به گزارش شبکه شرق، امروز خبر آمد که ارز نیمایی حذف و ارز توافقی جایگزین شده است. این موضوع دلار را در بازار آزاد با افزایش قیمت مواجه کرد و به کانال جدید قیمت ۷۴ هزار تومان وارد کرد. در این میان کانال های تلگرامی نرخ های متفاوتی بین ۶۳ تا ۶۵ هزار تومان برای ارز توافقی اعلام کردند اما در نهایت دولت اعلام کرد که قیمت ارز توافقی ۵۹ هزار و ۶۴۷ تومان کشف قیمت شده است. با این حال بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که این شیوه تک نرخی کردن ارز نادرست است.

میثم رادپور، تحلیلگر اقتصادی در این خصوص معتقد است: یک دهه است که ما درگیر تک نرخی کردن ارز هستیم. ما زیرساخت‌های تک نرخی کردن را نداریم؟ آیا می‌خواهیم نرخ بازار آزاد را در نظر بگیریم؟ چون نرخ‌هایی که عموماً به صورت دستوری و سفارشی در سامانه نیما، سنا یا امثالهم تعیین می‌شود متفاوت است. نظر من این است که ما به دلایلی امکان تک نرخی کردن ارز به معنای واقعی را نداریم. یعنی اگر دولت بخواهد نرخ بگذارد و یا اگر هر جایی دولت احساس کند که باید نرخی را اعلام کند یک تفاوتی با نرخ بازار آزاد خواهد داشت. خصوصا اگر خودش نرخی اعلام کند که حداقل ارز دو نرخی می‌شود.

ارز تک نرخی دستوری نمی‌تواند دستوری باشد

او افزود: اگر منظور از یکسان سازی این باشد که سه نوع نرخ ارز را یکی کند قطعا بازار آزاد با آن همخوانی نخواهد داشت. مثل سامانه نیما کنترل که دولت نرخ ارز را آنجا کنترل می‌کرد. مساله تک نرخی شدن باید به گونه‌ای باشد که ما فقط نرخ بازار آزاد ارز را داشته باشیم نه بازاری که با نظارت و دخالت دولت ایجاد شود. ضمن اینکه اساسا تا زمانی که دولت از محل فروش نفت و گاز و غیره، بازیگر جدی بازار تلقی می‌شود، تک نرخی شدن به آن معنا وجود ندارد. اگر دولت بخواهد نرخ ارز را  داخل پلتفرم ببرد که هزار جور مفروضات و قواعد و شرایط احراز برای شرکت دارد مشخص است که می‌خواهد باز چند نرخ بودن ارز را دنبال کند.

کارشناس حوزه ارز در ادامه بیان کرد: بازار ارز بنا به تعریفی که ما از آن در دنیا می‌شنویم از جنس بازار‌های او تی سی کانتر هستند، یعنی از جنس اکس چنج نیستند. به این معنی که جایی متمرکز باشد و مبادله شود در دنیا وجود ندارد. این بازار ذاتش اینگونه است که بر روی آن متمرکز شوند، چون تمرکز در بازار ارز که ویژگی‌های خاص خودش را دارد و از طرفی ناشرش در داخل کشور نیست و بنابراین کنترلش به آن شکلی که ما تصور می‌کنیم دست ما نیست.

*اثر تحریم بیش از تصمیمات دولت است

اما دولت برای اجرای این ایده نیاز به همراهی بخش خصوصی و مهیا شدن زیرساخت‌های اقتصادی دارد. روز‌های گذشته بسیاری از فعالان اقتصادی به سامانه ارز تجاری که دولت ایجاد کرده اعتراض داشتند و با نااطمینانی به آن نگاه می‌کردند حال مشخص نیست دولت با این فشار‌های اجتماعی و اقتصادی می‌تواند ارز را تک نرخی کند یا خیر؟ در این زمینه میثم رادپور، توضیح داد: اگر برگردم به عقب مثلا سال قبل از سال ۸۹ یک ارزی داشتیم که قیمت ارز بازار آزاد و نرخ دولتی خیلی فاصله‌شان کم بود. اما این داستان تحریم خودش یک منشا ایجاد اختلاف در قیمت ارز دولتی و بازار آزاد است. چون وقتی شما امکان مبادله آزاد به آن شکلی که پیش از این فراهم بود وجود ندارد، نرخ‌های خاصی در بازار به وجود می‌آید که این نرخ‌ها به خاطر فشار ناشی از تحریم است.

او افزود: فشار جدی به خاطر وجود تحریم‌ها به بازار‌های مالی ایجاد شده است و باعث شده که از زمانی که این تحریم‌ها وضع و ضمانت اجرایی‌اش خیلی تقویت شد، از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ تغییرات جدی در نظام پولی بین المللی به وجود آمد و همچنین از این بابت که یک سری قواعد جدید در همین FATF وضع شد، و سال ۹۲ به بعد که تحریم بانک مرکزی شروع شد به نظرم نه فقط تحریم‌ها که تغییر در سیاست‌های پولی و مالی بین الماللی فشار را بر ایران بیشتر کرد و مجموعا باعث شد که دوره جدیدی از اثرگذاری تحریم‌ها بر بازار ارز را داشته باشیم. الان نظام ارزی ما تماماً نقل و انتقالات آن توسط صراف‌ها انجام می‌شود به هر حال دولت هر پلتفرمی را طراحی می‌کند نمی‌تواند نرخ بازار آزاد را نادیده بگیرد؛