شناسهٔ خبر: 70276723 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه صبح‌نو | لینک خبر

چالش‌های تولید برنامه سحرگاهی در گفت و گو با تهیه کننده «ضیافت دوست»

پنجره‌ای به سمت لاهوت

صاحب‌خبر -

برنامه «ضیافت دوست» به تهیه‌کنندگی حسن محمدیان، یکی از آثار برجسته تلویزیونی در حوزه مذهبی است که با هدف ایجاد فضایی معنوی و آرامش‌بخش در سحرگاهان تولید می‌شود. این برنامه با تلفیق تصاویر معنوی، مناجات‌های دلنشین و محتوای غنی ادعیه، تلاش می‌کند تا تجربه‌ای متفاوت برای مخاطبان فراهم کند. حسن محمدیان با تأکید بر توفیق خدمت در این زمان طلایی، از دشواری‌های تولید چنین برنامه‌هایی در ساعات غیرمعمول و انگیزه‌ای که برای بیداری روحانی فراهم می‌کند، سخن می‌گوید. برنامه «ضیافت دوست» نه‌تنها از لوکیشن‌هایی همچون صحن انقلاب حرم امام رضا (ع) بهره می‌گیرد، بلکه محتوای آن بر ادعیه‌ای همچون صحیفه سجادیه و مراسم‌هایی مانند دعای جوشن کبیر در شب‌های قدر متمرکز است. حسن محمدیان در گفت‌وگو با «صبح نو» ضمن بررسی چالش‌های تولید، نگاهی به ویژگی‌های منحصربه‌فرد این برنامه و برنامه‌های آینده آن دارد.
 اساسا تولید برنامه سحرگاهی در موضوعات مذهبی با چه دشواری‌هایی همراه است؟
تصور کنید در ساعتی که زمان استراحت مردم است و شاید شیرین‌ترین ساعت برای استراحت است، عده‌ای باید از خوابشان بزنند تا بتوانند این کار را انجام دهند. زمانی که در ماه مبارک رمضان هستیم، طبیعت ماجرا این است که در وقت سحر، مردم برای خوردن سحری و مناجات از خواب بیدار می‌شوند؛ اما در ایام غیر ماه مبارک رمضان، باید همت عالی وجود داشته باشد تا این کار انجام شود.
برنامه‌ای که ما توفیق تهیه آن را داریم، حدود پنجاه نفر را، از لوکیشن تا پخش درگیر می‌کند؛ درحالی‌که مردم یک نفر را روی آنتن می‌بینند؛ اما این ظاهر امر است و در باطن افراد مختلفی هستند که زحمت زیادی را می‌کشند، ولی دیده نمی‌شوند. علاوه بر این، وقتی مشکلی پیش می‌آید یا نکته‌ای هست که باید به آن رسیدگی شود، در ساعات سحرگاهی رفع کردن آن به مراتب سخت‌تر از ساعات عادی روز یا سحر ماه مبارک رمضان است. گاهی پیش می‌آید که عوامل از نظر ذهنی در آن ساعت به سختی می‌توانند برای کار آماده شوند یا همکارانمان بعضا به تعبیر خودمانی می‌گویند که «ویندوزم هنوز بالا نیامده.» همه این مشکلات وجود دارند؛ اما این واقعا یک توفیق است که کسی بتواند سحر، ولو به اندازه چند دقیقه، قبل از اذان صبح بیدار شود. روایت داریم که انسان اگر هیچ کاری هم انجام ندهد، ولی در آن دقایق فقط بیدار باشد و این زمان طلایی را درک کند، بهره‌مند شده است. علاوه بر این، در روایات آمده که بیدار بودن سحر در رزق و روزی و... هم تأثیر دارد. از این جهت، واقعا همین بیدار بودن خودش توفیق است.
 
«ضیافت دوست» را می‌توانیم یک مجله تصویری معنوی قلمداد کنیم که به جای گفت‌وگو ترجیح می‌دهد وارد فضاهای بصری شود و بر مناجات‌ها تمرکز کند؟
من نمی‌دانم شما «مجله تصویری» را چطور معنا می‌کنید. برنامه ما شاید در معنای مصطلح این عبارت «مجله تصویری» نباشد؛ اما برنامه‌ای است که تلاش می‌کند فضایی آرامش‌بخش و دلنشین از اماکن زیارتی، مثل سحر حرم امام رضا (ع) را منعکس کند.  اگر کسی در این فضا قرار گرفته باشد، عرض بنده را درک می‌کند. از یک فضای معنوی، آرام و بسیار دلنشین صحبت می‌کنم. حتی خود حرم مناجات‌هایی را پخش می‌کند؛ اما از آن‌جایی که افق‌ها متفاوت هستند و بین اذان صبح تهران و مشهد حدود نیم ساعت فاصله دارند، ما نمی‌توانیم مناجات مشهد را به‌طور مستقیم پخش کنیم؛ اما از تصاویری که در آن‌جا اتفاق می‌افتند، استفاده می‌کنیم. مثلا جمعیت بسیار زیادی از زائرین که مشغول خواندن نماز شب هستند را با این تعداد، در هیچ کجای ایران، حتی در حرم حضرت معصومه (س) نمی‌بینید. هرچند در عتبات چنین چیزی هست؛ اما در ایران در هیچ کجا غیر از حرم امام هشتم (ع) این تعداد از زائرین در حال قنوت نماز شب دیده نمی‌شوند. این تصویر بسیار زیبایی است که مردم دست چپشان را بالا آورده‌اند و با دست راستشان مشغول ذکر گفتن هستند و قاب زیبایی از قنوت نماز وتر در نماز شب را ایجاد می‌کنند. این تصویر، می‌تواند حال کسی که در آن ساعت بیدار است و پای تلویزیون نشسته را دگرگون کند. در کنار این، ما یک محتوایی را هم در نظر گرفته‌ایم که ادعیه است. 
حضرت امام خمینی (ره) فرمایشی دارند که می‌گویند: ادعیه قرآن صاعد است. ما یک قرآن نازل داریم که بر پیامبر نازل شد و سخن پروردگار با بنده است؛ ولی دعا، سخن بنده با پروردگار است. ائمه معصومین (ع) دائره‌المعارفی را در قالب ادعیه، با موضوعات مختلف مبتنی بر اوقات مختلف و بر مبنای نگاه‌های متفاوت، برای ما به جا گذاشته‌اند. مثلا صحیفه سجادیه کتابی است که همه جور دعایی در آن وجود دارد؛ از دعا برای پدر و مادر و فرزند گرفته تا دعا برای مرزبانان و سپاه اسلام و دعای شروع و پایان ماه مبارک رمضان و... . 54 دعا را حضرت سجاد (ع) انشا فرموده‌اند که این ادعیه تبدیل به یک دائره‌المعارف جامع برای مسلمانان و کل مردم شده است تا بتوانند به واسطه این کلمات زیبا و این نگاه با افق بلند، با خدا صحبت کنند. البته این موضوع منافاتی با این ندارد که هر کسی می‌تواند با هر زبان و لهجه‌ای با خدای خودش صحبت کند؛ بلکه مکمل آن است. در واقع، ائمه معصومین (ع) نگاه والاتری را معرفی کرده‌اند که ما بدانیم وقتی در محضر پروردگار خود قرار می‌گیریم، چطور با او سخن بگوییم. وقتی ما می‌خواهیم با یک شخصیت بزرگ و انسانی که دارای رتبه و مقام است، صحبت کنیم، چقدر به خودمان می‌رسیم، لباس مناسب می‌پوشیم، به موقع می‌رویم و سعی می‌کنیم هر حرفی را نزنیم. در برابر پروردگار نیز، اگرچه منکر «هیچ آدابی و ترتیبی مجوی/ هرچه می‌خواهد دل تنگت بگوی» نیستیم، ولی نکته اصلی این است که در برابر خدای عالم قرار گرفته‌ایم و اگر می‌خواهیم با او صحبت کنیم، اینکه چه زمانی، چگونه و با چه آدابی صحبت کنیم، می‌تواند مهم و تأثیرگذار باشد. برنامه ما محملی برای این موضوعات است؛ یعنی ما فضایی را ایجاد کرده‌ایم تا بتوانیم اتفاقی را رقم بزنیم که کسانی که برایشان مقدور است و حالشان مقتضی است و به هر شکل قبل از نماز صبح بیدار هستند،‌ برنامه «ضیافت دوست» برایشان کمک‌کننده باشد.
 با توجه به اینکه به ماه مبارک رمضان هم نزدیک می‌شویم، چه برنامه‌های ویژه‌ای را در دستور کار دارید؟
از آن‌جایی که شبکه سوم سیما برنامه سحرگاهی ویژه دارد،‌ ما در ماه مبارک رمضان برنامه‌ای نخواهیم داشت. برنامه ما قبل و بعد از ماه مبارک پخش می‎شود؛ اما در شب‌های قدر در خدمت مردم هستیم. بااین‌حال، در ماه رمضان برنامه «مثل ماه» چندین سال است که روی آنتن می‌رود، لذا ما در این ایام برنامه نخواهیم داشت.
 
برنامه شب‌های قدر به چه شکلی خواهد بود؟
در شب‌های قدر، دعای جوشن کبیر و مراسم احیا را خواهیم داشت. در چند سال گذشته،‌ جوشن کبیر را با مجلس آقای میثم مطیعی داشتیم و احیا را هم در محضر شیخ حسین انصاریان بودیم.
 
و نکته پایانی
در ماه رجب و شعبان، برنامه «ضیافت دوست» ویژه‌تر خواهد شد. البته لوکیشن اصلی برنامه به‌طور مداوم در مشهد و در استودیوی صحن انقلاب طی چهار سال اخیر از این مکان مقدس پخش شده است؛ اما در مناسبت‌ها، در قم، کربلا و سوریه هم این مناجات سحرگاهی اجرا شده است. ان‌شاءالله بنا داریم در ماه رجب و شعبان هم با استفاده از ادعیه این ماه‌ها، محتوای متناسبی را به مردم ارائه کنیم و خدمتگزار ایشان باشیم.