جوان آنلاین: بر اساس اعلام بانک مرکزی، از امروز عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان در سامانه ارزی نیما میتوانند نسبت به انجام معامله بر اساس نرخهای توافقی اقدام کنند. این تصمیم به معنای حذف نرخ ارز نیمایی حدودا ۵۵ هزار تومانی وجایگزین شدن آن با قیمت حدود ۶۲ تا ۶۳ هزار تومان است.
این اقدام اگرچه حرکتی به سمت یکسان سازی نرخ ارز و تعیین قیمتها بر اساس عرضه و تقاضا است، اما به گفته بسیاری از کارشناسان در شرایط بی ثباتی اقتصاد اقدامی شتابزده است. به خصوص آنکه این تصمیم با کم توجهی بازارساز به نرخ ارز آزاد همراه است. محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی به طور کل نرخ ارز بازار آزاد را تلگرامی دانسته و قبول ندارد و همین مساله در شرایطی که نرخ ارز آزاد ملاک تمام جهت گیریهای اقتصادی است منجر به نابسامانی در بازار ارز و در ادامه شرایط کلان اقتصاد میشود؛ بنابراین به گفته کارشناسان بهتر است بانک مرکزی به جای انکار و نوعی گردن نگرفتن نرخ ارز بازار آزاد برنامهای برای مدیریت آن داشته باشد. در این شرایط است که به نوعی یکسان سازی نرخ ارز میتواند در مدیریت و ساماندهی قیمتها در بازار ارز موثر باشد.
وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی بر این باور است که سیاستگذار باید اقداماتی را در راستای مدیریت بازار ارز آزاد در پیش بگیرد؛ چراکه به گفته او گر نتوانیم دلار بازار آزاد را مهار کنیم، سایر نرخها پشت سر نرخ بازار آزاد ارز حرکت خواهند کرد. این کارشناس اقتصادی ضمن بیان الزاماتی برای مدیریت بازار ارز تاکید کرد: اولا باید دولت یک برنامه ثبات ارز طراحی کنیم و دوم اینکه، باید دلار بازار آزاد را بپذیرد و به این مساله ورود کند. سوم اینکه تدابیر و الزامات و اقدامات عاجل و سختگیرانه داشته باشد تا حداقل دلار بازار آزاد وارد اعداد غیرواقعی نشود و در حد تعادل خود حفظ شود و از مسیر تعادلی خارج نشود
حیدر مستخدمین حسینی، کارشناس پولی و بانکی و از مسئولان اسبق وزارت اقتصاد نیز معتقد است که حذف ارز نیمایی تاثیرات هیجانی بر بازار ارز خواهد داشت. با این حال به گفته او اگرچه این تاثیر میتواند هیجانی باشد، اما با جایگزین کردن ارز توافقی هم، دولت در واقع قدمی برای تک نرخی کردن ارز و آزادسازی نرخ آن برنداشته است؛ چرا که نرخ ارز توافقی با کف و سقف قیمت. دولتی تعیین میشود. او تاکید میکند که در شرایط بی ثباتی اقتصاد امکان تک نرخی کردن ارز وجود ندارد و افت ارزش پول ملی میتواند دوباره شکاف قیمت ایجاد کند.
حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در پیامی در صفحه شخصی خود با انتقاد از سیاست جدید بانک مرکزی برای گرانی نرخ دلار این اقدام را شتابزده عنوان کرد و نوشت: از ابتدای سال نرخ ارز نیما از ۴۰ هزار تومان به ۵۴ هزار تومان افزایش یافته و حالا میخواهید این نرخ را به ۶۲ هزار تومان برسانید؟ اوهمچنین با مطرح کردن سوالی از وزیر اقتصاد اعلام کرده، آیا میخواهید با گران کردن ارز و ایجاد تورم، بورس را سبز کنید؟
به طور کلی از صحبتهای کارشناسان این گونه برآورد میشود که حذف ارز نیما با چالشهایی از جمله افزایش نرخ ارز رسمی، افزایش هزینههای واردات و افزایش هزینههای واردات و فشار بر بخش تولید همراه خواهد بود که در نهایت در وضعیت تورمی کشور تاثیرگذار است.
با این حال برخی از کارشناسان نیز معتقدند که این اقدام میتواند در مدیریت بازار ارز تاثیرگذار باشد. به باور آنها، انتقال معاملات نیما به بازار توافقی ارز در شرایط کنونی که به آغاز سال نو میلادی نزدیک میشویم و تقاضا برای تسویه ارزی بالا میرود، باعث افزایش عرضه ارز و مدیریت بازار و اقدامی در راستای کاهش توزیع رانت خواهد شد.
همچنین فعالان بخش معدن و صنایع معدنی نیز نگاه مثبتی به این تحول دارند و البته نگران هستند که با تغییر شرایط دولت مجددا سیاست های ارزی را تغییر و فعالان اقتصادی را غافلگیر کند.
در هر صورت اگر چه تصمیم بانک مرکزی برای حذف ارز نیمایی ممکن است در بلندمدت به شفافیت بیشتر بازار ارز کمک کند، اما پیامدهای کوتاهمدت آن، بهویژه در شرایط تورمی و فشار بر معیشت عمومی، نیازمند بررسی دقیق و شفافیت بیشتر در اجرای آن است.