش نداشت باعث شد که این ارتش گرفتار چپاول مردم شود و به همین دلیل نارضایتی های گسترده ای نیز ایجاد شد.متاسفانه بشار در سالهای اخیر به امارات و عربستان گرایش پیدا کرد و به وعده های آمریکا نیز دلخوش کرد. بشار به وعده پایان تحریم آمریکا در بیستم ماه جاری میلادی دلخوش کرده بود. این وعده تلخ یک تجربه بزرگ برای ما است.
شهادت رهبران حماس و حزب الله نیز روحیه او را تحت تاثیر قرار داد و تصور می کرد که اسرائیل می تواند او را نیز به راحتی از بین ببرد. شاید یکی از دلایلی که بشار دیگر مقاومت نکرد، بحث ترس ارتش و نارضایتی عمومی بود.
در هر حال باید گفت که در یک سال اخیر احساس شد که بشار اسد و دولت و ارتش این کشور از محور مقاومت خارج می شود. جالب بود که اسد وارد اتحادیه عرب شد و همه امرایی که به دنبال سقوط او بودند را در آغوش کشید.
شرطی که گفته می شود امارات و عربستان برای حضور در اتحادیه عربستان تعیین کردند شامل انحلال نیروهای دفاع وطنی بود که شهید سلیمانی و شهید همدانی آن را بنا کرده بودند. این گروه همان تفکر بسیجی بود که به حشدالشعبی عراق و سپس سوریه منتقل شد.
بشار اسد نیروی دفاع وطنی را منحل کرد که بزرگترین خطا و اشتباه بود و این امر را به ارتشی واگذار کرد که گرفتار فساد و خستگی شده بود و دولتی که پولی برای پرداخت به ارتش نداشت باعث شد که این ارتش گرفتار چپاول مردم شود و به همین دلیل نارضایتی های گسترده ای نیز ایجاد شد.
یکی از دلایلی که بشار را از جبهه مقاومت فاصله داد، طوفان الاقصی بود که از سوی حماسی رقم خورد که با اسدی ها دشمنی دیرینه داشتند.
از یک سال پیش مشخص بود که در ادلب چه می گذرد. مگر می شود که یک روز پس از آتش بس اسرائیل و حزب الله جنگ در سوریه شروع شود؟ واقعا اطلاعات سوریه از آموزش ها و تجهیزات شمال سوریه خبر نداشت؟ قطعا آنها خبر داشتند که معارضان برای حمله بزرگ در حال تسلیح هستند.
محور عربی - عبری - غربی و ترکی این تحولات اخیر را ایجاد کرد. ارتش سوریه از بالاترین تجهیزات ضد هوایی برخوردار بود و اسد در یک سال اخیر در مقابل مواجهات اسرائیلی های علیه مواضع ایران مقاومت نمی کرد. در این مدت بسیاری از جوانان رشید ایرانی به خاطر عدم مقابله ضد هوایی سوریه با تهاجمات رژیم صهیونیستی به شهادت رسدیند.
از این موارد بدتر بستن مراکز فرهنگی و مدارس ایرانی در سوریه بود که در ماه های اخیر رخ داده بود. ارتباط ایرانیان و مردم سوریه در حال کم شدن بود و او شرکت ها و تجار ایرانی را بسیار محدود کرد زیرا امارات و عربستان با وعده های خود اسد را تطمیع کردند.
از چند ماه پیش تاکنون ایران در حال تخلیه پایگاه های نظامی خود در سوریه بود. وقتی این همه گروه های مهم سوریه را تخلیه کنند قطعا گروه های معارض ظرف ۶ روز می توانند به دمشق برسند. در پایان نیز بشار اسد گفت که به مستشاران نظامی ایران نیازی نداریم. با اینکه وزیر امورخارجه و دکتر لاریجانی از سوی رهبری معظم به سوریه رفتند تا به این کشور کمک کنند ولی بشار اسد نپذیرفت و خود را از صحنه کنار کشید.
بشار اسد در ماه های اخیر مراکز فرهنگی و مدارس ایرانی در سوریه را بست و او شرکت ها و تجار ایرانی را بسیار محدود کرد، زیرا امارات و عربستان با وعده های خود اسد را تطمیع کردند.سوال مهم: چرا ایران در این شرایط دخالت نکرد؟
سوال دیگر آن است که چرا ایران در این قائله دخالت نظامی نکرده است؟
باید بدانیم که شرایط امروز با شرایط ۱۵ سال پیش متفاوت است. در گذشته با داعشی مواجه بودیم که یک گروه خشن و کاملا عیان بود، ولی امروز با گروه هایی مواجه هستیم که در ظاهر خشن نیستند و خود را به نوعی با روز تطبیق داده اند و خشونت عریان خود را فعلا عیان نمی کنند.
اینکه چگونه یک تروریست می تواند در این روزها حرف های دیپلماتیک هم بزند مسأله عجیبی است.
مسأله دیگر این است که عملکرد بد مثلث سوریه و همچنین تبلیغات و تحریکات گسترده، مردم سوریه نیز تمایل خاصی برای حضور نداشته باشند.
مسأله دیگر درخواست دولت سوریه از ایران بود که در این جنگ دولت سوریه هیچ درخواستی نداد بلکه با درخواست ایران مخالفت کرد.
در سال ۲۰۱۱ خطر هجمه به حرم های اهل بیت را داشتیم ولی در این حمله اخیر ظاهرا تضمین هایی داده اند که اعتباب مقدس شیعیان در حفظ باشند. تصور می شود که ترکیه و قطر بتوانند جریان الفاعده را در این زمینه کنترل کنند.
در سال ۲۰۱۱ همراهی کشورهای عربی را با به شکل ظاهری با داعش را نمی دیدیم ولی همه آنها در این هجمه همه کشورهای عربی با این جریان موافقت کردند.
انحلال دفاع وطنی بزرگترین اشتباه بشار بود. بسیاری از پایگاه های نظامی با تطمیع فرماندهان به دست گروه تحریرالشام داده شد. وقتی این پایگاه ها خالی شد قطعا ایران نمی توانست با این وجود به این اوضاع ورود جدی داشته باشد.
قدرت و قوت جنگ نرم بر جنگ سخت از جمله مشکلات این جنگ بود. باید بدانیم که معارضین پیش از فتح شهر، با شهر فتح شده ای مواجه بودند. دشمن کاری کرد که مردم مشتاق آنها بشوند و برای معارضین قربانی بدهند.
جالب است که هرجا که گروه تحریرالشام وارد شد با گل و شادی مردم مواجه شد و مردم نیز تصور کردند که یک جریان آزادی بخش به سراغ آنها آمده است.
در این شرایط ورود ایران در این جریان به صلاح نبود. گرچه ایران برای تغییر رفتار اسد پیشنهادهایی در حوزه نظامی و اقتصادی و اجتماعی داده بود ولی او به هیچ کدام از این پیشنهادها توجه نکرد و محصول آن را نیز برداشت کرد.
قرآن کریم صهیونیست ها و یهودیان را انسان هایی معرفی می کند که تابع هیچ عهد و پیمانی نیستند. به همین دلیل باید قطعا در آینده مراقب آنها باشیم.
در حال حاضر آینده سوریه بسیار مبهم، پیچیده و پر از ابهام است. هیچ کس نسبت به آینده تحولات سوریه نمی تواند قضاوت کند.
امروز در سوریه فاقد دولت مستقر هستیم. بشار اسد در کنار همه خوبی ها یا بدی هایش، یک نخ تسبیح در کشور سوریه بودند. حزب بعث نیز منحل شد و ارتش نیز فروپاشید تجهیزات این ارتش نیز از بین رفت.
سهم خواهی گروه های معارضین یا مسلحین یا تروریست های سابق و کراواتی های اخیر نیز در این جریان تعیین کننده است. القاعده، النصره و احرار الشام و تحریر الشامی ها مشخص نیست که بتوانند این کشور را مدیریت کنند.
ارتش آزاد گروه‌های ارتشی بودند که برخی از فرماندهان ارتشی در برخی استان ها بودند که از ارتش سوریه جدا شدند ولی در جریانات اخیر نقش چندانی نداشتند.
بقایای حزب بعث نیز در این کشور حضور دارند و به شکل نرم در آینده سوریه نقش خواهند داشت. در کنار این گروه شاهد حضور فدائیان بشار خواهیم بود.
نکته دیگر آنکه آیا آمریکا و روسیه برای تقسیم منافع سوریه به تفاهم خواهند رسید؟ برخی می گویند که آمریکایی ها و روس ها در خصوص سوریه موافقت خواهند کرد و ممکن است که ترامپ به پوتین برای صلح در اوکراین کمک کند.
سوال دیگر آنکه ترکیه در سوریه چه خواهد کرد و آیا به مناطق شمال غربی خود رضایت خواهد داد و آیا آمریکایی ها و عرب ها اجازه می دهند که ترک ها خلافت عثمانی را با سیطره کل سوریه احیا کند؟
رقابت همسایگان سوریه نیز در سهم خواهی سوریه مسأله مهمی خواهد بود. آیا اسرائیل به قنیطره و بلندی های جولان بسنده می کند یا سرزمین های دیگری را می گیرد؟
بشار اسد گفت که به مستشاران نظامی ایران نیازی نداریم. با اینکه وزیر امورخارجه و دکتر لاریجانی از سوی رهبری معظم به سوریه رفتند تا به این کشور کمک کنند ولی بشار اسد نپذیرفت و خود را از صحنه کنار کشید.سوریه صحنه رقابت های دوگانه کردی و عربی و اهل سنت و علوی ها و داعشی ها و تحریرالشامی ها است. داعشی ها هنوز نیروهای خفته زیادی در شام دارند که ممکن است برای حکومت حاکم مشکلاتی ایجاد کند. رقابت بین طرفداران سکولارها و اسلام گراها نیز چالش دیگری است. مسأله دیگر آن است که آیا مردم سوریه اجازه تجزیه کشور خود را می دهند و یا به قول فرمایش رهبری معظم جوانان آزاده سوری بر خواهند خاست.
سلفی ها وهابی هستند و اخوانی ها با قطر و ترکیه هستند که ارتباطاتی نیز با ایران دارند.
آینده مقاومت
باید بپذیریم که در این مدت مقاومت اسلامی ضربات سختی دریافت کرد که از جمله آنها می توان به شهادت شهید سیدحسن نصرالله و رهبران بزرگ حماس و حزب الله اشاره کرد. تقریبا این دو جریان تا پیش از نماز جمعه نصر مقام معظم رهبری در حال فروپاشی بودند. مقام معظم رهبری در این سخنرانی روحیه عجیبی در آنها دمید و حزب الله و حماس با قدرت بیشتری به میدان بازگشتند.
در گذشته ایران تلاش بسیاری برای حفظ حاکمیت سوریه در جریان مقاومت کرد، ولی قطعا به تعبیر مقام معظم رهبری آینده مقاومت قدرتمندتر خواهند بود و با همه فشارها گستره بیشتری ایجاد می شود.
قطعا هرچه آهن بیشتر چکش بخورد مقاوم تر خواهد شد. مقام معظم رهبری بر پیدایش جبهه جدید مقاومتی در منطقه اشاره کردند که مشخص نیست آیا منظور ایشان در یمن بود یا یک کشور دیگر؟ نکته دیگر ایشان آن بود که جوانان غیرتمند سوری برخواهند خاست.
قطعا ایران تلاش می کند که با امداد الهی سوریه به جبهه مقاومت بازگردد که ممکن است که این امر تا دو سال نیز طول بکشد.
زحمات حاج قاسم سلیمانی در تشکیل حشدالدفاع الوطنی قطعا بازخواهد گشت و امیدواریم که نیروهای بسیج مردمی که در سوریه وجود دارند به میدان باز گردند.
مقام معظم رهبری جامع ترین تحلیل را ارائه کردند که به دلیل تسلط و هوش استثنایی ایشان است. حضرت آقا فرمودند پدیده ای که در سوریه رخ داد طراحی آمریکا و صهیونیستی و اجرای ترکیه بود. ایشان فرمودند که اهداف متعدد مهاجمان در شمال و جنوب یعنی ترکیه و اسرائیل و اردن در این میانه نقش آفرین بود.
ایشان فرمودند که آمریکا و اسرائیل به اهداف خود نخواهند رسید و مناطق اشغالی به دست جوانان غیرتمند سوری بازگرفته خواهد شد. ایشان فرمودند که جبهه مقاومت در منطقه فراگیر خواهد شد. فراگیری جبهه مقاومت در منطقه به معنی ظهور جبهه های جدید در همه کشورهای عربی است.
گرچه ایران برای تغییر رفتار بشاراسد پیشنهادهایی در حوزه نظامی و اقتصادی و اجتماعی داده بود ولی او به هیچ کدام از این پیشنهادها توجه نکرد و محصول آن را نیز برداشت کرد.درست است که دولت ها با اسرائیل آشتی کردند ولی مردم با اسرائیل آشتی نمی کند. این روزها شاهد تظاهرات مردم اردن علیه اسرائیل هستیم. حتی شاهد تظاهرات ضد اسرائیلی در آمریکا هستیم.
مقام معظم رهبری به دوران سخت جنگ تحمیلی و نقش حافظ اسد در حمایت از ایران اشاره کردند که برای بسیاری از جوانان ما مغفول بود.
ایشان بیان کردند که کاهش روحیه مقاومت مهمترین دلیل این اتفاقات بود. آقا فرمودند ارتش سوریه به سمت سازش رفت و این نتایج را به بار داشت.
ایشان بیان کردند که نباید به لبخند و تبسم دشمن اعتماد کرد و نباید در پیروزی ها مغرور و در شکست ها منفعل باشیم.
ایشان در پایان خالی کردن دل مردم را یک جرم دانستند.
دکتر حبیبیان، عضو هیئت علمی دانشکده شهید محلاتی:
جریان های اخیر حاصل نقشه شوم اسراییلی ها و آمریکایی ها بود. مقام معظم رهبری نیز در بیانات اخیر خود فرمودند که باید مراقبت شیطنت های آنها باشیم زیرا دشمن همیشه به دنبال ضربه زدن است و باید هوشیار باشیم.
اصول دیپلماسی بر اساس جنگ نرم است. اگر مشاهده می کنیم که رژیم صهیونیستی این جنگ را به غزه و لبنان تحمیل کرده است به همین دلیل است. در پیمان های قبلی بین المللی تکلفی این سرزمین مشخص شده است که از جمله آنها پیمان ۱۹۳۳ است و بیت المقدس نیز به اداره مشترک یهودیان مسلمانان قرارداده شد ولی رژیم صهیونیستی جنگ های گسترده ای را بر مردم این منطقه و کشورهای این منطقه تحمیل کرد.
امروز نیز سوریه گرفتار همین وضعیت شده است. پس از حمله بزرگ داعش بشار اسد به محضر مقام معظم رهبری رسید. البته باید به یاد داشته باشیم که حافظ اسد نیز به او وصیت کرده بود که در حوادث سخت به سمت ایران میل پیدا کند و از ایران کمک بخواهد.
پیشنهادهایی که ایران به شکل مرتب به بشار اسد ارائه داد در مدت اخیر مورد توجه قرار نگرفت. سردار سلیمانی بارها به بشار پیشنهاد داده بود که رابطه خود را با مردم تقویت کند.بشار اسد پس از مشاهده پیروزی حزب الله در جنگ ۳۳ روزه در دوران حمله داعش به ایران آمد و مقام معظم رهبری نیز به ایشان فرمودند که راه مقاومت را پیشه کن و در این مسیر نیز از شما حمایت خواهیم کرد. در این دوره نیز شاهد رشادت های مدافعان عزیز حرم و درایت های تاریخی مقام معظم رهبری و سردار دلها شهید سلیمانی بودیم.
بشار همیشه پای کار جبهه مقاومت بود، ولی نتوانست این مسیر را ادامه دهد. در این مدت نیز ایران اطلاعات عمیقی به او داد که جلوی این شرایط را بگیرد ولی متاسفانه او در مدت اخیر پای مقاومت نایستید و نتوانست پایداری نهایی داشته باشد.
حضرت آقا از کاهش روح مقاومت سخن گفتند.
متاسفانه بشار اسد به پیمان های سست غربی ها و سران عرب اعتماد کرد و به تروریست ها در ادلب سکنی داد و به آنها اعتماد کرد. محمد جولانی نام خود را از احمدالشرع به خاطر آمریکایی ها تغییر داد و آمریکا او را در این مسیر حمایت کرد.
در این جریان ترکیه ۱۳ شهر شمال سوریه را به بهانه حضور کردها تحت کنترل گرفت و سوریه نیز با ترکیه در این زمینه قرارداد امضا کرد، ولی از همین پاشنه آشیل ها ضربه خورد.
همین اعتماد باعث شد که امروز همه منابع نظامی سوریه از بین رفت و عملا قوای دفاعی برای این کشور باقی نماند.
تحریرالشام این جنگ را با تحریک ترکیه آغاز کرد و از درون نیز نیروهای داخلی به خارجی ها دلخوش کردند و بشار نیز حس کرد که نمی تواند جلوی این جریان را بگیرد و در کنار آن وادادگی اخیر به عربستان قافیه را در اداره کشور باخت.
مقام معظم رهبری با آگاهی عظیمی که به منطقه و سوریه دارند به جوانان سوریه اشاره کردند که نقطه امیدی در دل ها ایجاد کردند. حضرت آقا فرمودند که موفقیت این گروه های بسیجی جوانان سوریه در کنار ارتش اصلی موفق خواهد بود.
یکی از اهداف استراتژیک نظام مقدس جمهوری اسلامی، حضور سوریه در جبهه مقاومت است که امیدواریم در آینده نیز برگردد.
پیشنهادهایی که ایران به شکل مرتب به بشار اسد ارائه داد در مدت اخیر مورد توجه قرار نگرفت. سردار سلیمانی بارها به بشار پیشنهاد داده بود که رابطه خود را با مردم تقویت کند.
ابن خلدون بیان می کند که اساس پایداری یک دولت با مردم، عصبیت پیوند مردم با حاکمان است. وی بر اساس آیه قرآن بیان می کند که حکومت ها باید مردم را در کنار خود داشته باشند.
ایران پس از پیروزی بر داعش به بشار پیشنهاد داد که اصلاحات عمومی کشورداری را در سوریه با رعایت احوالات عامه و طوایف و گروه های مختلف مردمی اعمال کند.
آینده سوریه
در خصوص آینده سوریه نیز چند احتمال وجود دارد. نخستین پیش بینی آن است که جمهوری سوریه با همه گروه های فعال شکل می گیرد و توده مردم در حاکمیت دارای نقش می شوند. البته این مسأله شعار ایران در زمینه فلسطین نیز هست که پس از شکست رژیم صهیونیستی مردم باید حکومت را تشکیل دهند.
مسئله دومی که متصور است آن که جمهوری اسلامی سوریه با رهبری محمد الجولانی و مسلحین و جریان سلفی شکل بگیرد. مشخص نیست که در آینده پیوند ترکیه و قطر پیروز می شود یا امارات و عربستان. در این بین احتمالا ولایات مختلفی به شکل موزاییکی شکل می گیرد.
بشار همیشه پای کار جبهه مقاومت بود، ولی نتوانست این مسیر را ادامه دهد. در این مدت نیز ایران اطلاعات عمیقی به او داد که جلوی این شرایط را بگیرد ولی او پای مقاومت نایستیداسرائیلی ها این راهبرد را دنبال می کنند که سوریه کوچک شود و در ادامه اسرائیل گسترده تر شود. دمیدن بر طبل فدراتیو باعث می شود که بخش های کوچکی در حاشیه اسرائیل شکل بگیرد. در آینده نیز مشخص نیست که اسرائیلی ها چه خواهند کرد زیرا از آنها هرچه فکر کنید بر می آید.
در اینجا باید روی اهداف و منافع ملی سوریه بر اساس حاکمیت ملی و تمامیت ارضی و حضور مردمی متمرکز شویم. اگر تمامیت ارضی سوریه ضربه ببیند قطعا برای همه کشورهای عربی نیز رخ خواهد داد. اگر این مدل در سوریه جواب دهد دشمنان آن را برای همه این کشورها نیز اعمال می کنند.
مقام معظم رهبری سه وظیفه را در قبال جبهه مقاومت بیان کردند که اولین آن جهاد اتکال و اتصال است.
دومین وظیفه وظیفه جهاد مالی است. همیشه وظیفه داریم که از جریان مقاومت صیانت کنیم.
سومین وظیفه ما نیز وظیفه جهاد تبیین است. زیرا دشمن همیشه در پی آن است که جای حق و باطل را عوض کند. به همین دلیل باید روی این موارد که توسط رهبری معظم بیان شد دقت هرچه بیشتر داشته باشیم.
انتهای پیام